Kamholz (nd c): Yerisiam
Search entries
Headword | IPA | Glosses | |
---|---|---|---|
a- | a- | pron.cl. ‘2sg’ |
|
áabí | aa˦bi˦ | vt. ‘hold’; ‘gendong’ |
|
áagw ájáà | aa˦ɡʷ a˦dʒaa˦˨ | n. ‘kitchen’; ‘dapur’ |
|
áahánà | aa˦ha˦na˨ | n.inal. ‘name’; ‘nama’ |
|
áahé | aa˦he˦ | vt. ‘buy’; ‘beli’ |
|
áàhú | aa˦˨hu˦ | vt. ‘pay for’; ‘bayar’ |
|
áakà | aa˦ka˨ | num. ‘four’; ‘empat’ |
|
áaká | aa˦ka˦ | vt. ‘bite’; ‘gigit’ |
|
áàkà | aa˦˨ka˨ | n. ‘sago ribs’; ‘gabah sagu’ |
|
áaké | aa˦ke˦ | vt. ‘install barb’; ‘pasang’ |
|
áaké | aa˦ke˦ | n.inal. ‘lungs’; ‘paru-paru’ |
|
áakú | aa˦ku˦ | n. ‘stone’; ‘batu’ |
|
áakú áníhìká | aa˦ku˦ a˦ni˦hi˨ka˦ | n. ‘sea cucumber sp.’; ‘teripang batu’ |
|
áakú ópáh gwaravè | aa˦ku˦ o˦pa˦h ɡʷaɾaβe˨ | n. ‘cave bat’; ‘kelelawar gua’ |
|
áakúà | aa˦kua˦˨ | vi. ‘fall’; ‘turun’ |
|
áakúgùa | aa˦ku˦ɡua˨ | n.inal. ‘heart’; ‘jantung’ |
|
áamáné | aa˦ma˦ne˦ | vt. ‘weave’; ‘anyam’ |
|
áàndè | aa˦˨nde˨ | n. ‘mother's brother’; ‘om’ |
|
áaní | aa˦ni˦ | vi. ‘eat’; ‘makan’ |
|
áapé | aa˦pe˦ | vi. ‘plan’; ‘rencana’ |
|
áapí | aa˦pi˦ | vt. ‘mention’; ‘sebut’ |
|
áarà | aa˦ɾa˨ | vt. ‘offer’; ‘hidangkan’ |
|
áarà | aa˦ɾa˨ | vt. ‘spoon out’; ‘timba’ |
|
áarà | aa˦ɾa˨ | vi. ‘turn right’; ‘belok kanan’ |
|
áàrà | aa˦˨ɾa˨ | n. ‘garden fence’; ‘pagar kebun’ |
|
áaré | aa˦ɾe˦ | v. ‘peek’; ‘lur’ |
|
áarí | aa˦ɾi˦ | vt. ‘carry on shoulder’; ‘pikol’ |
|
áarúmé | aa˦ɾu˦me˦ | vi. ‘go around’; ‘keliling’ |
|
áatá | aa˦ta˦ | pron. ‘others’; ‘yang lain’ |
|
áatárà | aa˦ta˦ɾa˨ | n. ‘wood platform’; ‘para-para duduk’ |
|
áatí | aa˦ti˦ | 1. vi. ‘hot’; ‘panas’ 2. vi. ‘spicy’; ‘pedis’ |
|
áatíà | aa˦tia˦˨ | vt. ‘show’; ‘tunjuk’ |
|
áau | aa˦u | 1. vt. ‘hit’; ‘pukul’ 2. vt. ‘kill’; ‘bunuh’ |
|
áau | aa˦u | 1. n. ‘lime’; ‘kapur’ 2. n. ‘fireplace’; ‘tungku api’ |
|
áavè | aa˦βe˨ | n. ‘mat’; ‘tikar dari daun pandan’ |
|
ábáàgwáanáà | a˦baa˦˨ɡʷaa˦naa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
ábóovè | a˦boo˦βe˨ | n. ‘carrying case’; ‘dompet dari daun pandan’ |
|
ábúukúmà | a˦buu˦ku˦ma˨ | n. ‘rat sp.’; ‘tikus rumah’ |
|
ádìa | a˦dia˨ | n.inal. ‘shoulder’; ‘bahu’ |
|
ádíakà | a˦dia˦ka˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia kodok’ |
|
ae káhé | ae ka˦he˦ | n. ‘saltwater shellfish’; ‘bia laut’ |
|
áéèmà | ae˦˦e˨ma˨ | n. ‘sour langsat sp.’; ‘sejenis langsat asam’ |
|
ágárà núùhà | a˦ɡa˦ɾa˨ nuu˦˨ha˨ | n.prop. ‘Pulau Lakahia’; ‘Pulau Lakahia’ |
|
ágúùrà | a˦ɡuu˦˨ɾa˨ | n. ‘overgrown garden’; ‘bekas kebun’ |
|
ágwáàrà | a˦ɡʷaa˦˨ɾa˨ | n. ‘wave’; ‘ombak’ |
|
ágwéètìa | a˦ɡʷee˦˨tia˨ | n. ‘lake’; ‘danau’ |
|
ágwéètìa jóomé | a˦ɡʷee˦˨tia˨ dʒoo˦me˦ | n.prop. ‘orang Yamor’; ‘Yamor person’ |
|
áhà | a˦ha˨ | vt. ‘sharpen’; ‘kasi asah’ |
|
áháahí | a˦haa˦hi˦ | 1. vi. ‘blow’; ‘tiup’ 2. vi. ‘fan oneself’; ‘kipas’ |
|
àhàhú | a˨ha˨hu˦ | vt. ‘ask’; ‘tanya-tanya’ |
|
ahan ópóòvà | ahan o˦poo˦˨βa˨ | n.inal. ‘clan name’; ‘keret’ |
|
àhía | a˨hia˦ | vt. ‘write’; ‘tulis’ |
|
áhíiráà | a˦hii˦ɾaa˦˨ | n. ‘drum’; ‘tifa’ |
|
áhíirí | a˦hii˦ɾi˦ | vi. ‘black’; ‘hitam’ |
|
ahir mákmáaká | ahiɾ ma˦kmaa˦ka˦ | vi. ‘green’; ‘hijau’ |
|
áhúooi | a˦huo˦oi | n. ‘brush’; ‘sikat’ |
|
áhúuhé | a˦huu˦he˦ | vi. ‘completely’; ‘terus’ |
|
áhúuhvè | a˦huu˦hβe˨ | n.prop. ‘Ansus’; ‘Ansus’ |
|
áì | ai˦˨ | vi. ‘fight’; ‘bakalai’ |
|
áì | ai˦˨ | 1. n. ‘wood’; ‘kayu’ 2. n. ‘tree’; ‘pohon’ |
|
áì àpùkúa | ai˦˨ a˨pu˨kua˦ | n. ‘bark’; ‘kulit kayu’ |
|
áì búugwáhà | ai˦˨ buu˦ɡʷa˦ha˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu putih’ |
|
áì kéì | ai˦˨ kei˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘pohon simboko’ |
|
áì máhìa | ai˦˨ ma˦hia˨ | n. ‘firewood’; ‘kayu bakar’ |
|
áì námóoné | ai˦˨ na˦moo˦ne˦ | n. ‘forest’; ‘hutan’ |
|
áìhá | ai˦˨ha˦ | loc. ‘above’; ‘di atas’ |
|
áìhá ráàtè | ai˦˨ha˦ ɾaa˦˨te˨ | 1. n. ‘sky’; ‘langit’ 2. n. ‘God’; ‘Tuhan’ |
|
áíì | ai˦˦i˨ | n. ‘mother’; ‘mama’ |
|
áíì àkùnía | ai˦˦i˨ a˨ku˨nia˦ | n. ‘mother's younger sister’; ‘mama ade’ |
|
áikénáavè | ai˦ke˦naa˦βe˨ | n. ‘pushing rod’; ‘belo’ |
|
aiko ráarámà | aiko ɾaa˦ɾa˦ma˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
áikúaríìnà | ai˦kua˦ɾii˦˨na˨ | n. ‘old woman’; ‘maitua’ |
|
áikúugwárà | ai˦kuu˦ɡʷa˦ɾa˨ | n. ‘old man’; ‘paitua’ |
|
áikúugwárà ópóotè | ai˦kuu˦ɡʷa˦ɾa˨ o˦poo˦te˨ | n. ‘God’; ‘Tuhan’ |
|
áimátíooráà | ai˦ma˦tio˦oɾaa˦˨ | n. ‘komodo sp.’; ‘komodo kuning’ |
|
áimbéèrà | ai˦mbee˦˨ɾa˨ | n. ‘mother's older sister’; ‘mama tua’ |
|
áingkánà túaagé | ai˦ŋka˦na˨ tua˦aɡe˦ | n. ‘front of house’; ‘depan rumah’ |
|
áingkúùpì | ai˦ŋkuu˦˨pi˨ | n. ‘wood container’; ‘peti’ |
|
áiróorómà | ai˦ɾoo˦ɾo˦ma˨ | n. ‘bridge, pier’; ‘jembatan’ |
|
áitíòvà | ai˦tio˦˨βa˨ | n. ‘wild nutmeg’; ‘pala hutan’ |
|
ájáà | a˦dʒaa˦˨ | n. ‘house’; ‘rumah’ |
|
ájáà hùpé | a˦dʒaa˦˨ hu˨pe˦ | n. ‘floor’; ‘lantai’ |
|
ájáà húráakvè | a˦dʒaa˦˨ hu˦ɾaa˦kβe˨ | n. ‘window’; ‘kaca rumah’ |
|
ájáà óráà | a˦dʒaa˦˨ o˦ɾaa˦˨ | n. ‘horizontal beam’; ‘balok’ |
|
ajaki káráàpà | adʒaki ka˦ɾaa˦˨pa˨ | n. ‘scabies’; ‘kudis’ |
|
ájàpùkúa | a˦dʒa˨pu˨kua˦ | n. ‘massoi bark’; ‘kulit masoi’ |
|
ájúùkì | a˦dʒuu˦˨ki˨ | n. ‘water scoop’; ‘gayung’ |
|
àká | a˨ka˦ | n. ‘ball-shaped baked sago’; ‘sagu bola’ |
|
ákáai | a˦kaa˦i | v. ‘smoke’; ‘asar’ |
|
ákáàkà | a˦kaa˦˨ka˨ | n. ‘worm’; ‘cacing’ |
|
ákádíimáà | a˦ka˦dii˦maa˦˨ | temp. ‘soon’; ‘sebentar’ |
|
ákámánà | a˦ka˦ma˦na˨ | n. ‘seed’; ‘bibit’ |
|
àkàntrá | a˨ka˨ntɾa˦ | n. ‘gun’; ‘senjata’ |
|
àkàntrá jóomé | a˨ka˨ntɾa˦ dʒoo˦me˦ | n. ‘armed person’; ‘orang bersenjata’ |
|
ákápú | a˦ka˦pu˦ | n. ‘shrimp sp.’; ‘sejenis udang kali berjari dua’ |
|
ákáráaníà | a˦ka˦ɾaa˦nia˦˨ | n. ‘roof’; ‘atap’ |
|
ákéènà | a˦kee˦˨na˨ | n.inal. ‘liver’; ‘hati hitam’ |
|
àkí | a˨ki˦ | n. ‘place to go to the bathroom’; ‘tempat buang air’ |
|
àkí átáàrà | a˨ki˦ a˦taa˦˨ɾa˨ | n. ‘bathroom’; ‘WC’ |
|
ákóòrà | a˦koo˦˨ɾa˨ | n. ‘request’; ‘pesanan’ |
|
ákóoré | a˦koo˦ɾe˦ | n. ‘egg’; ‘telur’ |
|
ákóòrè | a˦koo˦˨ɾe˨ | vt. ‘request’; ‘pesan’ |
|
ákúahà | a˦kua˦ha˨ | n. ‘blade sharpener’; ‘batu asah’ |
|
àkùnía ráàtà | a˨ku˨nia˦ ɾaa˦˨ta˨ | n. ‘younger brother’; ‘ade laki-laki’ |
|
ákúubáré | a˦kuu˦ba˦ɾe˦ | n. ‘forbidden stone’; ‘batu yang dipele’ |
|
ákúuná | a˦kuu˦na˦ | vi. ‘small’; ‘kecil’ |
|
am- | am- | pron.cl. ‘2pl’ |
|
ámà | a˦ma˨ | n. ‘poisonous fish’; ‘ikan bisa’ |
|
ámágínè | a˦ma˦ɡi˦ne˨ | n. ‘wrapped sago’; ‘sagu bungkus’ |
|
ámbái | a˦mbai˦ | n.prop. ‘Ambai’; ‘Ambai’ |
|
ámbéèr | a˦mbee˦˨ɾ | vi. ‘foreign’; ‘amber, asing’ |
|
ámbéèr àká | a˦mbee˦˨ɾ a˨ka˦ | n. ‘bread’; ‘roti’ |
|
ámbéèr gwíhíróokáà | a˦mbee˦˨ɾ ɡʷi˦hi˦ɾoo˦kaa˦˨ | n. ‘wire’; ‘kawat’ |
|
ámbéèr húrà | a˦mbee˦˨ɾ hu˦ɾa˨ | n. ‘electric light’; ‘lampu’ |
|
ámbéèr móhàdáà | a˦mbee˦˨ɾ mo˦ha˨daa˦˨ | n. ‘bread’; ‘roti’ |
|
ámbéèr náknáàkà | a˦mbee˦˨ɾ na˦knaa˦˨ka˨ | n. ‘jackfruit’; ‘nangka’ |
|
ámbéèr níaadí | a˦mbee˦˨ɾ nia˦adi˦ | n. ‘cow’; ‘sapi’ |
|
ámbéèr póomí | a˦mbee˦˨ɾ poo˦mi˦ | n. ‘sweet potato’; ‘betatas’ |
|
ámbéèr réèrà | a˦mbee˦˨ɾ ɾee˦˨ɾa˨ | n. ‘cooking pot’; ‘belanga’ |
|
ámbéèr réèrà gwéeráà | a˦mbee˦˨ɾ ɾee˦˨ɾa˨ ɡʷee˦ɾaa˦˨ | n. ‘bread’; ‘roti’ |
|
ámbéèrà | a˦mbee˦˨ɾa˨ | n. ‘father's older brother’; ‘bapa tua’ |
|
àmùhí | a˨mu˨hi˦ | n. ‘owl sp.’; ‘sejenis burung hantu’ |
|
ámùmàmó | a˦mu˨ma˨mo˦ | n. ‘work’; ‘kerja’ |
|
àná | a˨na˦ | vt. ‘eat’; ‘makan’ |
|
àná | a˨na˦ | n. ‘palm branch’; ‘dahan kayu’ |
|
ándáarvè | a˦ndaa˦ɾβe˨ | n. ‘blue cockatoo’; ‘kakatua biru’ |
|
àné | a˨ne˦ | pron. ‘2sg’; ‘kau’ |
|
ánédìa | a˦ne˦dia˨ | n. ‘arrow’; ‘anakpanah’ |
|
ánéemé | a˦nee˦me˦ | pron. ‘2pl’; ‘kamu, kalian’ |
|
ánggánáavè | a˦ŋɡa˦naa˦βe˨ | n. ‘bait’; ‘umpan’ |
|
áníhìká | a˦ni˦hi˨ka˦ | n. ‘sea cucumber’; ‘teripang’ |
|
áníihé | a˦nii˦he˦ | vt. ‘cut’; ‘mot’ |
|
áníiní | a˦nii˦ni˦ | n. ‘ant’; ‘semut’ |
|
áníní gwáaré | a˦ni˦ni˦ ɡʷaa˦ɾe˦ | n. ‘large red ant sp.’; ‘semut besar merah’ |
|
ánítáàmà | a˦ni˦taa˦˨ma˨ | 1. n. ‘animal’; ‘binatang’ 2. n. ‘meat’; ‘daging’ |
|
ánóòbà | a˦noo˦˨ba˨ | n. ‘sandfly’; ‘agas’ |
|
ánúunúgùa | a˦nuu˦nu˦ɡua˨ | n.inal. ‘shadow’; ‘bayang’ |
|
áobáà | ao˦baa˦˨ | vt. ‘turn upside down’; ‘balik’ |
|
áodía | ao˦dia˦ | vt. ‘cook’; ‘masak’ |
|
