van Hoëvell (1876a): Ambon Malay
Search entries
| Headword | IPA | Glosses | |
|---|---|---|---|
| af(g)ekêr | af(ɡ)eker | ‘rejected’; ‘afgekeurd’ | |
| afioen | afiun | ‘spinning top, made of bamboo’; ‘bromtol, van bamboe vervaardigd’ | |
| ajam kapadoe | ajam kapadu | ‘ko. fowl, capon’; ‘een kapoen’ | |
| ajer ponoeh | ajer ponuh | ‘high tide’; ‘pënoeh’; ‘vloed’ | |
| äkordêr | akorder | ‘accord’; ‘menjaga’; ‘accorderen’ | |
| akten | akten | ‘act of appointment’; ‘acte van aanstelling’ | |
| alan-alan | alan-alan | ‘phosphorescence at sea’; ‘phosphoerescentie op zee’ | |
| älarm | alarm | ‘noise’; ‘larm’ | |
| äle | ale | ‘you’; ‘gij’ | |
| alfaneti | alfaneti | ‘pin’; ‘speld’ | |
| Alifoeroe | alifuru | ‘inhabitants of mountainous areas of Seram’; ‘bergbewoners van Ceram’ | |
| aling-aling | aliŋ-aliŋ | ‘slow at’; ‘langzaam aan’ | |
| amanapoenjo | amanapuɲo | ‘oldest of kapala-kapala dati on Seram’; ‘toewan negori’; ‘oudste der kapala-kapala dati op Ceram’ | |
| amanisal | amanisal | ‘basket, braided from loleba, in the form of two funnels on top of each other, the upper open and the lower open, used to catch small fish’; ‘een korfje, gevlochten van loleba, in den vorm van twee trechters op elkaar, waarvan de bovenste open en de onderste gesloten is, gebruikt om kleine visch te vangen’ | |
| ambil soemangan | ambil sumaŋan | ‘voodoo whereby when a person is angry at someone, he makes a doll from gaba-gaba in the form of his enemy and shoots at that doll or puts it to it, believing that the enemy will now get sick’; ‘wanneer de inlander op iemand gebeten is, dan maakt hij eene pop van gaba-gaba, die eenigzins de gedaante heeft van zijn vijand en schiet op die pop of steekt er naar. Hij gelooft dat die vijand nu ziek zal worden’ | |
| amboe-amboe | ambu-ambu | ‘greenery with which the village is decorated upon the receipt of highly placed persons’; ‘'t groen, waarmede men de negorijen versiert bij den ontvangst van hooggeplaarste personen [jonge klapperbladeren]’ | |
| anai | anai | ‘child, young child’; ‘kind, jong ana(q)’ | |
| anak parisi | anak parisi | ‘children, who at the arrival of high-ranking officials in the Moluccas, receive them under the performance of war dancing’; ‘de kinderen, die bij de komst van hooggeplaatste ambtenaren in de Molukken, deze ontvangen onder 't uitvoeren van krijgsdansen’ | |
| anamakain | anamakain | ‘cousin, kin term used by boys to refer to their female cousins that they can marry’; ‘zusters kinderen [meisjes] door hunne neven, deze veroorloven zich over en weer allerlei vrijheden en huwen dikwijls zamen’ | |
| ana(q) badointji | ana(q) badointʃi | ‘awkward child’; ‘lastig kind’ | |
| andarinjo | andariɲo | ‘k.o. wicker’; ‘soort van haft’ | |
| ande-ande | ande-ande | ‘maybe’; ‘misschien’ | |
| andjing ajer | andʒiŋ ajer | ‘someone who goes to a party without being invited’; ‘iemand, die, zonder genoodigd te zijn, naar eene partij gaat’ | |
| angin badjalan forsa | aŋin badʒalan forsa | ‘it is windy’; ‘het waait hevig’ | |
| angin palwin | aŋin palwin | ‘katabatic wind, fall winds, strong downwards rush of wind’; ‘valwind’ | |
| anioen | aniun | ‘small round pillow or better said a ring of the roenet kalapa manufactured and put on by women for when they carry something on their heads’; ‘klein rond kussentje of liever een ring van de roenoet kalapa vervaardigd en door de vrouwen op 't hoofd gelegd als zij daarop iets moeten dragen [keko], evenals bij ons de pottevrouwen doen’ | |
