van Hoëvell (1876a): Ambon Malay
Search entries
Headword | IPA | Glosses | |
---|---|---|---|
af(g)ekêr | af(ɡ)eker | ‘rejected’ (eng); ‘afgekeurd’ (nld) | |
afioen | afiun | ‘spinning top, made of bamboo’ (eng); ‘bromtol, van bamboe vervaardigd’ (nld) | |
ajam kapadoe | ajam kapadu | ‘ko. fowl, capon’ (eng); ‘een kapoen’ (nld) | |
ajer ponoeh | ajer ponuh | ‘high tide’ (eng); ‘pënoeh’ (ind); ‘vloed’ (nld) | |
äkordêr | akorder | ‘accord’ (eng); ‘menjaga’ (ind); ‘accorderen’ (nld) | |
akten | akten | ‘act of appointment’ (eng); ‘acte van aanstelling’ (nld) | |
alan-alan | alan-alan | ‘phosphorescence at sea’ (eng); ‘phosphoerescentie op zee’ (nld) | |
älarm | alarm | ‘noise’ (eng); ‘larm’ (nld) | |
äle | ale | ‘you’ (eng); ‘gij’ (nld) | |
alfaneti | alfaneti | ‘pin’ (eng); ‘speld’ (nld) | |
Alifoeroe | alifuru | ‘inhabitants of mountainous areas of Seram’ (eng); ‘bergbewoners van Ceram’ (nld) | |
aling-aling | aliŋ-aliŋ | ‘slow at’ (eng); ‘langzaam aan’ (nld) | |
amanapoenjo | amanapuɲo | ‘oldest of kapala-kapala dati on Seram’ (eng); ‘toewan negori’ (ind); ‘oudste der kapala-kapala dati op Ceram’ (nld) | |
amanisal | amanisal | ‘basket, braided from loleba, in the form of two funnels on top of each other, the upper open and the lower open, used to catch small fish’ (eng); ‘een korfje, gevlochten van loleba, in den vorm van twee trechters op elkaar, waarvan de bovenste open en de onderste gesloten is, gebruikt om kleine visch te vangen’ (nld) | |
ambil soemangan | ambil sumaŋan | ‘voodoo whereby when a person is angry at someone, he makes a doll from gaba-gaba in the form of his enemy and shoots at that doll or puts it to it, believing that the enemy will now get sick’ (eng); ‘wanneer de inlander op iemand gebeten is, dan maakt hij eene pop van gaba-gaba, die eenigzins de gedaante heeft van zijn vijand en schiet op die pop of steekt er naar. Hij gelooft dat die vijand nu ziek zal worden’ (nld) | |
amboe-amboe | ambu-ambu | ‘greenery with which the village is decorated upon the receipt of highly placed persons’ (eng); ‘'t groen, waarmede men de negorijen versiert bij den ontvangst van hooggeplaarste personen [jonge klapperbladeren]’ (nld) | |
anai | anai | ‘child, young child’ (eng); ‘kind, jong ana(q)’ (nld) | |
anak parisi | anak parisi | ‘children, who at the arrival of high-ranking officials in the Moluccas, receive them under the performance of war dancing’ (eng); ‘de kinderen, die bij de komst van hooggeplaatste ambtenaren in de Molukken, deze ontvangen onder 't uitvoeren van krijgsdansen’ (nld) | |
anamakain | anamakain | ‘cousin, kin term used by boys to refer to their female cousins that they can marry’ (eng); ‘zusters kinderen [meisjes] door hunne neven, deze veroorloven zich over en weer allerlei vrijheden en huwen dikwijls zamen’ (nld) | |
ana(q) badointji | ana(q) badointʃi | ‘awkward child’ (eng); ‘lastig kind’ (nld) | |
andarinjo | andariɲo | ‘k.o. wicker’ (eng); ‘soort van haft’ (nld) | |
ande-ande | ande-ande | ‘maybe’ (eng); ‘misschien’ (nld) | |
andjing ajer | andʒiŋ ajer | ‘someone who goes to a party without being invited’ (eng); ‘iemand, die, zonder genoodigd te zijn, naar eene partij gaat’ (nld) | |
angin badjalan forsa | aŋin badʒalan forsa | ‘it is windy’ (eng); ‘het waait hevig’ (nld) | |
angin palwin | aŋin palwin | ‘katabatic wind, fall winds, strong downwards rush of wind’ (eng); ‘valwind’ (nld) | |
anioen | aniun | ‘small round pillow or better said a ring of the roenet kalapa manufactured and put on by women for when they carry something on their heads’ (eng); ‘klein rond kussentje of liever een ring van de roenoet kalapa vervaardigd en door de vrouwen op 't hoofd gelegd als zij daarop iets moeten dragen [keko], evenals bij ons de pottevrouwen doen’ (nld) | |