áogúaarúpà | ao˦ɡua˦aɾu˦pa˨ | n. ‘dust’; ‘debu’ |
|
áóorè | a˦oo˦ɾe˨ | n. ‘tree kangaroo’; ‘kanguru pohon’ |
|
áoríimánà | ao˦ɾii˦ma˦na˨ | n. ‘highland cuscus sp.’; ‘sejenis kuskus gunung’ |
|
áòró | ao˦˨ɾo˦ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan lele’ |
|
ápáàtà | a˦paa˦˨ta˨ | n. ‘seaweed’; ‘gusumi’ |
|
ápé | a˦pe˦ | vi. ‘go’; ‘pergi’ |
|
ápírì | a˦pi˦ɾi˨ | n. ‘family member’; ‘anggota keluarga’ |
|
ápóm ráarámà | a˦po˦m ɾaa˦ɾa˦ma˨ | n. ‘crab sp.’; ‘kepiting kali’ |
|
ápóòmà | a˦poo˦˨ma˨ | n. ‘crab’; ‘kepiting’ |
|
ápóòrà | a˦poo˦˨ɾa˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan lele kecil’ |
|
ápréei | a˦pɾee˦i | vt. ‘boil’; ‘rebus’ |
|
àpùkúa | a˨pu˨kua˦ | n. ‘skin’; ‘kulit’ |
|
àpùkúa haru ráùgwà | a˨pu˨kua˦ haɾu ɾau˦˨ɡʷa˨ | n. ‘sea sponge’; ‘tempayan laut’ |
|
áráà | a˦ɾaa˦˨ | n. ‘fly’; ‘lalat’ |
|
áráabákà | a˦ɾaa˦ba˦ka˨ | n. ‘triggerfish’; ‘ikan kulit tebal’ |
|
áráadíà | a˦ɾaa˦dia˦˨ | n. ‘wood platform’; ‘para-para asar’ |
|
áráàhìa | a˦ɾaa˦˨hia˨ | n. ‘noontime’; ‘siang’ |
|
áráàhtè | a˦ɾaa˦˨hte˨ | n. ‘today’; ‘hari ini’ |
|
áráàmà | a˦ɾaa˦˨ma˨ | n. ‘flea’; ‘caplak’ |
|
áráàpà | a˦ɾaa˦˨pa˨ | n. ‘skin disease’; ‘penyakit kulit’ |
|
áráarí | a˦ɾaa˦ɾi˦ | vt. ‘scratch’; ‘garuk’ |
|
áráh ópóòvà | a˦ɾa˦h o˦poo˦˨βa˨ | n. ‘Sunday’; ‘hari minggu’ |
|
áráh ráréìjà | a˦ɾa˦h ɾa˦ɾei˦˨dʒa˨ | phrase. ‘good afternoon’; ‘selamat siang’ |
|
áráì | a˦ɾai˦˨ | vt. ‘carry wood’; ‘pikol kayu’ |
|
áráì | a˦ɾai˦˨ | n. ‘forest’; ‘hutan’ |
|
árámónè | a˦ɾa˦mo˦ne˨ | n. ‘wild chicken sp.’; ‘sejenis ayam hutan’ |
|
áránà | a˦ɾa˦na˨ | n. ‘tree branch’; ‘dahan kayu’ |
|
áráu | a˦ɾau˦ | n. ‘sign of rank’; ‘tanda jabatan’ |
|
áré | a˦ɾe˦ | vt. ‘strike’; ‘toki’ |
|
áréekí | a˦ɾee˦ki˦ | vt. ‘see’; ‘lihat’ |
|
áréerá | a˦ɾee˦ɾa˦ | v. ‘dig around’; ‘gali-gali’ |
|
áréerídìa | a˦ɾee˦ɾi˦dia˨ | n.inal. ‘armpit’; ‘ketiak’ |
|
ari máanáà | aɾi maa˦naa˦˨ | n. ‘ray sp.’; ‘ikan pari burung’ |
|
áríhúhà | a˦ɾi˦hu˦ha˨ | n. ‘palm sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
áríijánà | a˦ɾii˦dʒa˦na˨ | n. ‘scorpion’; ‘kalajengking’ |
|
árínà | a˦ɾi˦na˨ | 1. n.inal. ‘voice’; ‘suara’ 2. n.inal. ‘language’; ‘bahasa’ |
|
àrìría | a˨ɾi˨ɾia˦ | vi. ‘go around’; ‘lewat’ |
|
arobu gwéeráà | aɾobu ɡʷee˦ɾaa˦˨ | n. ‘snake sp.’; ‘sejenis ular’ |
|
áróobú | a˦ɾoo˦bu˦ | n. ‘netbag’; ‘noken’ |
|
áróokánà | a˦ɾoo˦ka˦na˨ | n. ‘gap between mountains’; ‘celah antara gunung’ |
|
áróopánà | a˦ɾoo˦pa˦na˨ | n. ‘termite sp.’; ‘sejenis rayap’ |
|
áróopí | a˦ɾoo˦pi˦ | n. ‘wild tuber sp.’; ‘ubi hutan’ |
|
áróorú | a˦ɾoo˦ɾu˦ | n. ‘maggot’; ‘ulat pembusuk’ |
|
arop kátúùmà | aɾop ka˦tuu˦˨ma˨ | n. ‘fly sp.’; ‘lalat biru’ |
|
arot ákóoré | aɾot a˦koo˦ɾe˦ | idiom. ‘lay eggs’; ‘bertelur’ |
|
áróté | a˦ɾo˦te˦ | vt. ‘give birth’; ‘lahirkan’ |
|
árúài | a˦ɾu˦ai˨ | vi. ‘cry out’; ‘berteriak’ |
|
aruban kú | aɾuban ku˦ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan bandeng kali, danau’ |
|
árúubánà | a˦ɾuu˦ba˦na˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan bandeng laut’ |
|
árúukánà | a˦ɾuu˦ka˦na˨ | n. ‘leftover wood’; ‘pontong api’ |
|
árúùrà | a˦ɾuu˦˨ɾa˨ | n. ‘pillow’; ‘bantal’ |
|
ásínásíijákà | a˦si˦na˦sii˦dʒa˦ka˨ | n. ‘highland wallaby’; ‘laolao gunung’ |
|
ásísìa | a˦si˦sia˨ | n. ‘bandicoot’; ‘tikus tanah’ |
|
átà | a˦ta˨ | part. ‘wait’; ‘sabar’ |
|
átáàrà | a˦taa˦˨ɾa˨ | n. ‘room’; ‘kamar’ |
|
átáaré | a˦taa˦ɾe˦ | n. ‘wasp's nest’; ‘sarang lebah’ |
|
átádíaúùrà | a˦ta˦diau˦˦u˨ɾa˨ | n. ‘snake sp.’; ‘ular mono’ |
|
atar áònà | ataɾ ao˦˨na˨ | n. ‘guest room’; ‘ruangan tamu’ |
|
atar éenárà | ataɾ ee˦na˦ɾa˨ | n. ‘bedroom’; ‘kamar tidur’ |
|
atar gwáapí | ataɾ ɡʷaa˦pi˦ | n. ‘gurney’; ‘para-para pikol orang’ |
|
atar mòanàmó | ataɾ moa˨na˨mo˦ | n. ‘diving room’; ‘ruangan makan’ |
|
átátóorí | a˦ta˦too˦ɾi˦ | vi. ‘thick’; ‘tebal’ |
|
átóòrà | a˦too˦˨ɾa˨ | n. ‘cuscus’; ‘kuskus’ |
|
átótà | a˦to˦ta˨ | vi. ‘broken’; ‘patah-patah’ |
|
átúì | a˦tui˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘genemo’ |
|
áùkà | au˦˨ka˨ | n. ‘clothing’; ‘pakaian’ |
|
áurú | au˦ɾu˦ | n. ‘mountain’; ‘gunung yang menjulang ke laut’ |
|
auru túaagé | auɾu tua˦aɡe˦ | n. ‘cape’; ‘tanjung’ |
|
áúù | au˦˦u˨ | n. ‘father's younger brother’; ‘bapa ade’ |
|
áváirámà | a˦βai˦ɾa˦ma˨ | n. ‘saltwater eel’; ‘belut laut’ |
|
ávéè | a˦βee˦˨ | part. ‘but’; ‘tapi’ |
|
ávéekéè | a˦βee˦kee˦˨ | part. ‘no matter’; ‘tidak apa-apa’ |
|
ávúùmpì | a˦βuu˦˨mpi˨ | n. ‘mangrove sp.’; ‘sejenis bakau’ |
|
bà | ba˨ | part. ‘still’; ‘masih’ |
|
báahó | baa˦ho˦ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
báakánà | baa˦ka˦na˨ | 1. n.inal. ‘body’; ‘badan’ 2. n.inal. ‘tree trunk’; ‘batang anteru’ |
|
báaré | baa˦ɾe˦ | n. ‘ball’; ‘bola’ |
|
báarí | baa˦ɾi˦ | vt. ‘block’; ‘palang’ |
|
báàtìa | baa˦˨tia˨ | n.inal. ‘sibling-in-law’; ‘ipar’ |
|
bábà | ba˦ba˨ | n. ‘older sibling’; ‘kakak’ |
|
bábárà | ba˦ba˦ɾa˨ | 1. vi. ‘disappear’; ‘hilang’ 2. vi. ‘pass away’; ‘meninggal’ |
|
bàbói | ba˨boi˦ | vt. ‘skin’; ‘kuliti’ |
|
babragw énìa | babɾaɡʷ e˦nia˨ | n. ‘sandy terrain’; ‘tanah pantai’ |
|
babragw ímpápéètà | babɾaɡʷ i˦mpa˦pee˦˨ta˨ | n. ‘sandy land’; ‘tanah pasir’ |
|
babragw óòpà | babɾaɡʷ oo˦˨pa˨ | n. ‘land’; ‘tanah liat’ |
|
babragw ópóòvà | babɾaɡʷ o˦poo˦˨βa˨ | n. ‘mainland’; ‘tanah besar’ |
|
bábráù | ba˦bɾau˦˨ | n. ‘land’; ‘tanah’ |
|
bábúdìa | ba˦bu˦dia˨ | vi. ‘speak’; ‘bicara’ |
|
bábúgùa | ba˦bu˦ɡua˨ | n. ‘elbow’; ‘siku’ |
|
bábúgwáà | ba˦bu˦ɡʷaa˦˨ | vi. ‘young’; ‘muda’ |
|
bàbúi | ba˨bui˦ | vi. ‘young’; ‘muda’ |
|
bábúkáaráà | ba˦bu˦kaa˦ɾaa˦˨ | n. ‘post’; ‘tiang’ |
|
bábúugwáhé | ba˦buu˦ɡʷa˦he˦ | vi. ‘white’; ‘putih’ |
|
bábúurámà | ba˦buu˦ɾa˦ma˨ | n. ‘bamboo (broad and long)’; ‘bambu (luas panjang)’ |
|
bad íijáré | bad ii˦dʒa˦ɾe˦ | vt. ‘comfort’; ‘bujuk’ |
|
bàdí | ba˨di˦ | vt. ‘hug’; ‘peluk’ |
|
bádìa | ba˦dia˨ | vt. ‘go past’; ‘lewat’ |
|
bágírú | ba˦ɡi˦ɾu˦ | n.inal. ‘left’; ‘kiri’ |
|
bágwéi | ba˦ɡʷei˦ | n.prop. ‘Bawei’; ‘Bawei’ |
|
bàhàbé | ba˨ha˨be˦ | vi. ‘fast’; ‘cepat’ |
|
báhíaháaré | ba˦hia˦haa˦ɾe˦ | vt. ‘feel around’; ‘raba-raba’ |
|
báhíooi | ba˦hio˦oi | vt. ‘rub’; ‘gosok’ |
|
báibáré | bai˦ba˦ɾe˦ | vi. ‘clean’; ‘bersih’ |
|
báidúùgwà | bai˦duu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis ikan bolana’ |
|
báirúré | bai˦ɾu˦ɾe˦ | vt. ‘gather’; ‘kumpul’ |
|
bákáak múmáróògwà | ba˦kaa˦k mu˦ma˦ɾoo˦˨ɡʷa˨ | n.inal. ‘wrist’; ‘mata tangan’ |
|
bákáaké | ba˦kaa˦ke˦ | n.inal. ‘forearm’; ‘lengan bawah’ |
|
bàkàbùkúa | ba˨ka˨bu˨kua˦ | vi. ‘tangled’; ‘terlingkar’ |
|
bàkàbùkúa | ba˨ka˨bu˨kua˦ | n.inal. ‘wrist’; ‘mata tangan’ |
|
bákbóokúrà | ba˦kboo˦ku˦ɾa˨ | vi. ‘boil’; ‘mendidih’ |
|
bákéè | ba˦kee˦˨ | part. ‘still here’; ‘masih di sini’ |
|
bákéènà | ba˦kee˦˨na˨ | n.inal. ‘palm of hand’; ‘telapak tangan’ |
|
bàkí | ba˨ki˦ | n.inal. ‘arm’; ‘tangan’ |
|
bàkí kúaahé | ba˨ki˦ kua˦ahe˦ | n. ‘glove’; ‘sarung tangan’ |
|
bàkí rúuhí | ba˨ki˦ ɾuu˦hi˦ | num. ‘ten’; ‘sepuluh’ |
|
bàkí rúuhí íngkáná kéeté | ba˨ki˦ ɾuu˦hi˦ i˦ŋka˦na˦ kee˦te˦ | num. ‘eleven’; ‘sebelas’ |
|
bákíkú | ba˦ki˦ku˦ | n.inal. ‘right’; ‘kanan’ |
|
bákóò | ba˦koo˦˨ | part. ‘still there’; ‘masih di situ’ |
|
bákóògwà | ba˦koo˦˨ɡʷa˨ | n. ‘taro’; ‘keladi’ |
|
bákóopé | ba˦koo˦pe˦ | n.inal. ‘upper arm’; ‘lengan atas’ |
|
bákópéèrà | ba˦ko˦pee˦˨ɾa˨ | n. ‘arm bracelet’; ‘gelang tangan’ |
|
bámánà | ba˦ma˦na˨ | n.prop. ‘Etna’; ‘Etna’ |
|
bàmàrá | ba˨ma˨ɾa˦ | vt. ‘steal’; ‘curi’ |
|
báníooráà | ba˦nio˦oɾaa˦˨ | v. ‘hang’; ‘gendong’ |
|
báníooráà bàkí | ba˦nio˦oɾaa˦˨ ba˨ki˦ | idiom. ‘fold one arms’; ‘lipat tangan di dada’ |
|
báohé | bao˦he˦ | n.inal. ‘flipper’; ‘sayap penyu’ |
|
báoné | bao˦ne˦ | n.inal. ‘back of hand’; ‘belakang telapak tangan’ |
|
báráavè | ba˦ɾaa˦βe˨ | n. ‘young unmarried man’; ‘bujang’ |
|
báríaráagé | ba˦ɾia˦ɾaa˦ɡe˦ | vt. ‘stir’; ‘kocok’ |
|
bàró | ba˨ɾo˦ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis ikan gabus’ |
|
báróopé | ba˦ɾoo˦pe˦ | n.inal. ‘finger’; ‘jari tangan’ |
|
báróp àpùkúa | ba˦ɾo˦p a˨pu˨kua˦ | n. ‘fingernail’; ‘kuku tangan’ |
|
báróp kábéèrà | ba˦ɾo˦p ka˦bee˦˨ɾa˨ | n.inal. ‘thumb’; ‘ibu jari’ |
|
báróp kàràró | ba˦ɾo˦p ka˨ɾa˨ɾo˦ | n.inal. ‘non-thumb’; ‘jari tangan kecil’ |