| antoni | antoni | ‘flying fish’; ‘vliegende visch’ | |
| aoe | au | ‘interjection signalling reluctance (often used)’; ‘tusschenwerpsel, dat beteekent dat men een tegenzin in iets heeft (wordt dikwijls gebezigd)’ | |
| arlosi | arlosi | ‘watch (corruption of Dutch horloge)’; ‘verbastering van horloge’ | |
| aroe-aroe | aru-aru | ‘flat wooden spoon for sago jap to stir and mix’; ‘platte houten lepel om sagoepap om te roeren en aan te mengen’ | |
| ârtäpel | artapel | ‘potato’ | |
| assal | asal | ‘as, has the power of melaininkan’; ‘als, heeft de kracht van melainkan’ | |
| assar | asar | ‘smoke dry’; ‘in den rook droogen’ | |
| atitin | atitin | ‘basket carried by women on the head, woven either from rotan (Haruku) van hahesi or loleba (Saparua and Nusalaut)’; ‘mandje, hetzij van rotan [Haroekoe] van hahesi of loleba [Saparoea en Noesalaoet] gevlochten, dat door vrouwen op her hoofd gedragen wordt’ | |
| atjoe | atʃu | ‘harpoon used to catch turtles’; ‘werplans of harpoen om schildpad te vangen’ | |
| babaso | babaso | ‘rinse, wash’; ‘basuh’; ‘spoelen, wasschen’ | |
| babato | babato | ‘trade, carry out trade’; ‘handeldrijven’ | |
| babato(q) tering | babato(q) teriŋ | ‘have tuberculosis’; ‘de tering hebben’ | |
| badati | badati | ‘do a collection, collection funds’; ‘eene kollecte doen, gelden inzamelen’ | |
| bädede | badede | ‘hypochondriac, overly sensitive’; ‘hypochondrisch kleinzeerig’ | |
| badjalan poesita | badʒalan pusita | ‘pay a visit’; ‘eene bezoekreis maken’ | |
| badoegal | baduɡal | ‘inflamed, said for example of a finger with a splinter’; ‘ontstoken, gezegd bijv. van een vinger waar een splinter in geraakt is, ook wel in figuurlijke beteekenis gebruikt’ | |
| baflak | baflak | ‘stained’; ‘bevlekt’ | |
| bagahi | baɡahi | ‘make a guttural sound, sometimes accompanied by spitting, signaling disgust’; ‘een rogchelend geluid maken, soms vergezeld van spuwen, ten teeken dat men een afkeer van iemand heeft’ | |
| bagarolo | baɡarolo | ‘struggle, break free’; ‘zich losrukken, worstelen’ | |
| bagea | baɡea | ‘sago meal baked in a sago leaf with finely mashed canarium nuts’; ‘sagoemeel in een sagoeblad gebakken met fijn gestampte kanari’ | |
| bailele | bailele | ‘sail up and down with an orembaai’; ‘met een orembaai in triomf ergens voorbij of liever op en neer varen’ | |
| baileo | baileo | ‘town hall’; ‘raadhuis’ | |
| bajar bors | bajar bors | ‘pay a contribution to the hunting guild’; ‘contributie betalen aan de schutterskas’ | |
| bakar fagëti lont | bakar faɡeti lont | ‘set off fireworks’; ‘vuurwerk afsteken’ | |
| bakar lont | bakar lont | ‘set off fireworks’; ‘vuurwerk afsteken’ | |
| baki | baki | ‘tray’; ‘presenteerblad’ | |
| bakoe | baku | ‘each other, reciprocal’; ‘elkander, wederkeerig’ | |
| bakoe binting | baku bintiŋ | ‘game in which you kick each other in the calves’; ‘spel waarbij men elkander tegen de kuiten schopt’ | |
| bakoe sena | baku sena | ‘pass each other’; ‘elkander passeren’ | |
| bakoe sipat | baku sipat | ‘border’; ‘grenzen’ | |
| balagoe | balaɡu | ‘have quirks’; ‘nukken hebben’ | |
| balagoe panggal-panggal | balaɡu paŋɡal-paŋɡal | ‘have quirks’; ‘nukken hebben’ | |
| bälak | balak | ‘beam’; ‘balk’ | |
| balewen | balewen | ‘make life or noise’; ‘leven of rumoer maken’ | |