antoni | antoni | ‘flying fish’ (eng); ‘vliegende visch’ (nld) | |
aoe | au | ‘interjection signalling reluctance (often used)’ (eng); ‘tusschenwerpsel, dat beteekent dat men een tegenzin in iets heeft (wordt dikwijls gebezigd)’ (nld) | |
arlosi | arlosi | ‘watch (corruption of Dutch horloge)’ (eng); ‘verbastering van horloge’ (nld) | |
aroe-aroe | aru-aru | ‘flat wooden spoon for sago jap to stir and mix’ (eng); ‘platte houten lepel om sagoepap om te roeren en aan te mengen’ (nld) | |
ârtäpel | artapel | ‘potato’ (eng) | |
assal | asal | ‘as, has the power of melaininkan’ (eng); ‘als, heeft de kracht van melainkan’ (nld) | |
assar | asar | ‘smoke dry’ (eng); ‘in den rook droogen’ (nld) | |
atitin | atitin | ‘basket carried by women on the head, woven either from rotan (Haruku) van hahesi or loleba (Saparua and Nusalaut)’ (eng); ‘mandje, hetzij van rotan [Haroekoe] van hahesi of loleba [Saparoea en Noesalaoet] gevlochten, dat door vrouwen op her hoofd gedragen wordt’ (nld) | |
atjoe | atʃu | ‘harpoon used to catch turtles’ (eng); ‘werplans of harpoen om schildpad te vangen’ (nld) | |
babaso | babaso | ‘rinse, wash’ (eng); ‘basuh’ (ind); ‘spoelen, wasschen’ (nld) | |
babato | babato | ‘trade, carry out trade’ (eng); ‘handeldrijven’ (nld) | |
babato(q) tering | babato(q) teriŋ | ‘have tuberculosis’ (eng); ‘de tering hebben’ (nld) | |
badati | badati | ‘do a collection, collection funds’ (eng); ‘eene kollecte doen, gelden inzamelen’ (nld) | |
bädede | badede | ‘hypochondriac, overly sensitive’ (eng); ‘hypochondrisch kleinzeerig’ (nld) | |
badjalan poesita | badʒalan pusita | ‘pay a visit’ (eng); ‘eene bezoekreis maken’ (nld) | |
badoegal | baduɡal | ‘inflamed, said for example of a finger with a splinter’ (eng); ‘ontstoken, gezegd bijv. van een vinger waar een splinter in geraakt is, ook wel in figuurlijke beteekenis gebruikt’ (nld) | |
baflak | baflak | ‘stained’ (eng); ‘bevlekt’ (nld) | |
bagahi | baɡahi | ‘make a guttural sound, sometimes accompanied by spitting, signaling disgust’ (eng); ‘een rogchelend geluid maken, soms vergezeld van spuwen, ten teeken dat men een afkeer van iemand heeft’ (nld) | |
bagarolo | baɡarolo | ‘struggle, break free’ (eng); ‘zich losrukken, worstelen’ (nld) | |
bagea | baɡea | ‘sago meal baked in a sago leaf with finely mashed canarium nuts’ (eng); ‘sagoemeel in een sagoeblad gebakken met fijn gestampte kanari’ (nld) | |
bailele | bailele | ‘sail up and down with an orembaai’ (eng); ‘met een orembaai in triomf ergens voorbij of liever op en neer varen’ (nld) | |
baileo | baileo | ‘town hall’ (eng); ‘raadhuis’ (nld) | |
bajar bors | bajar bors | ‘pay a contribution to the hunting guild’ (eng); ‘contributie betalen aan de schutterskas’ (nld) | |
bakar fagëti lont | bakar faɡeti lont | ‘set off fireworks’ (eng); ‘vuurwerk afsteken’ (nld) | |
bakar lont | bakar lont | ‘set off fireworks’ (eng); ‘vuurwerk afsteken’ (nld) | |
baki | baki | ‘tray’ (eng); ‘presenteerblad’ (nld) | |
bakoe | baku | ‘each other, reciprocal’ (eng); ‘elkander, wederkeerig’ (nld) | |
bakoe binting | baku bintiŋ | ‘game in which you kick each other in the calves’ (eng); ‘spel waarbij men elkander tegen de kuiten schopt’ (nld) | |
bakoe sena | baku sena | ‘pass each other’ (eng); ‘elkander passeren’ (nld) | |
bakoe sipat | baku sipat | ‘border’ (eng); ‘grenzen’ (nld) | |
balagoe | balaɡu | ‘have quirks’ (eng); ‘nukken hebben’ (nld) | |
balagoe panggal-panggal | balaɡu paŋɡal-paŋɡal | ‘have quirks’ (eng); ‘nukken hebben’ (nld) | |
bälak | balak | ‘beam’ (eng); ‘balk’ (nld) | |
balewen | balewen | ‘make life or noise’ (eng); ‘leven of rumoer maken’ (nld) | |
baliang | baliaŋ | ‘stink, also figuratively’ (eng); ‘stinken, ook figuurlijk’ (nld) | |