|
báróp túaagé | ba˦ɾo˦p tua˦aɡe˦ | n. ‘fingertip’; ‘ujung jari tangan’ |
|
bárúaahí | ba˦ɾua˦ahi˦ | 1. vt. ‘share’; ‘bagi’ 2. vt. ‘sell’; ‘jual’ |
|
bátá gwéetíà | ba˦ta˦ ɡʷee˦tia˦˨ | vt. ‘let get of’; ‘lepaskan’ |
|
bátá háré | ba˦ta˦ ha˦ɾe˦ | vt. ‘split open’; ‘belah’ |
|
bátá hìdío | ba˦ta˦ hi˨dio˦ | vt. ‘drop’; ‘lepaskan’ |
|
bátá káné | ba˦ta˦ ka˦ne˦ | vt. ‘press back down’; ‘tindis kembali’ |
|
bátá kóomúgùa | ba˦ta˦ koo˦mu˦ɡua˨ | vt. ‘squeeze’; ‘peras’ |
|
bátá rèebàkè | ba˦ta˦ ɾee˨ba˨ke˨ | vt. ‘pinch’; ‘cubit’ |
|
bátá ùrúa | ba˦ta˦ u˨ɾua˦ | vt. ‘rape’; ‘perkosa’ |
|
bátámúùnà | ba˦ta˦muu˦˨na˨ | vi. ‘dark’; ‘gelap’ |
|
bátátù | ba˦ta˦tu˨ | vt. ‘transfer’; ‘oper’ |
|
bávéeké | ba˦βee˦ke˦ | n. ‘kidney’; ‘ginjal’ |
|
bébégwáaráà | be˦be˦ɡʷaa˦ɾaa˦˨ | n. ‘poisonous snake sp.’; ‘ular bisa’ |
|
béebà | bee˦ba˨ | part. ‘not yet’; ‘belum’ |
|
béehá | bee˦ha˦ | n. ‘wild areca sp.’; ‘sejenis pinang gunung’ |
|
békòhíì | be˦ko˨hii˦˨ | n. ‘cockatoo sp.’; ‘kakatua raja’ |
|
bérémbàníì | be˦ɾe˦mba˨nii˦˨ | n. ‘snake sp.’; ‘ular cincing’ |
|
bídáevè | bi˦dae˦βe˨ | n. ‘palm sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
bíìbà | bii˦˨ba˨ | n. ‘cassowary sp.’; ‘kasuari rawa besar’ |
|
bíikáà | bii˦kaa˦˨ | n. ‘pool’; ‘kolam’ |
|
bíikí | bii˦ki˦ | vt. ‘knock over’; ‘rubuh’ |
|
bíndùmè | bi˦ndu˨me˨ | n. ‘land moss’; ‘lumut tanah’ |
|
bírúmà | bi˦ɾu˦ma˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia pumi’ |
|
bóhé | bo˦he˦ | vt. ‘open’; ‘buka’ |
|
bókúugwà | bo˦kuu˦ɡʷa˨ | n. ‘puffer sp.’; ‘ikan porobibi’ |
|
bómbánígwà | bo˦mba˦ni˦ɡʷa˨ | n. ‘insect sp.’; ‘belalang’ |
|
bóò | boo˦˨ | n. ‘father's sister’; ‘tante’ |
|
bóokànì | boo˦ka˨ni˨ | n. ‘axe’; ‘kampak’ |
|
bóoké | boo˦ke˦ | vt. ‘circumcise’; ‘sunat’ |
|
bóoké | boo˦ke˦ | n.inal. ‘poisonous bone’; ‘tulang bisa dari ikan’ |
|
bórárà | bo˦ɾa˦ɾa˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia bor’ |
|
bóríoopú | bo˦ɾio˦opu˦ | n. ‘firefly’; ‘kunang-kunang’ |
|
bóróróovè | bo˦ɾo˦ɾoo˦βe˨ | 1. n. ‘bamboo sp.’; ‘sejenis bambu kecil yang pakai untuk suling, kalawai, dan korek api’ 2. n. ‘lighter’; ‘korek api’ |
|
bóugwíipì | bou˦ɡʷii˦pi˨ | n. ‘gong’; ‘gong’ |
|
bú | bu˦ | n. ‘blister’; ‘bisul’ |
|
búaavè | bua˦aβe˨ | n.inal. ‘feature’; ‘sifat’ |
|
búàu | bu˦au˨ | n. ‘storm’; ‘angin ribut’ |
|
búgùa | bu˦ɡua˨ | n. ‘knot’; ‘buku’ |
|
bùkúa | bu˨kua˦ | vi. ‘tied’; ‘terikat’ |
|
búnè | bu˦ne˨ | n. ‘bamboo stem’; ‘gelega bambu’ |
|
búrímáakè | bu˦ɾi˦maa˦ke˨ | n. ‘barbed spear’; ‘kalawai’ |
|
búrímáakè níainé | bu˦ɾi˦maa˦ke˨ nia˦ine˦ | n. ‘scorpion’; ‘kalajengking’ |
|
búub róokáà | buu˦b ɾoo˦kaa˦˨ | n. ‘trigger’; ‘trekel senjata’ |
|
búùbà | buu˦˨ba˨ | n.inal. ‘belly-button’; ‘pusat perut’ |
|
búubé | buu˦be˦ | 1. n. ‘key-hole’; ‘trekel kunci’ 2. n. ‘trigger’; ‘trekel senjata’ |
|
búubíné | buu˦bi˦ne˦ | vt. ‘unload’; ‘kasi turun’ |
|
búubù | buu˦bu˨ | n. ‘water’; ‘air’ |
|
búubù húrà | buu˦bu˨ hu˦ɾa˨ | n. ‘spring’; ‘mata air’ |
|
búumbùi | buu˦mbui˨ | n. ‘bottle’; ‘botol’ |
|
búurí | buu˦ɾi˦ | vt. ‘pull out’; ‘cabut’ |
|
búuríhé | buu˦ɾi˦he˦ | vt. ‘pour’; ‘siram’ |
|
d- | d- | agr.vinit. ‘3sg’ |
|
dagi jom kú | daɡi dʒom ku˦ | n.prop. ‘Mee people’; ‘orang Mee’ |
|
dagi jóomé | daɡi dʒoo˦me˦ | n. ‘interior people’; ‘orang pendalaman’ |
|
dágíeerí | da˦ɡie˦eɾi˦ | n. ‘interior’; ‘pendalaman’ |
|
dáíì | dai˦˦i˨ | n. ‘father’; ‘bapak’ |
|
dárì | da˦ɾi˨ | vi. ‘understand’; ‘mengerti’ |
|
-di | -di | ||
día méehárà | dia˦ mee˦ha˦ɾa˨ | temp. ‘day after tomorrow’; ‘lusa’ |
|
díaatáà | dia˦ataa˦˨ | n. ‘charcoal’; ‘arang’ |
|
díarà | dia˦ɾa˨ | vt. ‘taken by force’; ‘rampas’ |
|
díarí | dia˦ɾi˦ | part. ‘only’; ‘saja’ |
|
dìarúa | dia˨ɾua˦ | n. ‘sago stirrer’; ‘kore-kore papeda’ |
|
díáu | di˦au˦ | part. ‘to competion’; ‘habis’ |
|
dídúùgwà | di˦duu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘evening star’; ‘bintang barat’ |
|
díeené | die˦ene˦ | n. ‘place’; ‘tempat’ |
|
díen píríàjè | die˦n pi˦ɾia˦˨dʒe˨ | idiom. ‘about to fall’; ‘mau jatuh’ |
|
díèpà | die˦˨pa˨ | n. ‘puddle’; ‘kubangan’ |
|
díetà | die˦ta˨ | part. ‘like that’; ‘begitu’ |
|
dígwà | di˦ɡʷa˨ | n. ‘oil’; ‘minyak’ |
|
dìhì | di˨hi˨ | prep. ‘from’; ‘dari’ |
|
díìhà | dii˦˨ha˨ | n. ‘palm sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
díijákà | dii˦dʒa˦ka˨ | n. ‘sap’; ‘getah’ |
|
díijánà | dii˦dʒa˦na˨ | n. ‘fish’; ‘ikan’ |
|
díján dáríijárà | di˦dʒa˦n da˦ɾii˦dʒa˦ɾa˨ | n. ‘grouper’; ‘goropa’ |
|
díján kárkéeráà | di˦dʒa˦n ka˦ɾkee˦ɾaa˦˨ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis ikan’ |
|
díján nánúùmpì | di˦dʒa˦n na˦nuu˦˨mpi˨ | n. ‘flathead fish’; ‘ikan plat’ |
|
díjáng kájákà | di˦dʒa˦ŋ ka˦dʒa˦ka˨ | n. ‘crocodile’; ‘buaya’ |
|
dío ráarámà | dio˦ ɾaa˦ɾa˦ma˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
díói | di˦oi˦ | vt. ‘call’; ‘panggil’ |
|
díomáané | dio˦maa˦ne˦ | 1. n.inal. ‘father-in-law’; ‘bapa mantu’ 2. n.inal. ‘son-in-law’; ‘anak mantu laki-laki’ |
|
díoodì | dio˦odi˨ | n. ‘citrus sp.’; ‘jeruk buah besar, asam’ |
|
dìorí | dio˨ɾi˦ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia lola’ |
|
dìorí kóovárà | dio˨ɾi˦ koo˦βa˦ɾa˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia jari lima’ |
|
dìtía | di˨tia˦ | vi. ‘hit’; ‘kena’ |
|
dóobúvè | doo˦bu˦βe˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan somasi kali hitam’ |
|
dóodáhè | doo˦da˦he˨ | n. ‘freshwater eel’; ‘belut kali’ |
|
dóoi | doo˦i | n. ‘money’; ‘uang’ |
|
dòrò | do˨ɾo˨ | part. ‘also’; ‘juga’ |
|
dúdíookáré | du˦dio˦oka˦ɾe˦ | vi. ‘narrow’; ‘sempit’ |
|
dúiiné | dui˦ine˦ | 1. n.inal. ‘mother-in-law’; ‘mama mantu’ 2. n.inal. ‘daughter-in-law’; ‘anak mantu perempuan’ |
|
dùrù | du˨ɾu˨ | prep. ‘from’; ‘dari’ |
|
dúudé | duu˦de˦ | vi. ‘bark’; ‘gonggong’ |
|
dúuhúrà | duu˦hu˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu kataweri’ |
|
e- | e- | ‘Vblz’ |
|
é | e˦ | n. ‘times’; ‘kali’ |
|
ě | e˨˦ | part. ‘Q’ |
|
édìa | e˦dia˨ | n. ‘thing’; ‘barang’ |
|
éèhà | ee˦˨ha˨ | n. ‘alcoholic drink’; ‘minuman alkohol’ |
|
éehé | ee˦he˦ | part. ‘yes’; ‘ya’ |
|
éehí | ee˦hi˦ | vi. ‘wide’; ‘lebar’ |
|
éèhíi | ee˦˨hii˦ | part. ‘Q’; ‘ka’ |
|
éeké | ee˦ke˦ | vt. ‘hold’; ‘jepit di ketiak’ |
|
éekí | ee˦ki˦ | vi. ‘turn left’; ‘belok kiri’ |
|
éené | ee˦ne˦ | vi. ‘lie’; ‘tidur’ |
|
éenú | ee˦nu˦ | n. ‘turtle’; ‘penyu’ |
|
éerá | ee˦ɾa˦ | v. ‘dig’; ‘gali’ |
|
éerídìa | ee˦ɾi˦dia˨ | n. ‘mountain’; ‘gunung’ |
|
éetíà | ee˦tia˦˨ | vt. ‘pay fine’; ‘denda’ |
|
éetù | ee˦tu˨ | vt. ‘kick’; ‘tendang’ |
|
éh mákúùgwà | e˦h ma˦kuu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘hard liquor’; ‘minuman keras’ |
|
èhúa | e˨hua˦ | loc. ‘below’; ‘di bawah’ |
|
ékáhé | e˦ka˦he˦ | vi. ‘salty’; ‘asin’ |
|
èkía | e˨kia˦ | vi. ‘empty’; ‘kosong’ |
|
énáakáré | e˦naa˦ka˦ɾe˦ | vi. ‘bright’; ‘terang’ |
|
éndíìnà | e˦ndii˦˨na˨ | n. ‘dry season’; ‘musim kemarau’ |
|
énìa | e˦nia˨ | n. ‘beach’; ‘pantai’ |
|
énítáàmè | e˦ni˦taa˦˨me˨ | vi. ‘sweet’; ‘manis’ |
|
érébú | e˦ɾe˦bu˦ | n. ‘palm sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
érídáahánà | e˦ɾi˦daa˦ha˦na˨ | n.inal. ‘clan name’; ‘keret’ |
|
fáfárátía | fa˦fa˦ɾa˦tia˦ | n. ‘freshwater fish sp.’; ‘sejenis ikan lele’ |
|
fáorá | fao˦ɾa˦ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia pea-pea’ |
|
g- | ɡ- | agr.vinit. ‘2sg’ |
|
gámúnggávréevè | ɡa˦mu˦ŋɡa˦βɾee˦βe˨ | n. ‘hammer’; ‘palu-palu’ |
|
gánggáaní | ɡa˦ŋɡaa˦ni˦ | n. ‘hawk sp.’; ‘burung elang besar’ |
|
gávágèmè | ɡa˦βa˦ɡe˨me˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘sejenis rotan’ |
|
gébó | ɡe˦bo˦ | vi. ‘overflow’; ‘meluap’ |
|
gévónè | ɡe˦βo˦ne˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
gìrìnggàrái | ɡi˨ɾi˨ŋɡa˨ɾai˦ | n. ‘spinning top’; ‘buah-buah permainan’ |
|
gòórò | ɡoo˨˦ɾo˨ | n. ‘rubber’; ‘karet’ |
|
góoróvè | ɡoo˦ɾo˦βe˨ | n. ‘heron’; ‘burung bangau’ |
|
gúà | ɡua˦˨ | n.prop. ‘Yerisiam’; ‘Yerisiam’ |
|
gúà árínà | ɡua˦˨ a˦ɾi˦na˨ | n.prop. ‘Yerisiam language’; ‘bahasa Yerisiam’ |
|
gúà jóomé | ɡua˦˨ dʒoo˦me˦ | n.prop. ‘Yerisiam people’; ‘orang Yerisiam’ |
|
gúà núùhà | ɡua˦˨ nuu˦˨ha˨ | n.prop. ‘Kwatisore’; ‘Kwatisore’ |