| baliang | baliaŋ | ‘stink, also figuratively’; ‘stinken, ook figuurlijk’ | |
| balingang | baliŋaŋ | ‘present oneself confidently by waving the arms while walking’; ‘zich bij 't loopen een zeker air geven door met de armen te zwaaijen’ | |
| balingkoe kamari | baliŋku kamari | ‘restless’; ‘geen rust in zijn lijf hebben’ | |
| balingkoe kasana | baliŋku kasana | ‘restless’; ‘geen rust in zijn lijf hebben’ | |
| balobo | balobo | ‘fish species’; ‘vischsoort’ | |
| banian | banian | ‘k.o. shirt, worn by Christian inhabitants’; ‘baadje, zooals de inlandsche Christenburgers dragen’ | |
| bantal pölo(q) | bantal polo(q) | ‘ko. long round cushion’; ‘rolkussen’ | |
| banting | bantiŋ | ‘beat, measure using a specific seize’; ‘smijten, 't afpassen met eene maat’ | |
| barat | barat | ‘k.o. weight’; ‘bahra, bahar’; ‘gewigt van 560 A’ | |
| baroea | barua | ‘flat wooden pinang box, in which fisherman store hooks, bait etc’; ‘platte houten pinangdoos, waarin de visscher ook zijn njonjao en matakail bewaart’ | |
| bâs | bas | ‘boss’; ‘toekang’; ‘baas’ | |
| basoeêt | basuet | ‘sweaty’; ‘basoear’; ‘bezweet’ | |
| basoempah | basumpah | ‘sign up, register to marry’; ‘aanteekenen, ondertrouwen’ | |
| batempel | batempel | ‘die, for example, of glasses, very filthy, and are covered with dirt’; ‘beduimeld bijv. van glazen, zeer smerig, als met vuil beplakt zijn’ | |
| baterg | baterɡ | ‘tease, mock’; ‘plagen, tergen’ | |
| batoe sipat | batu sipat | ‘boundary stone’; ‘grenssteen’ | |
| batoe tela | batu tela | ‘paving stone’; ‘vloersteen, plavuis’ | |
| bebas | bebas | ‘free’; ‘vrij’ | |
| bekar pitori | bekar pitori | ‘illuminate’; ‘illumineren’ | |
| bëlas | belas | ‘task, give so. a task to do something’; ‘belasten, iemand met iets opdragen’ | |
| belok | belok | ‘sail with the wind’; ‘bij den wind zeilen’ | |
| berkoeti | berkuti | ‘play marbles’; ‘knikkeren’ | |
| bermain tangan balagoe | bermain taŋan balaɡu | ‘have long fingers’; ‘lange vingers hebben’ | |
| bersalin | bersalin | ‘dress’; ‘zich kleeden’ | |
| beta | beta | ‘I, 1st person singular pronoun’; ‘ik, persoonlijk voornw. enk. 1 persoon’ | |
| bia bilalo | bia bilalo | ‘smooth shell used for polishing’; ‘gladde sculp [muis] voor dat doel gebruikt’ | |
| biden | biden | ‘midwife’; ‘eene vroedvrouw’ | |
| bidji kölôt | bidʒi kolot | ‘testicles’; ‘testiculi’ | |
| bikin hio-hio | bikin hio-hio | ‘make a stir, cause a disturbance’; ‘opschudding maken’ | |
| bikin mawe | bikin mawe | ‘consult the omens, see something coming’; ‘de voorteekenen raadplegen, iets te weten komen’ | |
| bilalo | bilalo | ‘polish’; ‘polijsten’ | |
| binkin | binkin | ‘short-tempered’; ‘bengis’; ‘opvliegend, van een onaangenaam, lastig humeur zijn’ | |
| bïnting | bintiŋ | ‘pieces of midrib threaded on a wire, used to chase fish’; ‘stukken gaba-gaba aan een touw geregen, gebruikt om de visch op te jagen’ | |
| biroe | biru | ‘green’; ‘groen’ | |
| blaoe | blau | ‘blue’; ‘blaauw’ | |
| bleh | bleh | ‘coil like a snake’; ‘kronkelen als van een slang’ | |
| boba | boba | ‘yaws’; ‘frambosia’ | |
| bobarah | bobarah | ‘large fish species’; ‘groote vischsoort’ | |
| boeang kaoel | buaŋ kaul | ‘incantation for a storm at sea’; ‘bezwering van storm op zee’ | |
| boeboernê | buburne | ‘pearl sagu, as it is made in Ambon’; ‘parelsagoe, zooals die te Ambon vervaardigd wordt’ |