balingang | baliŋaŋ | ‘present oneself confidently by waving the arms while walking’ (eng); ‘zich bij 't loopen een zeker air geven door met de armen te zwaaijen’ (nld) | |
balingkoe kamari | baliŋku kamari | ‘restless’ (eng); ‘geen rust in zijn lijf hebben’ (nld) | |
balingkoe kasana | baliŋku kasana | ‘restless’ (eng); ‘geen rust in zijn lijf hebben’ (nld) | |
balobo | balobo | ‘fish species’ (eng); ‘vischsoort’ (nld) | |
banian | banian | ‘k.o. shirt, worn by Christian inhabitants’ (eng); ‘baadje, zooals de inlandsche Christenburgers dragen’ (nld) | |
bantal pölo(q) | bantal polo(q) | ‘ko. long round cushion’ (eng); ‘rolkussen’ (nld) | |
banting | bantiŋ | ‘beat, measure using a specific seize’ (eng); ‘smijten, 't afpassen met eene maat’ (nld) | |
barat | barat | ‘k.o. weight’ (eng); ‘bahra, bahar’ (ind); ‘gewigt van 560 A’ (nld) | |
baroea | barua | ‘flat wooden pinang box, in which fisherman store hooks, bait etc’ (eng); ‘platte houten pinangdoos, waarin de visscher ook zijn njonjao en matakail bewaart’ (nld) | |
bâs | bas | ‘boss’ (eng); ‘toekang’ (ind); ‘baas’ (nld) | |
basoeêt | basuet | ‘sweaty’ (eng); ‘basoear’ (ind); ‘bezweet’ (nld) | |
basoempah | basumpah | ‘sign up, register to marry’ (eng); ‘aanteekenen, ondertrouwen’ (nld) | |
batempel | batempel | ‘die, for example, of glasses, very filthy, and are covered with dirt’ (eng); ‘beduimeld bijv. van glazen, zeer smerig, als met vuil beplakt zijn’ (nld) | |
baterg | baterɡ | ‘tease, mock’ (eng); ‘plagen, tergen’ (nld) | |
batoe sipat | batu sipat | ‘boundary stone’ (eng); ‘grenssteen’ (nld) | |
batoe tela | batu tela | ‘paving stone’ (eng); ‘vloersteen, plavuis’ (nld) | |
bebas | bebas | ‘free’ (eng); ‘vrij’ (nld) | |
bekar pitori | bekar pitori | ‘illuminate’ (eng); ‘illumineren’ (nld) | |
bëlas | belas | ‘task, give so. a task to do something’ (eng); ‘belasten, iemand met iets opdragen’ (nld) | |
belok | belok | ‘sail with the wind’ (eng); ‘bij den wind zeilen’ (nld) | |
berkoeti | berkuti | ‘play marbles’ (eng); ‘knikkeren’ (nld) | |
bermain tangan balagoe | bermain taŋan balaɡu | ‘have long fingers’ (eng); ‘lange vingers hebben’ (nld) | |
bersalin | bersalin | ‘dress’ (eng); ‘zich kleeden’ (nld) | |
beta | beta | ‘I, 1st person singular pronoun’ (eng); ‘ik, persoonlijk voornw. enk. 1 persoon’ (nld) | |
bia bilalo | bia bilalo | ‘smooth shell used for polishing’ (eng); ‘gladde sculp [muis] voor dat doel gebruikt’ (nld) | |
biden | biden | ‘midwife’ (eng); ‘eene vroedvrouw’ (nld) | |
bidji kölôt | bidʒi kolot | ‘testicles’ (eng); ‘testiculi’ (nld) | |
bikin hio-hio | bikin hio-hio | ‘make a stir, cause a disturbance’ (eng); ‘opschudding maken’ (nld) | |
bikin mawe | bikin mawe | ‘consult the omens, see something coming’ (eng); ‘de voorteekenen raadplegen, iets te weten komen’ (nld) | |
bilalo | bilalo | ‘polish’ (eng); ‘polijsten’ (nld) | |
binkin | binkin | ‘short-tempered’ (eng); ‘bengis’ (ind); ‘opvliegend, van een onaangenaam, lastig humeur zijn’ (nld) | |
bïnting | bintiŋ | ‘pieces of midrib threaded on a wire, used to chase fish’ (eng); ‘stukken gaba-gaba aan een touw geregen, gebruikt om de visch op te jagen’ (nld) | |
biroe | biru | ‘green’ (eng); ‘groen’ (nld) | |
blaoe | blau | ‘blue’ (eng); ‘blaauw’ (nld) | |
bleh | bleh | ‘coil like a snake’ (eng); ‘kronkelen als van een slang’ (nld) | |
boba | boba | ‘yaws’ (eng); ‘frambosia’ (nld) | |
bobarah | bobarah | ‘large fish species’ (eng); ‘groote vischsoort’ (nld) | |
boeang kaoel | buaŋ kaul | ‘incantation for a storm at sea’ (eng); ‘bezwering van storm op zee’ (nld) | |
boeboernê | buburne | ‘pearl sagu, as it is made in Ambon’ (eng); ‘parelsagoe, zooals die te Ambon vervaardigd wordt’ (nld) |