|
gúàpà | ɡua˦˨pa˨ | n. ‘bamboo sp.’; ‘bambu’ |
|
gúeré | ɡue˦ɾe˦ | n. ‘well’; ‘sumur’ |
|
gúgúugwákà | ɡu˦ɡuu˦ɡʷa˦ka˨ | n.inal. ‘marrow’; ‘sumsum’ |
|
gùmùnggùúmù | ɡu˨mu˨ŋɡuu˨˦mu˨ | n. ‘pigeon sp.’; ‘burung kumkum’ |
|
gúríeeré | ɡu˦ɾie˦eɾe˦ | n. ‘cave’; ‘gua’ |
|
gúrùnggárà | ɡu˦ɾu˨ŋɡa˦ɾa˨ | n. ‘frog sp.’; ‘sejenis kodok’ |
|
gúrúrúuvè | ɡu˦ɾu˦ɾuu˦βe˨ | n. ‘meteor’; ‘meteor’ |
|
gwáà | ɡʷaa˦˨ | n. ‘canoe’; ‘perahu’ |
|
gwáamárà | ɡʷaa˦ma˦ɾa˨ | n. ‘giant clam’; ‘bia kima’ |
|
gwáanáà | ɡʷaa˦naa˦˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘sejenis rotan’ |
|
gwáapí | ɡʷaa˦pi˦ | n. ‘taboo’; ‘pamali’ |
|
gwáapíàtè | ɡʷaa˦pia˦˨te˨ | n. ‘freshwater eel’; ‘belut kali’ |
|
gwáapíàtè kú | ɡʷaa˦pia˦˨te˨ ku˦ | n. ‘freshwater eel sp.’; ‘sejenis belut kali’ |
|
gwáapúgùa | ɡʷaa˦pu˦ɡua˨ | n. ‘seed’; ‘biji’ |
|
gwáarí | ɡʷaa˦ɾi˦ | n. ‘rope’; ‘tali’ |
|
gwáarídìa | ɡʷaa˦ɾi˦dia˨ | n.inal. ‘tendon’; ‘urat’ |
|
gwábáré kájákà | ɡʷa˦ba˦ɾe˦ ka˦dʒa˦ka˨ | n. ‘komodo sp.’; ‘komodo besar’ |
|
gwábáréèjà | ɡʷa˦ba˦ɾee˦˨dʒa˨ | n. ‘goanna’; ‘soasoa’ |
|
gwáéè | ɡʷae˦˦e˨ | part. ‘pity’; ‘sayang’ |
|
gwáéèrà | ɡʷae˦˦e˨ɾa˨ | n. ‘bamboo raft’; ‘rakit bambu’ |
|
gwágèevù | ɡʷa˦ɡee˨βu˨ | n. ‘large black ant sp.’; ‘semut besar hitam’ |
|
gwágwíijáré | ɡʷa˦ɡʷii˦dʒa˦ɾe˦ | vi. ‘soft’; ‘lembek’ |
|
gwágwíìr díijánà | ɡʷa˦ɡʷii˦˨ɾ dii˦dʒa˦na˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan tengiri’ |
|
gwágwíìr híijákà | ɡʷa˦ɡʷii˦˨ɾ hii˦dʒa˦ka˨ | n. ‘fishing rod’; ‘hohate’ |
|
gwágwíìr kàntrá | ɡʷa˦ɡʷii˦˨ɾ ka˨ntɾa˦ | n. ‘fishhook’; ‘mata kail’ |
|
gwágwíìrà | ɡʷa˦ɡʷii˦˨ɾa˨ | n. ‘fishing line’; ‘nelon’ |
|
gwáháarvè | ɡʷa˦haa˦ɾβe˨ | n. ‘teacher’; ‘guru’ |
|
gwáhímú | ɡʷa˦hi˦mu˦ | n. ‘rodent’; ‘tikus’ |
|
gwái | ɡʷai˦ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
gwái kóovárà | ɡʷai˦ koo˦βa˦ɾa˨ | n. ‘vine sp.’; ‘tali kuning’ |
|
gwáihúumì | ɡʷai˦huu˦mi˨ | n. ‘ginger’; ‘jahe’ |
|
gwáiróombè | ɡʷai˦ɾoo˦mbe˨ | n. ‘fruit bat sp.’; ‘kelelawar besar’ |
|
gwáirúuvè | ɡʷai˦ɾuu˦βe˨ | n. ‘needle’; ‘jarum’ |
|
gwájáambè | ɡʷa˦dʒaa˦mbe˨ | n.prop. ‘Serui’; ‘Serui’ |
|
gwákúì | ɡʷa˦kui˦˨ | vi. ‘deaf’; ‘tuli’ |
|
gwámà | ɡʷa˦ma˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan julung’ |
|
gwámáréèjà | ɡʷa˦ma˦ɾee˦˨dʒa˨ | vi. ‘thirsty’; ‘haus’ |
|
gwámbríìkà | ɡʷa˦mbɾii˦˨ka˨ | n. ‘crab sp.’; ‘kepiting besar’ |
|
gwándáamáné | ɡʷa˦ndaa˦ma˦ne˦ | n.prop. ‘Wandamen’; ‘Wandamen’ |
|
gwápúù | ɡʷa˦puu˦˨ | n. ‘grandmother’; ‘nene’ |
|
gwárà | ɡʷa˦ɾa˨ | n. ‘base of tree’; ‘batang bawah’ |
|
gwárávè | ɡʷa˦ɾa˦βe˨ | n. ‘fruit bat’; ‘kelelawar’ |
|
gwárígáavè | ɡʷa˦ɾi˦ɡaa˦βe˨ | n. ‘wild areca sp.’; ‘sejenis pinang hutan’ |
|
gwáríkánà | ɡʷa˦ɾi˦ka˦na˨ | n. ‘trap’; ‘jerat’ |
|
gwárúukánà | ɡʷa˦ɾuu˦ka˦na˨ | n. ‘trevally’; ‘bobara’ |
|
gwéenàmì | ɡʷee˦na˨mi˨ | n.prop. ‘Weinami’; ‘Weinami’ |
|
gwéeráà | ɡʷee˦ɾaa˦˨ | vi. ‘broken’; ‘rusak’ |
|
gwéi | ɡʷei˦ | vi. ‘long’; ‘panjang’ |
|
gwéníambóovè | ɡʷe˦nia˦mboo˦βe˨ | n. ‘tree sp.’; ‘pohon tomi-tomi’ |
|
gwénúùmpì | ɡʷe˦nuu˦˨mpi˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘sejenis rotan’ |
|
gwíhíróokáà | ɡʷi˦hi˦ɾoo˦kaa˦˨ | n. ‘rattan’; ‘rotan’ |
|
gwíihí | ɡʷii˦hi˦ | n. ‘bow’; ‘panah’ |
|
gwóì | ɡʷoi˦˨ | n. ‘banyan sp.’; ‘pohon beringin’ |
|
gwómándíàhè | ɡʷo˦ma˦ndia˦˨he˨ | n.prop. ‘Wate’; ‘Wate’ |
|
gwóníài | ɡʷo˦ni˦ai˨ | n. ‘wooden bowl’; ‘loyang’ |
|
gwòókà | ɡʷoo˨˦ka˨ | n. ‘crow sp.’; ‘burung gagak laut’ |
|
gwòókà | ɡʷoo˨˦ka˨ | n. ‘hope’; ‘harap’ |
|
gwóománà | ɡʷoo˦ma˦na˨ | n. ‘slave’; ‘budak’ |
|
gwóorú | ɡʷoo˦ɾu˦ | n. ‘snake’; ‘ular’ |
|
gwóríoríivè | ɡʷo˦ɾio˦ɾii˦βe˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung nuri’ |
|
gwórú búugwáhà | ɡʷo˦ɾu˦ buu˦ɡʷa˦ha˨ | n. ‘poisonous snake sp.’; ‘ular putih’ |
|
gworu ópóotè | ɡʷoɾu o˦poo˦te˨ | n. ‘python sp.’; ‘ular patola’ |
|
gwórúbáarákà | ɡʷo˦ɾu˦baa˦ɾa˦ka˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
gwóváà | ɡʷo˦βaa˦˨ | part. ‘not allowed’; ‘tidak boleh’ |
|
há | ha˦ | v. ‘bait hook’; ‘gate’ |
|
há | ha˦ | part. ‘Irr’; ‘mau’ |
|
há | ha˦ | v. ‘paddle’; ‘dayung’ |
|
háabí | haa˦bi˦ | vt. ‘comb’; ‘sisir’ |
|
háabíkáné | haa˦bi˦ka˦ne˦ | 1. vt. ‘cover’; ‘tutupi’ 2. vt. ‘protect’; ‘lindung’ |
|
háàgw úugwé | haa˦˨ɡʷ uu˦ɡʷe˦ | n. ‘areca nut’; ‘buah pinang’ |
|
háahú | haa˦hu˦ | n.inal. ‘child’; ‘anak’ |
|
háaké | haa˦ke˦ | part. ‘maybe’; ‘mungkin’ |
|
háaké káamáà | haa˦ke˦ kaa˦maa˦˨ | phrase. ‘maybe so’; ‘mungkin kapa’ |
|
háamáà | haa˦maa˦˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘rotan’ |
|
háamé | haa˦me˦ | n. ‘bamboo bark’; ‘kulit pembungkus bambu’ |
|
háaré | haa˦ɾe˦ | vt. ‘tear’; ‘robek’ |
|
háarú | haa˦ɾu˦ | n. ‘coral’; ‘karang’ |
|
háarú díijánà | haa˦ɾu˦ dii˦dʒa˦na˨ | n. ‘reef fish’; ‘ikan karang’ |
|
hàbàbá | ha˨ba˨ba˦ | 1. vi. ‘caught’; ‘tersangkut’ 2. vi. ‘block’; ‘pele’ |
|
hábáháàbà | ha˦ba˦haa˦˨ba˨ | n. ‘hail’; ‘hujan es’ |
|
hábàkù | ha˦ba˨ku˨ | n. ‘tobacco’; ‘tembakau’ |
|
hádìa | ha˦dia˨ | n. ‘palm ribs’; ‘pelepa’ |
|
háéeré | ha˦ee˦ɾe˦ | vi. ‘sick’; ‘sakit’ |
|
hágáráavè | ha˦ɡa˦ɾaa˦βe˨ | n. ‘orange’; ‘jeruk manis’ |
|
háháarí | ha˦haa˦ɾi˦ | n. ‘thing’; ‘barang’ |
|
hàhé | ha˨he˦ | vt. ‘cut away at’; ‘kikis’ |
|
háhéejáhé | ha˦hee˦dʒa˦he˦ | vt. ‘cough’; ‘batuk-batuk’ |
|
háhíìhè | ha˦hii˦˨he˨ | vi. ‘dance’; ‘dansa’ |
|
háhíirá | ha˦hii˦ɾa˦ | vi. ‘poop’; ‘berak’ |
|
háhíirámà | ha˦hii˦ɾa˦ma˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia garu tipis’ |
|
háhójáù | ha˦ho˦dʒau˦˨ | vi. ‘firstborn’; ‘sulung’ |
|
háhóoi | ha˦hoo˦i | vt. ‘bury’; ‘kubur’ |
|
háhóvà | ha˦ho˦βa˨ | 1. vi. ‘fan’; ‘tiup’ 2. vi. ‘lit’; ‘nyala’ |
|
hàhú | ha˨hu˦ | v. ‘whittle’; ‘cincang’ |
|
háhúnìa | ha˦hu˦nia˨ | vt. ‘stab’; ‘tikam-tikam’ |
|
hái | hai˦ | n. ‘palm rib type’; ‘pelepa’ |
|
hàkà | ha˨ka˨ | pron. ‘one’; ‘yang satu’ |
|
hákíikárà | ha˦kii˦ka˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘pohon kasuari’ |
|
hámádíeekí | ha˦ma˦die˦eki˦ | n. ‘wild areca sp.’; ‘sejenis pinang rawa’ |
|
hámbóokárà | ha˦mboo˦ka˦ɾa˨ | n. ‘bow and arrow set’; ‘ikat panah dengan anakpanah’ |
|
hámpáàrà | ha˦mpaa˦˨ɾa˨ | n. ‘armband’; ‘gelang’ |
|
hàmpàrè | ha˨mpa˨ɾe˨ | n. ‘morning star’; ‘bintang timur’ |
|
hánéèrà | ha˦nee˦˨ɾa˨ | n. ‘mosquito’; ‘nyamuk’ |
|
hánggérgwáàpà | ha˦ŋɡe˦ɾɡʷaa˦˨pa˨ | n. ‘dragonfly’; ‘capung’ |
|
hàngkú | ha˨ŋku˦ | n. ‘person’; ‘orang’ |
|
hàngkú áráróòvà | ha˨ŋku˦ a˦ɾa˦ɾoo˦˨βa˨ | n. ‘child’; ‘anak kecil’ |
|
hàngkú báakánà | ha˨ŋku˦ baa˦ka˦na˨ | n. ‘rainbow’; ‘pelangi’ |
|
hàngkú gwáapí | ha˨ŋku˦ ɡʷaa˦pi˦ | n. ‘taboo person’; ‘orang pamali’ |
|
hàngkú kúukárà kéeté | ha˨ŋku˦ kuu˦ka˦ɾa˨ kee˦te˦ | num. ‘twenty’; ‘dua puluh’ |
|
hàngkú kúukárà kéeté bàkí rúuhí | ha˨ŋku˦ kuu˦ka˦ɾa˨ kee˦te˦ ba˨ki˦ ɾuu˦hi˦ | num. ‘thirty’; ‘tiga puluh’ |
|
hàngkú kúukárà rúuhí | ha˨ŋku˦ kuu˦ka˦ɾa˨ ɾuu˦hi˦ | num. ‘forty’; ‘empat puluh’ |
|
hàngkú ráróvórùa | ha˨ŋku˦ ɾa˦ɾo˦βo˦ɾua˨ | n. ‘adolescent boy’; ‘laki-laki remaja’ |
|
hápáaní | ha˦paa˦ni˦ | vt. ‘wrap’; ‘bungkus’ |
|
hápánà | ha˦pa˦na˨ | n. ‘canoe boom’; ‘naju’ |
|
hápéènà | ha˦pee˦˨na˨ | n. ‘palm sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
háráai | ha˦ɾaa˦i | vt. ‘grate’; ‘kukur’ |
|
háráakvè | ha˦ɾaa˦kβe˨ | n. ‘armband’; ‘gelang’ |
|
hárágwíìr áì | ha˦ɾa˦ɡʷii˦˨ɾ ai˦˨ | n. ‘mast’; ‘tiang layar’ |
|
hárágwíìrà | ha˦ɾa˦ɡʷii˦˨ɾa˨ | n. ‘sail’; ‘layar’ |
|
hárágwír díijánà | ha˦ɾa˦ɡʷi˦ɾ dii˦dʒa˦na˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan layar’ |
|
háráhíiré | ha˦ɾa˦hii˦ɾe˦ | vt. ‘dry in sun’; ‘jemur’ |
|
hárháarú | ha˦ɾhaa˦ɾu˦ | vi. ‘snagged’; ‘tergai’ |
|
háríakí | ha˦ɾia˦ki˦ | n. ‘highland cassowary’; ‘kasuari gunung’ |
|
hàrìría | ha˨ɾi˨ɾia˦ | vt. ‘watch’; ‘nonton’ |
|
hàrògwàròpàagè | ha˨ɾo˨ɡʷa˨ɾo˨paa˨ɡe˨ | n. ‘turmeric’; ‘kunyit’ |
|
háróvréevè | ha˦ɾo˦βɾee˦βe˨ | n. ‘whale’; ‘ikan paus’ |
|
hàrúa | ha˨ɾua˦ | vi. ‘hang’; ‘gantung’ |
|
hàrúa dìnsìo | ha˨ɾua˦ di˨nsio˨ | vt. ‘hang’; ‘kasi gantung’ |
|
hárúpáréeráà | ha˦ɾu˦pa˦ɾee˦ɾaa˦˨ | n. ‘sea anemone sp.’; ‘sejenis jamur laut’ |
|
háù | hau˦˨ | n. ‘areca’; ‘pinang’ |
|
-he | -he | ‘Pl’ |
|
hédúùpì | he˦duu˦˨pi˨ | n. ‘earth’; ‘bumi’ |
|
héejáhé | hee˦dʒa˦he˦ | vi. ‘cough’; ‘batuk’ |
|
héèr máanáà | hee˦˨ɾ maa˦naa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung timur merah’ |
|
héerápà | hee˦ɾa˦pa˨ | n. ‘hammerhead shark’; ‘gorano gergaji’ |
|
héerí | hee˦ɾi˦ | vt. ‘kick out’; ‘usir’ |
|
hémáagwá | he˦maa˦ɡʷa˦ | n. ‘small rodent’; ‘tupai kelapa’ |
|
hénéróvà | he˦ne˦ɾo˦βa˨ | n. ‘papaya’; ‘pepaya’ |
|
héréndíihé | he˦ɾe˦ndii˦he˦ | n. ‘yard’; ‘halaman’ |
|
hérénggéèrà | he˦ɾe˦ŋɡee˦˨ɾa˨ | n. ‘grass’; ‘rumput’ |
|
híaamárà | hia˦ama˦ɾa˨ | n. ‘unresolved error of custom’; ‘kesalahan adat’ |
|
híaamàtù | hia˦ama˨tu˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan kapas kali’ |
|
híaané | hia˦ane˦ | n.inal. ‘edge’; ‘pinggir’ |
|
hìahía | hia˨hia˦ | n. ‘writing’; ‘tulisan’ |
|
híaná | hia˦na˦ | loc. ‘next to’; ‘di sebelah’ |
|
híànà | hia˦˨na˨ | part. ‘maybe so’; ‘kapa’ |
|
híarháarúgùa | hia˦ɾhaa˦ɾu˦ɡua˨ | n. ‘knotted wood’; ‘kayu berbuku-buku’ |
|
hìbàbá | hi˨ba˨ba˦ | vi. ‘naked’; ‘telanjang’ |
|
hìbí | hi˨bi˦ | vi. ‘bent’; ‘bengkok’ |
|
hìbìabí | hi˨bia˨bi˦ | 1. vi. ‘bent’; ‘bengkok-bengkok’ 2. vi. ‘confused’; ‘bodok’ |
|
hìbú | hi˨bu˦ | n. ‘corner’; ‘sudut’ |
|
híbúgùa | hi˦bu˦ɡua˨ | n. ‘tip of bamboo’; ‘ujung gelega’ |
|
hídíèi | hi˦di˦ei˨ | n. ‘dugong’; ‘duyung’ |
|
hídíìmà | hi˦dii˦˨ma˨ | n. ‘small red ant sp.’; ‘semut merah kecil’ |
|
hígùa | hi˦ɡua˨ | 1. vt. ‘catch’; ‘tangkap’ 2. vt. ‘grasp’; ‘peluk’ |
|
hígúaapúgùa | hi˦ɡua˦apu˦ɡua˨ | n.inal. ‘testicles’; ‘kontol’ |
|
híiá | hiia˦˦ | vi. ‘caught’; ‘tersangkut’ |
|
híihárà | hii˦ha˦ɾa˨ | n. ‘coast’; ‘pesisir’ |
|
híijáké | hii˦dʒa˦ke˦ | vt. ‘lie to’; ‘tipu’ |
|
híimí | hii˦mi˦ | vt. ‘close’; ‘tutup’ |
|
híinápà | hii˦na˦pa˨ | vi. ‘packed tight’; ‘sesak’ |
|
híipá | hii˦pa˦ | vi. ‘different’; ‘beda’ |
|
híipárà | hii˦pa˦ɾa˨ | vt. ‘stomp on’; ‘injak kuat’ |
|
híiré | hii˦ɾe˦ | vt. ‘dry in sun’; ‘jemur’ |
|
híìrè | hii˦˨ɾe˨ | vi. ‘fly’; ‘terbang’ |
|
híirnè | hii˦ɾne˨ | vi. ‘dry in sun’; ‘jemur’ |
|
híìtè | hii˦˨te˨ | vi. ‘relieved?’; ‘kentuk’ |
|
hìká | hi˨ka˦ | n. ‘foam’; ‘buih’ |
|
hìká | hi˨ka˦ | vi. ‘hit’; ‘kena’ |
|
híkáurúmà | hi˦kau˦ɾu˦ma˨ | n.inal. ‘pubic hair’; ‘bulu kemaluan’ |
|
híkóopé | hi˦koo˦pe˦ | n.inal. ‘large pig stomach (?)’; ‘perut besar babi’ |
|
híkóòpè | hi˦koo˦˨pe˨ | vi. ‘pregnant’; ‘hamil’ |
|
hímà | hi˦ma˨ | n.prop. ‘Sima’; ‘Sima’ |
|
hímà nú | hi˦ma˨ nu˦ | n.prop. ‘Sima village’; ‘kampung Sima’ |
|
hìmàná | hi˨ma˨na˦ | vi. ‘annoying’; ‘gatal’ |
|
hímúurvè | hi˦muu˦ɾβe˨ | n. ‘fruit sp.’; ‘jambu merah’ |
|
hìnà | hi˨na˨ | prep. ‘Obl’; ‘sama’ |
|
hìná | hi˨na˦ | vi. ‘agree’; ‘setuju’ |
|
hìná | hi˨na˦ | n.inal. ‘belly’; ‘perut’ |
|
hìná àkùnía | hi˨na˦ a˨ku˨nia˦ | n.inal. ‘small intestine’; ‘tali perut kecil’ |
|
hìná díen | hi˨na˦ die˦n | idiom. ‘love’; ‘cinta’ |
|
hìná kabéèrà | hi˨na˦ kabee˦˨ɾa˨ | n.inal. ‘large intestine’; ‘tali perut besar’ |
|
hìná kúukáré | hi˨na˦ kuu˦ka˦ɾe˦ | idiom. ‘proud’; ‘bangga’ |
|
hìná máhé | hi˨na˦ ma˦he˦ | idiom. ‘barren’; ‘mandul’ |
|
hìná mákríìhà | hi˨na˦ ma˦kɾii˦˨ha˨ | 1. n. ‘pigeon sp.’; ‘burung kumkum’ 2. n. ‘puffer sp.’; ‘ikan porobibi’ |
|
hínáavè | hi˦naa˦βe˨ | vi. ‘hungry’; ‘lapar’ |
|
hìnàvá | hi˨na˨βa˦ | n. ‘hunger’; ‘kelaparan’ |
|
híngkákúumúi | hi˦ŋka˦kuu˦mui˦ | vi. ‘round’; ‘bulat’ |
|
hìngkè̌ | hi˨ŋke˨˨˦ | interrog. ‘how many?’; ‘berapa?’ |
|
híníaaprè | hi˦nia˦apɾe˨ | n. ‘tadpole’; ‘anak kodok’ |
|
híomáané | hio˦maa˦ne˦ | n.inal. ‘husband’; ‘suami’ |
|
híooré | hio˦oɾe˦ | n. ‘central root’; ‘akar tunggal’ |
|
híòrà | hio˦˨ɾa˨ | n.inal. ‘penis’; ‘gosi’ |
|
hípátú | hi˦pa˦tu˦ | vr. ‘swim’; ‘berenang’ |
|
híríbáréèjà | hi˦ɾi˦ba˦ɾee˦˨dʒa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
híríirídìa | hi˦ɾii˦ɾi˦dia˨ | prep. ‘from’; ‘dari’ |
|
híróoráà | hi˦ɾoo˦ɾaa˦˨ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis ikan bolana kali’ |
|
híróráai | hi˦ɾo˦ɾaa˦i | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon gunung’ |
|
hírúaatúmà | hi˦ɾua˦atu˦ma˨ | n. ‘root’; ‘akar’ |
|
hítáaráà | hi˦taa˦ɾaa˦˨ | n.inal. ‘back’; ‘belakang’ |
|
hítáaráà kóovárà | hi˦taa˦ɾaa˦˨ koo˦βa˦ɾa˨ | n.inal. ‘spine’; ‘tulang punggung’ |
|
hítíakóoké | hi˦tia˦koo˦ke˦ | vi. ‘surprised’; ‘kaget’ |
|
hó | ho˦ | n. ‘ribs of particular palm sp.’; ‘pelepa nibung’ |
|
hógùa | ho˦ɡua˨ | vt. ‘rub’; ‘gosok’ |
|
hógúaaké | ho˦ɡua˦ake˦ | loc. ‘between’; ‘antara’ |
|
hói | hoi˦ | vt. ‘scrub’; ‘kikis’ |
|
hóokó | hoo˦ko˦ | 1. part. ‘yes’; ‘ya’ 2. part. ‘enough’; ‘cukup’ 3. part. ‘just’; ‘baru’ |
|
hóománà | hoo˦ma˦na˨ | loc. ‘in back’; ‘di belakang’ |
|
hóopí | hoo˦pi˦ | n.prop. ‘Biak’; ‘Biak’ |
|
hóòrè | hoo˦˨ɾe˨ | vi. ‘trickle’; ‘tetes’ |
|
hóoté | hoo˦te˦ | vt. ‘insert’; ‘kasi masuk’ |
|
hóové | hoo˦βe˦ | 1. vt. ‘pound in’; ‘tancap’ 2. vt. ‘put on’; ‘pasang’ |
|
hóu | hou˦ | vi. ‘bathe’; ‘mandi’ |
|
hóvà | ho˦βa˨ | vi. ‘blow’; ‘tiup’ |
|
hú | hu˦ | vt. ‘ask, turn back’; ‘tanya, undur’ |
|
húànà | hua˦˨na˨ | n. ‘sea’; ‘laut’ |
|
húànà ráuugwánà | hua˦˨na˨ ɾau˦uɡʷa˦na˨ | n. ‘ocean’; ‘lautan biru’ |
|
hùhúa | hu˨hua˦ | vt. ‘stir’; ‘putar’ |
|
húiin mèría | hui˦in me˨ɾia˦ | n.inal. ‘girlfriend’; ‘pacar perempuan’ |
|
húiiné | hui˦ine˦ | n.inal. ‘wife’; ‘isteri’ |
|
hùkúa | hu˨kua˦ | vt. ‘push’; ‘dorong’ |
|
húm búurí | hu˦m buu˦ɾi˦ | 1. vi. ‘let out’; ‘los’ 2. vi. ‘pull out’; ‘cabut’ |
|
húmà | hu˦ma˨ | vi. ‘soaked’; ‘terisap’ |
|
húmbíái | hu˦mbi˦ai˦ | vi. ‘loose’; ‘terlepas’ |
|
hún díeerá | hu˦n die˦eɾa˦ | vt. ‘scrape out’; ‘cungkil’ |
|
hún óováhé | hu˦n oo˦βa˦he˦ | vi. ‘come free’; ‘terlepas’ |
|
húndúut tántíìrà | hu˦nduu˦t ta˦ntii˦˨ɾa˨ | n. ‘lime’; ‘jeruk nipis’ |
|
húndúùtì | hu˦nduu˦˨ti˨ | n. ‘citrus fruit’; ‘jeruk’ |
|
húndúùtì kàràró | hu˦nduu˦˨ti˨ ka˨ɾa˨ɾo˦ | n. ‘lemon’; ‘jeruk lemon’ |
|
húngkíké | hu˦ŋki˦ke˦ | vt. ‘attach’; ‘sambung’ |
|
húnìa | hu˦nia˨ | vt. ‘stab’; ‘tikam’ |
|
hùpé | hu˨pe˦ | 1. n.inal. ‘bottom’; ‘pantat’ 2. n.inal. ‘mouth’; ‘muara’ |
|
hùpé kóovárà | hu˨pe˦ koo˦βa˦ɾa˨ | n.inal. ‘tailbone’; ‘tulang belakang pantat’ |
|
húpéài | hu˦pe˦ai˨ | n. ‘horizontal beam’; ‘balok’ |
|
húrà | hu˦ɾa˨ | n.inal. ‘eye’; ‘mata’ |
|
húrà | hu˦ɾa˨ | n. ‘torch’; ‘obor’ |
|
húrà víèrè | hu˦ɾa˨ βie˦˨ɾe˨ | idiom. ‘blind’; ‘buta’ |
|
húráakvè | hu˦ɾaa˦kβe˨ | 1. n. ‘book’; ‘buku’ 2. n. ‘glass’; ‘kaca’ |
|
húráakvè áréèkà | hu˦ɾaa˦kβe˨ a˦ɾee˦˨ka˨ | n. ‘mirror’; ‘kaca muka’ |
|
húráakvè mòtùmó | hu˦ɾaa˦kβe˨ mo˨tu˨mo˦ | n. ‘diving mask’; ‘kaca molo’ |
|
húráakvè ráaníà | hu˦ɾaa˦kβe˨ ɾaa˦nia˦˨ | n. ‘book’; ‘buku’ |
|
hùrùkúa | hu˨ɾu˨kua˦ | n.inal. ‘tail’; ‘ekor’ |
|
húuhúgùa | huu˦hu˦ɡua˨ | n.inal. ‘breast’; ‘susu’ |
|
húuhúgwà áníhìká | huu˦hu˦ɡʷa˨ a˦ni˦hi˨ka˦ | n. ‘sea cucumber sp.’; ‘teripang susu’ |
|
húuhúrà | huu˦hu˦ɾa˨ | vi. ‘scraped off’; ‘terkikis’ |
|
húuhúré | huu˦hu˦ɾe˦ | vi. ‘slip and fall’; ‘terlucur’ |
|
húumé | huu˦me˦ | vt. ‘suck’; ‘isap’ |
|
húùrà | huu˦˨ɾa˨ | n. ‘comb’; ‘sisir’ |
|
húurú | huu˦ɾu˦ | vi. ‘converse loudly’; ‘teriak’ |
|
-i- | -i- | agr. ‘3’ |
|
-í | -i˦ | ‘Comit’; ‘dengan’ |
|
i- | i- | pron.cl. ‘3sg’ |
|
í | i˦ | vi. ‘go downstream’; ‘pergi hilir’ |
|
í éené | i˦ ee˦ne˦ | vi. ‘lie down’; ‘tidur berbaring’ |
|
í ká kó | i˦ ka˦ ko˦ | vi. ‘land’; ‘hinggap’ |
|
í kó | i˦ ko˦ | vi. ‘sit’; ‘duduk’ |
|
í rá | i˦ ɾa˦ | vi. ‘go down’; ‘turun’ |
|
íaadíà | ia˦adia˦˨ | vi. ‘boil’; ‘mendidih’ |
|
íaané | ia˦ane˦ | vt. ‘burn’; ‘terbakar’ |
|
íbáagé | i˦baa˦ɡe˦ | n.inal. ‘gums’; ‘gusi’ |
|
íbárbábóì | i˦ba˦ɾba˦boi˦˨ | n. ‘sorceror’; ‘orang berilmu’ |
|
ídíèrà | i˦die˦˨ɾa˨ | n. ‘leech’; ‘lintah’ |
|
ídúuré | i˦duu˦ɾe˦ | n.inal. ‘footprint’; ‘bekas kaki’ |
|
íeeráà | ie˦eɾaa˦˨ | vi. ‘fall’; ‘jatuh’ |
|
ígwàró | i˦ɡʷa˨ɾo˦ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis mata kucing’ |
|
ih- | ih- | pron.cl. ‘3pl’ |
|
íhìa | i˦hia˨ | n. ‘sickness’; ‘penyakit’ |
|
íìdíoodì | ii˦˨dio˦odi˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung baekole’ |
|
íiháné | ii˦ha˦ne˦ | vt. ‘press together’; ‘jepit’ |
|
íijáré | ii˦dʒa˦ɾe˦ | vi. ‘well’; ‘baik’ |
|
íikí | ii˦ki˦ | vt. ‘pick’; ‘petik’ |
|
íimán búubù | ii˦ma˦n buu˦bu˨ | idiom. ‘drown’; ‘minum air’ |
|
íimáné | ii˦ma˦ne˦ | vt. ‘drink’; ‘minum’ |
|
íìnà | ii˦˨na˨ | n. ‘woman’; ‘perempuan’ |
|
íìnà àkùnía | ii˦˨na˨ a˨ku˨nia˦ | n. ‘younger sister’; ‘ade perempuan’ |
|
íìnà ópóòvà | ii˦˨na˨ o˦poo˦˨βa˨ | n. ‘older woman’; ‘perempuan lebih tua’ |
|
íirí | ii˦ɾi˦ | vt. ‘split’; ‘belah’ |
|
ìkí | i˨ki˦ | n.inal. ‘stem’; ‘bagian panjang’ |
|
ìkí gwéi | i˨ki˦ ɡʷei˦ | idiom. ‘tall’; ‘tinggi’ |
|
ìkí kúuráté | i˨ki˦ kuu˦ɾa˦te˦ | idiom. ‘short’; ‘pendek’ |
|
íkúgwéjà | i˦ku˦ɡʷe˦dʒa˨ | n. ‘cassowary’; ‘kasuari’ |
|
ímbàérì | i˦mbae˨˦ɾi˨ | n. ‘tree sp.’; ‘pohon cendana’ |
|
ímbáháàmà | i˦mba˦haa˦˨ma˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
ímpápéètà | i˦mpa˦pee˦˨ta˨ | n. ‘sand’; ‘pasir’ |
|
ínáàgà | i˦naa˦˨ɡa˨ | n. ‘God’; ‘Allah’ |
|
ínárvúui | i˦na˦ɾβuu˦i | n. ‘river spirit’; ‘hantu kali’ |
|
ínggírgwáàmà | i˦ŋɡi˦ɾɡʷaa˦˨ma˨ | n. ‘grasshopper sp.’; ‘sejenis serangga’ |
|
íngkáanáà | i˦ŋkaa˦naa˦˨ | n. ‘value’; ‘nilai’ |
|
íngkábéèrà | i˦ŋka˦bee˦˨ɾa˨ | n. ‘older woman’; ‘perempuan lebih tua’ |
|
íngkábéèrà àkùnía | i˦ŋka˦bee˦˨ɾa˨ a˨ku˨nia˦ | n. ‘older woman’; ‘perempuan lebih tua’ |
|
íngkáráróòvà | i˦ŋka˦ɾa˦ɾoo˦˨βa˨ | n. ‘unmarried woman’; ‘perempuan remaja’ |
|
ìní | i˨ni˦ | pron. ‘3sg’; ‘dia’ |
|
íníaahánà | i˦nia˦aha˦na˨ | n. ‘sago porridge’; ‘papeda’ |
|
íníanúunúgùa | i˦nia˦nuu˦nu˦ɡua˨ | n. ‘Holy Spirit’; ‘Roh Kudus’ |
|
íníar máhóògwà | i˦nia˦ɾ ma˦hoo˦˨ɡʷa˨ | n. ‘widower’; ‘duda’ |
|
íníàrà | i˦nia˦˨ɾa˨ | n. ‘widow’; ‘janda’ |
|
íníihí | i˦nii˦hi˦ | pron. ‘3pl’; ‘dorang, mereka’ |
|
íníomóománà | i˦nio˦moo˦ma˦na˨ | n. ‘Holy Spirit’; ‘Roh Kudus’ |
|
íráagwárè | i˦ɾaa˦ɡʷa˦ɾe˨ | n. ‘earring’; ‘anting’ |
|
ìròdía | i˨ɾo˨dia˦ | n. ‘night’; ‘malam’ |
|
írúùrà | i˦ɾuu˦˨ɾa˨ | n. ‘louse sp.’; ‘kutu maleo’ |
|
j- | dʒ- | agr.vinit. ‘1sg’ |
|
jáabúhà | dʒaa˦bu˦ha˨ | n. ‘tongs’; ‘gata api’ |
|
jáai | dʒaa˦i | n. ‘fire’; ‘api’ |
|
jáai gwáà | dʒaa˦i ɡʷaa˦˨ | n. ‘ship’; ‘kapal api’ |
|
jáai kábóogwánà | dʒaa˦i ka˦boo˦ɡʷa˦na˨ | n. ‘flame’; ‘lidah api’ |
|
jáàkà | dʒaa˦˨ka˨ | n. ‘mangrove worm’; ‘tambelo’ |
|
jáàmì | dʒaa˦˨mi˨ | n. ‘crocodile ancestor’; ‘moyang buaya’ |
|
jáarà | dʒaa˦ɾa˨ | n. ‘outrigger’; ‘seman’ |
|
jáàrà | dʒaa˦˨ɾa˨ | n. ‘path/road’; ‘jalanan’ |
|
jàbó | dʒa˨bo˦ | n. ‘cuscus sp.’; ‘sejenis kuskus’ |
|
jáevré | dʒae˦βɾe˦ | n. ‘snake sp.’; ‘ular putih tipis’ |
|
jàgá | dʒa˨ɡa˦ | n. ‘komodo sp.’; ‘komodo hitam’ |
|
jákúná | dʒa˦ku˦na˦ | n. ‘fruit sp.’; ‘jambu kenop’ |
|
jámà | dʒa˦ma˨ | n. ‘low tide’; ‘meti’ |
|
jámà | dʒa˦ma˨ | n. ‘year’; ‘tahun’ |
|
jámóojáà | dʒa˦moo˦dʒaa˦˨ | n. ‘afternoon’; ‘sore’ |
|
jánándíihí | dʒa˦na˦ndii˦hi˦ | part. ‘already’; ‘sudah’ |
|
jàrìmòi | dʒa˨ɾi˨moi˨ | n. ‘tree sp.’; ‘pohon gaharu’ |
|
jávútù | dʒa˦βu˦tu˨ | n. ‘flint’; ‘batu api’ |
|
jòkè̌ | dʒo˨ke˨˨˦ | interrog. ‘who?’; ‘siapa?’ |
|
jóò | dʒoo˦˨ | 1. part. ‘start!’; ‘mulai!’ 2. part. ‘yes’; ‘ya’ |
|
jóomé | dʒoo˦me˦ | n. ‘people’; ‘orang’ |
|
jóopú | dʒoo˦pu˦ | n. ‘mat’; ‘tikar’ |
|
jóopú ráànìa | dʒoo˦pu˦ ɾaa˦˨nia˨ | n. ‘pandanus’; ‘daun pandan’ |
|
ká | ka˦ | vi. ‘go upstream’; ‘pergi hulu’ |
|
ká háré | ka˦ ha˦ɾe˦ | vt. ‘split’; ‘belah’ |
|
ká í | ka˦ i˦ | 1. vi. ‘go out’; ‘ke luar’ 2. vi. ‘go seawards’; ‘ke laut’ |
|
ká í híríirídìa | ka˦ i˦ hi˦ɾii˦ɾi˦dia˨ | 1. vi. ‘go away’; ‘ke luar’ 2. vi. ‘free’; ‘terlepas’ |
|
ká káné | ka˦ ka˦ne˦ | vt. ‘hold down’; ‘pegang tindis’ |
|
ká kó | ka˦ ko˦ | vi. ‘wake up’; ‘bangun’ |
|
ká nsìdío | ka˦ nsi˨dio˦ | vi. ‘break rule’; ‘melanggar aturan’ |
|
ká nsó | ka˦ nso˦ | vi. ‘pierced through’; ‘tembus sebelah’ |
|
ká óohé | ka˦ oo˦he˦ | vi. ‘stand up’; ‘berdiri’ |
|
ká rá | ka˦ ɾa˦ | 1. vi. ‘go in’; ‘masuk’ 2. vi. ‘go landwards’; ‘ke darat’ |
|
ká róokáté | ka˦ ɾoo˦ka˦te˦ | vt. ‘cut’; ‘potong’ |
|
káà | kaa˦˨ | 1. n. ‘feces’; ‘tahi’ 2. n. ‘detritus’; ‘ampas laut’ |
|
káàbà | kaa˦˨ba˨ | n. ‘tattoo’; ‘tato’ |
|
káabí | kaa˦bi˦ | vt. ‘nail’; ‘tokok paku’ |
|
kàágwàtè | kaa˨˦ɡʷa˨te˨ | n. ‘wire’; ‘kawat’ |
|
káajáà | kaa˦dʒaa˦˨ | n.prop. ‘Waropen’; ‘Waropen’ |
|
káakáà | kaa˦kaa˦˨ | n. ‘cut board’; ‘kayu sepanggal-panggal’ |
|
káakáré | kaa˦ka˦ɾe˦ | vt. ‘sweep’; ‘sapu’ |
|
káamáné | kaa˦ma˦ne˦ | vt. ‘plant’; ‘tanam’ |
|
káaná | kaa˦na˦ | loc. ‘below’; ‘di bawah’ |
|
káané | kaa˦ne˦ | vi. ‘make fire’; ‘kumpul api’ |
|
káànìa | kaa˦˨nia˨ | n. ‘tree sp.’; ‘matoa’ |
|
káapá | kaa˦pa˦ | vt. ‘possess’; ‘miliki’ |
|
káar gwáapúgùa | kaa˦ɾ ɡʷaa˦pu˦ɡua˨ | n.inal. ‘throat’; ‘tenggorokan’ |
|
káar ópáahé | kaa˦ɾ o˦paa˦he˦ | n.inal. ‘neck hole’; ‘lobang leher’ |
|
káará | kaa˦ɾa˦ | 1. vt. ‘throw’; ‘lempar’ 2. vt. ‘shoot (bow)’; ‘panah’ |
|
káàrà | kaa˦˨ɾa˨ | n. ‘bamboo’; ‘bambu’ |
|
káaré | kaa˦ɾe˦ | n.inal. ‘neck’; ‘leher’ |
|
káaré | kaa˦ɾe˦ | vt. ‘unroll’; ‘alas’ |
|
káarídìa | kaa˦ɾi˦dia˨ | n. ‘bank’; ‘tepi’ |
|
kàbá | ka˨ba˦ | vi. ‘far’; ‘jauh’ |
|
kábágwéà | ka˦ba˦ɡʷea˦˨ | n. ‘squash sp.’; ‘labu’ |
|
kábárà | ka˦ba˦ɾa˨ | n. ‘penis gourd’; ‘koteka’ |
|
kàbárùnáà | ka˨ba˦ɾu˨naa˦˨ | n. ‘kidney bean’; ‘kacang merah’ |
|
kábérà | ka˦be˦ɾa˨ | n. ‘older person’; ‘orang lebih tua’ |
|
kábérá ráàtè | ka˦be˦ɾa˦ ɾaa˦˨te˨ | n. ‘hawk’; ‘burung elang’ |
|
kábíibárà | ka˦bii˦ba˦ɾa˨ | n.inal. ‘eyebrow’; ‘alis’ |
|
kábíijárà | ka˦bii˦dʒa˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu kira-kira pantai’ |
|
kábóogwánà | ka˦boo˦ɡʷa˦na˨ | n. ‘treetop’; ‘pucuk kayu’ |
|
kábúkáagwéi | ka˦bu˦kaa˦ɡʷei˦ | n. ‘bird sp.’; ‘burung beo’ |
|
kàdí | ka˨di˦ | vt. ‘wait’; ‘tunggu’ |
|
kádídíìjà | ka˦di˦dii˦˨dʒa˨ | vi. ‘hiccup’; ‘cegukan’ |
|
kádúuhé | ka˦duu˦he˦ | vt. ‘know’; ‘kenal’ |
|
káèpà | kae˦˨pa˨ | n. ‘sago chopsticks’; ‘gata papeda’ |
|
káeráàkè | kae˦ɾaa˦˨ke˨ | n. ‘rainy season’; ‘musim hujan’ |
|
kágwáapú | ka˦ɡʷaa˦pu˦ | n. ‘sago-bean mixture’; ‘papeda kacang’ |
|
káhà | ka˦ha˨ | n. ‘crying’; ‘tangisan’ |
|
káháhéì | ka˦ha˦hei˦˨ | vi. ‘crazy’; ‘gila’ |
|
káhé | ka˦he˦ | vi. ‘cry’; ‘menangis’ |
|
káhìa | ka˦hia˨ | n. ‘salt’; ‘garam’ |
|
káhìdío | ka˦hi˨dio˦ | vt. ‘pass by’; ‘lewat’ |
|
káíiné | ka˦ii˦ne˦ | n.inal. ‘fin’; ‘sirip’ |
|
kàimìàú | kai˨mia˨˨u˦ | n. ‘bird sp.’; ‘burung hansa laut’ |
|
káin kóovárà | kai˦n koo˦βa˦ɾa˨ | n.inal. ‘head fin’; ‘sirip kelapa’ |
|
kájáké | ka˦dʒa˦ke˦ | vi. ‘bad’; ‘tidak baik’ |
|
kàjàmè | ka˨dʒa˨me˨ | n. ‘pineapple’; ‘nenas’ |
|
kákákáaké | ka˦ka˦kaa˦ke˦ | n. ‘cut boards’; ‘kayu sepanggal-panggal banyak’ |
|
kàkàokúa | ka˨kao˨kua˦ | n. ‘sickness’; ‘penyakit’ |
|
kákéjánà | ka˦ke˦dʒa˦na˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
kákíkóoi | ka˦ki˦koo˦i | vi. ‘multicolored’; ‘warna-warna’ |
|
kàkó | ka˨ko˦ | 1. vt. ‘measure’; ‘ukur’ 2. vt. ‘imitate’; ‘tiru’ |
|
kákúùgwà | ka˦kuu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu susu’ |
|
kákúùpà | ka˦kuu˦˨pa˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung kepodang’ |
|
kámádádíijámé | ka˦ma˦da˦dii˦dʒa˦me˦ | vi. ‘stiff’; ‘kejang’ |
|
kámádíijámé | ka˦ma˦dii˦dʒa˦me˦ | vi. ‘light-headed’; ‘pusing’ |
|
kàmàkú | ka˨ma˨ku˦ | vi. ‘selfish’; ‘sekakar’ |
|
kámáoháné | ka˦mao˦ha˦ne˦ | vi. ‘overwhelmed’; ‘pusing’ |
|
kámáráavè | ka˦ma˦ɾaa˦βe˨ | n. ‘paint’; ‘cat’ |
|
kámbísòrè | ka˦mbi˦so˨ɾe˨ | n. ‘swing’; ‘ayunan’ |
|
káméeté | ka˦mee˦te˦ | vi. ‘live’; ‘hidup’ |
|
kàmí | ka˨mi˦ | vi. ‘sleep’; ‘tidur’ |
|
kàmío | ka˨mio˦ | vi. ‘fall asleep’; ‘tertidur’ |
|
kámíòvà | ka˦mio˦˨βa˨ | vi. ‘sleepy’; ‘mengantuk’ |
|
kámóònà | ka˦moo˦˨na˨ | n.inal. ‘female genitals’; ‘kelamin perempuan’ |
|
kámpúté | ka˦mpu˦te˦ | vi. ‘blunt’; ‘tumpul’ |
|
kámùansíré | ka˦mua˨nsi˦ɾe˦ | n. ‘rainbow’; ‘pelangi’ |
|
kámútúuvè | ka˦mu˦tuu˦βe˨ | n. ‘anchor’; ‘jangkar’ |
|
kánájáké | ka˦na˦dʒa˦ke˦ | vi. ‘naughty’; ‘nakal’ |
|
kànàkàbá | ka˨na˨ka˨ba˦ | vi. ‘poop’; ‘buang air besar’ |
|
kànàó | ka˨nao˨˦ | v. ‘talk freely’; ‘bergaul bebas’ |
|
kánáríomí | ka˦na˦ɾio˦mi˦ | vi. ‘pee’; ‘buang air kecil’ |
|
kánátnáàtà | ka˦na˦tnaa˦˨ta˨ | n. ‘birthmark’; ‘tahi lalat’ |
|
kàndíkàndí | ka˨ndi˦ka˨ndi˦ | 1. n. ‘gold’; ‘emas’ 2. n. ‘silver’; ‘perak’ |
|
kándúài | ka˦ndu˦ai˨ | n. ‘sugarcane sp.’; ‘sejenis tebu kecil’ |
|
kándúùgwà | ka˦nduu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘valley’; ‘lembah’ |
|
kándúumánà | ka˦nduu˦ma˦na˨ | n. ‘hornbill’; ‘burung tahun-tahun’ |
|
káné | ka˦ne˦ | vt. ‘press down’; ‘tindis’ |
|
kángkáaní | ka˦ŋkaa˦ni˦ | n. ‘sea fan’; ‘akar bahar’ |
|
káníaahí | ka˦nia˦ahi˦ | vt. ‘look for’; ‘cari’ |
|
kánórà | ka˦no˦ɾa˨ | n. ‘end’; ‘ujung’ |
|
kánsí káaráà | ka˦nsi˦ kaa˦ɾaa˦˨ | n. ‘tablecloth’; ‘taplak meja’ |
|
kánsí róòbà | ka˦nsi˦ ɾoo˦˨ba˨ | n. ‘blanket’; ‘selimut’ |
|
kánsíìjà | ka˦nsii˦˨dʒa˨ | n. ‘cloth’; ‘kain’ |
|
kánsíinámà | ka˦nsii˦na˦ma˨ | n. ‘cucumber’; ‘ketimun’ |
|
kànsìomúa | ka˨nsio˨mua˦ | n. ‘piece of clothing’; ‘baju’ |
|
kànsìomúa hùpé | ka˨nsio˨mua˦ hu˨pe˦ | n. ‘pants’; ‘celana’ |
|
kànsìomúa krádìa | ka˨nsio˨mua˦ kɾa˦dia˨ | n. ‘shirt’; ‘baju’ |
|
kánsúàvà | ka˦nsua˦˨βa˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung merak’ |
|
kàntrá | ka˨ntɾa˦ | n. ‘blade’; ‘isi tajam’ |
|
kántráà | ka˦ntɾaa˦˨ | n. ‘sago grub’; ‘ulat sagu’ |
|
kàntrái | ka˨ntɾai˦ | vi. ‘sharp’; ‘tajam’ |
|
kaon báibárà | kaon bai˦ba˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu cina’ |
|
káoné | kao˦ne˦ | n.inal. ‘face’; ‘wajah’ |
|
káoníà | kao˦nia˦˨ | 1. n. ‘palm ribs’; ‘lidi’ 2. n. ‘broom’; ‘sapu’ |
|
kápájáavè | ka˦pa˦dʒaa˦βe˨ | n. ‘kidney disease’; ‘penyakit ginjal’ |
|
kápáróòpà | ka˦pa˦ɾoo˦˨pa˨ | 1. n. ‘palm sp.’; ‘nibung’ 2. n. ‘ray sp.’; ‘ikan pari burung’ |
|
kápéeté | ka˦pee˦te˦ | n. ‘porch’; ‘teras bawah’ |
|
kápíipárà | ka˦pii˦pa˦ɾa˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung walet kecil’ |
|
kápíiré | ka˦pii˦ɾe˦ | n.inal. ‘lip’; ‘bibir’ |
|
kápóòpà | ka˦poo˦˨pa˨ | n. ‘butterfly’; ‘kupu-kupu’ |
|
kápróové | ka˦pɾoo˦βe˦ | loc. ‘outside’; ‘di luar’ |
|
kàprú | ka˨pɾu˦ | n. ‘cowrie’; ‘sejenis bia’ |
|
káprúùhì | ka˦pɾuu˦˨hi˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘rotan’ |
|
kàpùgwáu | ka˨pu˨ɡʷau˦ | vi. ‘go later’; ‘dari belakang’ |
|
kàpùhè | ka˨pu˨he˨ | 1. n.inal. ‘great-great-grandfather’; ‘moyang’ 2. n.inal. ‘great-great-grandchild’; ‘cicit’ |
|
kàpúràráà | ka˨pu˦ɾa˨ɾaa˦˨ | n. ‘fruit sp.’; ‘jambu besar’ |
|
kápúurámpì | ka˦puu˦ɾa˦mpi˨ | n. ‘pigeon sp.’; ‘merpati putih’ |
|
kárà | ka˦ɾa˨ | 1. vt. ‘skin’; ‘kuliti’ 2. vt. ‘wind up’; ‘lingkar’ |
|
kárá bùurì | ka˦ɾa˦ buu˨ɾi˨ | vt. ‘shake loose’; ‘goyang sampai tercabut’ |
|
kárá háháré | ka˦ɾa˦ ha˦ha˦ɾe˦ | vt. ‘destroy’; ‘kasi hancur’ |
|
kárá háré | ka˦ɾa˦ ha˦ɾe˦ | vt. ‘shatter’; ‘kasi picah’ |
|
kárá hú | ka˦ɾa˦ hu˦ | vr. ‘rest for a moment’; ‘berhenti sebentar’ |
|
kárá hùugwè | ka˦ɾa˦ huu˨ɡʷe˨ | vt. ‘push back’; ‘kasi undur’ |
|
kárá káné | ka˦ɾa˦ ka˦ne˦ | vi. ‘board up’; ‘palang’ |
|
kárá kòobàkè | ka˦ɾa˦ koo˨ba˨ke˨ | vt. ‘cause to penetrate’; ‘kasi tembus’ |
|
kárá óohé | ka˦ɾa˦ oo˦he˦ | vi. ‘arrive’; ‘sampai’ |
|
kárá rìità | ka˦ɾa˦ ɾii˨ta˨ | vi. ‘sprout, shatter’; ‘bertunas, kasi pecah’ |
|
kárá ròotè | ka˦ɾa˦ ɾoo˨te˨ | vt. ‘clean’; ‘bersihkan’ |
|
kárá ùukù | ka˦ɾa˦ uu˨ku˨ | vi. ‘wash ashore’; ‘terdampal’ |
|
kárábúurú | ka˦ɾa˦buu˦ɾu˦ | n. ‘insect sp.’; ‘lalat madu’ |
|
kárádíané | ka˦ɾa˦dia˦ne˦ | n. ‘work’; ‘kerja’ |
|
káráòrè | ka˦ɾao˦˨ɾe˨ | vi. ‘clear’; ‘jerni’ |
|
káráráré | ka˦ɾa˦ɾa˦ɾe˦ | vi. ‘red’; ‘merah’ |
|
kàràró | ka˨ɾa˨ɾo˦ | vi. ‘small’; ‘kecil’ |
|
káré | ka˦ɾe˦ | vt. ‘pound (sago)’; ‘tokok (sagu)’ |
|
kárégwáavè | ka˦ɾe˦ɡʷaa˦βe˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia garu’ |
|
kárépúníivè | ka˦ɾe˦pu˦nii˦βe˨ | n. ‘cockroach sp.’; ‘sejenis kakerlak’ |
|
káríihí | ka˦ɾii˦hi˦ | n. ‘fruit sp.’; ‘kedondong’ |
|
káríríìpì | ka˦ɾi˦ɾii˦˨pi˨ | n. ‘crab sp.’; ‘kepiting pantai’ |
|
kárkéèrà | ka˦ɾkee˦˨ɾa˨ | n. ‘goatfish’; ‘ikan kumis’ |
|
kárkóorínà | ka˦ɾkoo˦ɾi˦na˨ | vi. ‘faint’; ‘pingsan’ |
|
kárkóováré | ka˦ɾkoo˦βa˦ɾe˦ | vi. ‘thin’; ‘kurus’ |
|
kárúàrà | ka˦ɾua˦˨ɾa˨ | n.inal. ‘friend’; ‘sobat’ |
|
kárúoomé | ka˦ɾuo˦ome˦ | n. ‘roof’; ‘teras atas’ |
|
kárúù | ka˦ɾuu˦˨ | n. ‘tear’; ‘air mata’ |
|
kárúùpà | ka˦ɾuu˦˨pa˨ | n. ‘guitarfish sp.’; ‘gorano pasir’ |
|
kátáavè | ka˦taa˦βe˨ | n. ‘joint’; ‘sendi’ |
|
kátítíìnà | ka˦ti˦tii˦˨na˨ | n.inal. ‘clitoris’; ‘lidah pepe’ |
|
káuríeráà | kau˦ɾie˦ɾaa˦˨ | n. ‘arrow’; ‘jubi’ |
|
káurú | kau˦ɾu˦ | vi. ‘jealous’; ‘cemburuh’ |
|
káúugwárà | ka˦uu˦ɡʷa˦ɾa˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia triton besar’ |
|
káváráhópì | ka˦βa˦ɾa˦ho˦pi˨ | n. ‘bamboo portion’; ‘luas bambu’ |
|
kávárúùr àkùnía | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾ a˨ku˨nia˦ | n. ‘bean sp.’; ‘kacang hijau’ |
|
kávárúùr bábráù | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾ ba˦bɾau˦˨ | n. ‘peanut’; ‘kacang tanah’ |
|
kávárúùr búugwáhà | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾ buu˦ɡʷa˦ha˨ | n. ‘bean sp.’; ‘kacang panjang putih’ |
|
kávárúùr gwéèjà | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾ ɡʷee˦˨dʒa˨ | n. ‘green bean’; ‘kacang panjang’ |
|
kávárúùr kárárárà | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾ ka˦ɾa˦ɾa˦ɾa˨ | n. ‘kidney bean’; ‘kacang merah’ |
|
kávárúùr púopárà | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾ puo˦pa˦ɾa˨ | n. ‘bean sp.’; ‘kacang hijau’ |
|
kávárúùrà | ka˦βa˦ɾuu˦˨ɾa˨ | n. ‘bean’; ‘kacang’ |
|
kávíràròvè | ka˦βi˦ɾa˨ɾo˨βe˨ | n. ‘vine sp.’; ‘sejenis tali’ |
|
kávókíivè | ka˦βo˦kii˦βe˨ | n. ‘corn’; ‘jagung’ |
|
kbábóò | kba˦boo˦˨ | vi. ‘peel’; ‘terkupas’ |
|
kbáhé | kba˦he˦ | vi. ‘rise’; ‘timbul’ |
|
kbíìkè | kbii˦˨ke˨ | vi. ‘fall suddenly’; ‘rubuh’ |
|
kbúùrè | kbuu˦˨ɾe˨ | vi. ‘pulled out’; ‘tercabut’ |
|
kbúuríhà | kbuu˦ɾi˦ha˨ | vi. ‘spilled’; ‘tertumpah’ |
|
kè | ke˨ | loc. ‘Prox’ |
|
ké àmà | ke˦ a˨ma˨ | vi. ‘say’; ‘bilang’ |
|
kéèhà | kee˦˨ha˨ | n. ‘kunai’; ‘alang-alang’ |
|
kéejánà | kee˦dʒa˦na˨ | n. ‘kilat’; ‘lightning’ |
|
kéek bóhé | kee˦k bo˦he˦ | v. ‘explain’; ‘terus terang’ |
|
kéèkà | kee˦˨ka˨ | n. ‘ladder’; ‘tangga’ |
|
kéeké | kee˦ke˦ | 1. vt. ‘inform’; ‘kasitahu’ 2. vt. ‘invite’; ‘ajak’ |
|
kéèmà | kee˦˨ma˨ | n. ‘sea urchin’; ‘duri babi’ |
|
kéèmpì | kee˦˨mpi˨ | n. ‘canoe shelter’; ‘totanggo’ |
|
kéèmpì máanáà | kee˦˨mpi˨ maa˦naa˦˨ | n. ‘pigeon sp.’; ‘burung camar’ |
|
kéeráà | kee˦ɾaa˦˨ | vi. ‘right’; ‘pas’ |
|
kéeté | kee˦te˦ | num. ‘one’; ‘satu’ |
|
kéimáànà | kei˦maa˦˨na˨ | n.prop. ‘Kaimana’; ‘Kaimana’ |
|
kénébà | ke˦ne˦ba˨ | n. ‘honey’; ‘madu’ |
|
kénébà níainé | ke˦ne˦ba˨ nia˦ine˦ | n. ‘bee’; ‘sejenis lebah madu’ |
|
kétè | ke˦te˨ | pron.dem. ‘this’; ‘ini’ |
|
kíigwárà | kii˦ɡʷa˦ɾa˨ | vi. ‘go back’; ‘kembali’ |
|
kíìkè | kii˦˨ke˨ | vi. ‘first’; ‘duluan’ |
|
kíìkè | kii˦˨ke˨ | vi. ‘old (thing)’; ‘lama’ |
|
kíìktò | kii˦˨kto˨ | temp. ‘earlier’; ‘dulu’ |
|
kíirá | kii˦ɾa˦ | vt. ‘steer’; ‘mengemudi’ |
|
kímbóovè | ki˦mboo˦βe˨ | n. ‘chile pepper’; ‘rica’ |
|
kímbúníivè | ki˦mbu˦nii˦βe˨ | n. ‘goanna sp.’; ‘sejenis soasoa’ |
|
kímíhíivè | ki˦mi˦hii˦βe˨ | n. ‘beetle sp.’; ‘lalat busuk’ |
|
kíríambè | ki˦ɾia˦mbe˨ | n. ‘bat sp.’; ‘sejenis kelelawar’ |
|
kíríháráì | ki˦ɾi˦ha˦ɾai˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘ketapang hutan’ |
|
kívíhé | ki˦βi˦he˦ | n. ‘tree sp.’; ‘ketapang pantai’ |
|
kmànànó | kma˨na˨no˦ | vi. ‘sway’; ‘goyang’ |
|
knáabáré | knaa˦ba˦ɾe˦ | vi. ‘roll’; ‘terguling’ |
|
knáàmè | knaa˦˨me˨ | vi. ‘float’; ‘terapung’ |
|
kò | ko˨ | loc. ‘Dist’ |
|
kó | ko˦ | vi. ‘sit’; ‘duduk’ |
|
kǒ | ko˨˦ | interrog. ‘to where?’; ‘ke mana?’ |
|
kó hìdío | ko˦ hi˨dio˦ | vi. ‘wrong’; ‘salah’ |
|
kó márméerí | ko˦ ma˦ɾmee˦ɾi˦ | vt. ‘mate’; ‘kawin’ |
|
kòhía | ko˨hia˦ | vi. ‘left behind’; ‘tertinggal’ |
|
kóhítíiní | ko˦hi˦tii˦ni˦ | vi. ‘squat’; ‘jongkok’ |
|
kok- | kok- | pron.cl. ‘1tr in’ |
|
kókóoké | ko˦koo˦ke˦ | pron. ‘1tr in’; ‘kitorang tiga, kita tiga’ |
|
kókórvè | ko˦ko˦ɾβe˨ | n. ‘chicken’; ‘ayam’ |
|
kókórvè háarú | ko˦ko˦ɾβe˨ haa˦ɾu˦ | n. ‘coral sp.’; ‘sejenis karang’ |
|
kom- | kom- | pron.cl. ‘1tr ex’ |
|
kómáané | ko˦maa˦ne˦ | n.inal. ‘father’; ‘bapak’ |
|
kómágwìirì | ko˦ma˦ɡʷii˨ɾi˨ | n. ‘spinach’; ‘bayam’ |
|
kóngkóomé | ko˦ŋkoo˦me˦ | pron. ‘1tr ex’; ‘kitorang tiga, kami tiga’ |
|
kónìa | ko˦nia˨ | n. ‘cane’; ‘tongkat’ |
|
kóo- | koo˦- | asp. ‘Prog’; ‘ada’ |
|
kóobáké | koo˦ba˦ke˦ | vi. ‘penetrated’; ‘tembus’ |
|
kóonáhà | koo˦na˦ha˨ | n. ‘bamboo sp.’; ‘sejenis bambu kecil’ |
|
kóorí | koo˦ɾi˦ | vt. ‘cut down’; ‘tebang’ |
|
kóorí | koo˦ɾi˦ | vt. ‘swallow’; ‘telan’ |
|
kóoríhé | koo˦ɾi˦he˦ | num. ‘three’; ‘tiga’ |
|
kóou | koo˦u | n. ‘sugarcane’; ‘tebu’ |
|
kóováké | koo˦βa˦ke˦ | vt. ‘cut up’; ‘rombak’ |
|
kóovárà | koo˦βa˦ɾa˨ | 1. n.inal. ‘bone’; ‘tulang’ 2. n.inal. ‘thorn’; ‘duri’ |
|
kórà | ko˦ɾa˨ | n. ‘mangrove’; ‘bakau’ |
|
kóráahé | ko˦ɾaa˦he˦ | 1. n.inal. ‘forehead’; ‘testa’ 2. n.inal. ‘brain’; ‘otak’ 3. n.inal. ‘sense’; ‘pikiran’ |
|
kótà | ko˦ta˨ | pron.dem. ‘that’; ‘itu’ |
|
kótò | ko˦to˨ | pron.dem. ‘that’; ‘itu’ |
|
kóvíkò | ko˦βi˦ko˨ | n. ‘owl sp.’; ‘sejenis burung hantu’ |
|
kpárápíirí | kpa˦ɾa˦pii˦ɾi˦ | vi. ‘jump’; ‘loncat-loncat’ |
|
kpíirí | kpii˦ɾi˦ | vi. ‘jump’; ‘loncat’ |
|
krádìa | kɾa˦dia˨ | n.inal. ‘flesh’; ‘daging’ |
|
krádìa kájáké | kɾa˦dia˨ ka˦dʒa˦ke˦ | idiom. ‘weak’; ‘lemah’ |
|
króomí | kɾoo˦mi˦ | vi. ‘answer’; ‘jawab’ |
|
króomídìa | kɾoo˦mi˦dia˨ | vt. ‘believe’; ‘percaya’ |
|
kú | ku˦ | deg. ‘very’; ‘sekali’ |
|
kúaahé | kua˦ahe˦ | n. ‘case’; ‘sarung’ |
|
kúàhà | kua˦˨ha˨ | n. ‘bag’; ‘tas’ |
|
kúapíiné | kua˦pii˦ne˦ | n.inal. ‘granddaughter’; ‘cucu perempuan’ |
|
kúapúmáané | kua˦pu˦maa˦ne˦ | n.inal. ‘grandson’; ‘cucu laki-laki’ |
|
kúarímó | kua˦ɾi˦mo˦ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
kúbúurì | ku˦buu˦ɾi˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan emas di kali’ |
|
kúeetúrà | kue˦etu˦ɾa˨ | 1. n. ‘tree sp.’; ‘kenari hutan’ 2. n. ‘triggerfish sp.’; ‘sejenis ikan kulit tebal’ |
|
kúgùa | ku˦ɡua˨ | n. ‘main thing’; ‘tunggal’ |
|
kúgúaagó | ku˦ɡua˦aɡo˦ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
kúgúài | ku˦ɡu˦ai˨ | n. ‘mango’; ‘mangga’ |
|
kuh- | kuh- | pron.cl. ‘3tr’ |
|
kúkóoríhé | ku˦koo˦ɾi˦he˦ | pron. ‘3tr’; ‘dorang tiga, mereka tiga’ |
|
kum- | kum- | pron.cl. ‘2tr’ |
|
kúméedì | ku˦mee˦di˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘rotan jawa’ |
|
kúngkóomé | ku˦ŋkoo˦me˦ | pron. ‘2tr’; ‘kamu tiga, kalian tiga’ |
|
kúpé | ku˦pe˦ | vi. ‘fat’; ‘gemuk’ |
|
kúrà | ku˦ɾa˨ | vt. ‘tell’; ‘suruh’ |
|
kúróhò | ku˦ɾo˦ho˨ | n. ‘fish sp.’; ‘samandar’ |
|
kúrúap kákíkóì | ku˦ɾua˦p ka˦ki˦koi˦˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia garu’ |
|
kúrúapà | ku˦ɾua˦pa˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia garu’ |
|
kúubáré | kuu˦ba˦ɾe˦ | vi. ‘go down’; ‘turun’ |
|
kúujé | kuu˦dʒe˦ | n. ‘bird sp.’; ‘burung siang’ |
|
kúuká | kuu˦ka˦ | vi. ‘knock’; ‘mengetuk’ |
|
kúukárà | kuu˦ka˦ɾa˨ | vi. ‘complete, with’; ‘lengkap, dengan’ |
|
kúuná | kuu˦na˦ | 1. vt. ‘burn’; ‘bakar’ 2. vt. ‘shoot (gun)’; ‘tembak’ |
|
kúùrà | kuu˦˨ɾa˨ | n. ‘sharpened bamboo’; ‘bambu runcing’ |
|
kúuráté | kuu˦ɾa˦te˦ | vi. ‘short’; ‘pendek’ |
|
kúurí | kuu˦ɾi˦ | vt. ‘pierce fish’; ‘tusuk ikan’ |
|
kúurù | kuu˦ɾu˨ | n. ‘necklace’; ‘kalong’ |
|
kúuvè | kuu˦βe˨ | n. ‘avocado’; ‘alpukat’ |
|
má | ma˦ | part. ‘Neg’; ‘tidak’ |
|
máà | maa˦˨ | 1. part. ‘first’; ‘dulu’ 2. part. ‘coba’; ‘please’ |
|
máahánà | maa˦ha˦na˨ | n. ‘snot’; ‘ingus’ |
|
máaidò | maa˦ido˨ | n.prop. ‘(river)’; ‘(kali)’ |
|
máaká | maa˦ka˦ | 1. vi. ‘raw’; ‘mentah’ 2. vi. ‘not ripe’; ‘mentah (buah)’ |
|
máàkà | maa˦˨ka˨ | n. ‘death’; ‘kematian’ |
|
máàkè | maa˦˨ke˨ | 1. vi. ‘die’; ‘mati’ 2. vi. ‘out’; ‘padam’ |
|
máakí | maa˦ki˦ | 1. vi. ‘heavy’; ‘berat’ 2. vi. ‘loud’; ‘keras’ |
|
máàn ákúuní | maa˦˨n a˦kuu˦ni˦ | n. ‘younger brother’; ‘ade laki-laki’ |
|
máànà | maa˦˨na˨ | n. ‘man’; ‘laki-laki’ |
|
máanáà | maa˦naa˦˨ | n. ‘bird’; ‘burung’ |
|
máaní | maa˦ni˦ | vi. ‘drift’; ‘hanyut’ |
|
máàtà | maa˦˨ta˨ | vi. ‘up to’; ‘terserah’ |
|
máatárà | maa˦ta˦ɾa˨ | n. ‘thorn’; ‘duri’ |
|
máaté | maa˦te˦ | vi. ‘ripe’; ‘masak’ |
|
mábè | ma˦be˨ | 1. part. ‘no’; ‘tidak’ 2. part. ‘there is not’; ‘tidak ada’ |
|
mábéebà | ma˦bee˦ba˨ | part. ‘before’; ‘sebelum’ |
|
mábóòvà | ma˦boo˦˨βa˨ | n. ‘grandfather’; ‘tete’ |
|
mádíijámé | ma˦dii˦dʒa˦me˦ | vi. ‘dark’; ‘gelap’ |
|
mágúìjà | ma˦ɡui˦˨dʒa˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan kapas-kapas kali’ |
|
máháhóovè | ma˦ha˦hoo˦βe˨ | n. ‘lack of shame’; ‘kekurangan kesopanan’ |
|
máhé | ma˦he˦ | 1. vi. ‘dry’; ‘kering’ 2. vi. ‘cooked’; ‘masak’ 3. vi. ‘skilled’; ‘mahir/ahli’ |
|
máhéèbá | ma˦hee˦˨ba˦ | n. ‘firefly group’; ‘kelompok kunang-kunang’ |
|
máhéréevè | ma˦he˦ɾee˦βe˨ | n. ‘tuna sp.’; ‘cakalang’ |
|
mái | mai˦ | vi. ‘ashamed’; ‘malu’ |
|
máijáà | mai˦dʒaa˦˨ | part. ‘together’; ‘sama-sama’ |
|
máiníináà | mai˦nii˦naa˦˨ | n. ‘netbag’; ‘aria’ |
|
mákámáahí | ma˦ka˦maa˦hi˦ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis mata kucing’ |
|
mákámó | ma˦ka˦mo˦ | n. ‘termite sp.’; ‘sejenis rayap’ |
|
mákínì | ma˦ki˦ni˨ | n.prop. ‘Makimi’; ‘Makimi’ |
|
mákmáaká | ma˦kmaa˦ka˦ | vi. ‘blue’; ‘biru tua’ |
|
mákmáakáré | ma˦kmaa˦ka˦ɾe˦ | vi. ‘itch’; ‘gatal’ |
|
mákríihí | ma˦kɾii˦hi˦ | 1. vi. ‘hard’; ‘keras’ 2. vi. ‘bloated’; ‘kembung’ |
|
màkúi | ma˨kui˦ | 1. vi. ‘tough’; ‘keras’ 2. vi. ‘strong’; ‘kuat’ |
|
màmbárùbáà | ma˨mba˦ɾu˨baa˦˨ | n. ‘wasp sp.’; ‘sejenis lebah’ |
|
mámbégwáàkà | ma˦mbe˦ɡʷaa˦˨ka˨ | n. ‘crow sp.’; ‘burung gagak laut’ |
|
mámbíirì | ma˦mbii˦ɾi˨ | vi. ‘big’; ‘besar’ |
|
mámbóoráké | ma˦mboo˦ɾa˦ke˦ | vi. ‘cold’; ‘dingin’ |
|
mámbóòrè | ma˦mboo˦˨ɾe˨ | n.prop. ‘Mambor’; ‘Mambor’ |
|
mámé | ma˦me˦ | vt. ‘take care of’; ‘piara’ |
|
mámóogwán áì | ma˦moo˦ɡʷa˦n ai˦˨ | n. ‘wasp sp.’; ‘sejenis lebah’ |
|
mámóogwán bábráù | ma˦moo˦ɡʷa˦n ba˦bɾau˦˨ | n. ‘wasp sp.’; ‘sejenis lebah’ |
|
mámóogwánà | ma˦moo˦ɡʷa˦na˨ | n. ‘wasp sp.’; ‘sejenis lebah besar’ |
|
mámóohí | ma˦moo˦hi˦ | vi. ‘broken off’; ‘patah-patah’ |
|
mámóréevè | ma˦mo˦ɾee˦βe˨ | n. ‘jug’; ‘sejenis guci’ |
|
mámóréevè háarú | ma˦mo˦ɾee˦βe˨ haa˦ɾu˦ | n. ‘coral sp.’; ‘sejenis karang’ |
|
mámúugwáké | ma˦muu˦ɡʷa˦ke˦ | vi. ‘vomit’; ‘muntah’ |
|
mámúùnà | ma˦muu˦˨na˨ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis ikan gabus kecil’ |
|
man kárùai | man ka˦ɾua˨i | n. ‘bird sp.’; ‘burung walet besar’ |
|
máná búugwáhà | ma˦na˦ buu˦ɡʷa˦ha˨ | n. ‘cockatoo’; ‘kakatua putih’ |
|
máná kríopú | ma˦na˦ kɾio˦pu˦ | n. ‘crown pigeon’; ‘mambruk’ |
|
máná kúà | ma˦na˦ kua˦˨ | n. ‘wild chicken sp.’; ‘ayam hutan’ |
|
máná méhárà | ma˦na˦ me˦ha˦ɾa˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung murai’ |
|
máná ópóoté | ma˦na˦ o˦poo˦te˦ | n. ‘hawk’; ‘burung elang’ |
|
máná ráùgwà | ma˦na˦ ɾau˦˨ɡʷa˨ | n. ‘yellow bird of paradise’; ‘burung kuning’ |
|
máná tóotà | ma˦na˦ too˦ta˨ | n. ‘bird of paradise’; ‘cenderawasih’ |
|
mánámí ráùrì | ma˦na˦mi˦ ɾau˦˨ɾi˨ | n.prop. ‘Danau Yamor Kecil’; ‘Danau Yamor Kecil’ |
|
mánánóováhé | ma˦na˦noo˦βa˦he˦ | vi. ‘hurry’; ‘buru-buru’ |
|
mánáù | ma˦nau˦˨ | 1. vi. ‘rest’; ‘istirahat’ 2. vi. ‘stop’; ‘berhenti’ |
|
mánéejáré | ma˦nee˦dʒa˦ɾe˦ | vi. ‘smooth’; ‘licin’ |
|
máng gùnùhè | ma˦ŋ ɡu˨nu˨he˨ | n. ‘wild chicken sp.’; ‘ayam butan’ |
|
máng kárùai | ma˦ŋ ka˦ɾua˨i | n. ‘bird sp.’; ‘burung walet’ |
|
mánggùnùhè | ma˦ŋɡu˨nu˨he˨ | n. ‘wild chicken sp.’; ‘sejenis ayam hutan’ |
|
mángkábéèrà | ma˦ŋka˦bee˦˨ɾa˨ | n. ‘older man’; ‘laki-laki lebih tua’ |
|
mángkéènè | ma˦ŋkee˦˨ne˨ | vi. ‘alone’; ‘sendiri’ |
|
máníànì | ma˦nia˦˨ni˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu kemenyan’ |
|
máníijáhé | ma˦nii˦dʒa˦he˦ | vi. ‘thin’; ‘tipis’ |
|
máníirí | ma˦nii˦ɾi˦ | vi. ‘fishy’; ‘amis’ |
|
mánóopí | ma˦noo˦pi˦ | n. ‘politics’; ‘politik’ |
|
manopi árínà | manopi a˦ɾi˦na˨ | n. ‘political language’; ‘bahasa politik’ |
|
mànsía | ma˨nsia˦ | n. ‘flower’; ‘bunga’ |
|
màntìnía | ma˨nti˨nia˦ | n. ‘small red louse’; ‘kutu kecil merah’ |
|
mántítíìtà | ma˦nti˦tii˦˨ta˨ | n. ‘sparrow’; ‘burung pipit’ |
|
mánúpíréevè | ma˦nu˦pi˦ɾee˦βe˨ | n. ‘medicine’; ‘obat’ |
|
mánúumé | ma˦nuu˦me˦ | n. ‘seedling’; ‘tunas’ |
|
mapara gájájáù | mapaɾa ɡa˦dʒa˦dʒau˦˨ | n. ‘mangrove sp.’; ‘sejenis bakau’ |
|
máráàbà | ma˦ɾaa˦˨ba˨ | n.inal. ‘lastborn’; ‘bungsu’ |
|
máráarùa | ma˦ɾaa˦ɾua˨ | n. ‘fish sp.’; ‘sejenis ikan gabus’ |
|
márábóòvà | ma˦ɾa˦boo˦˨βa˨ | n.inal. ‘friend’; ‘sobat’ |
|
márákáà | ma˦ɾa˦kaa˦˨ | n. ‘urine’; ‘air kencing’ |
|
màràké | ma˨ɾa˨ke˦ | vi. ‘pee’; ‘kencing’ |
|
máráné | ma˦ɾa˦ne˦ | 1. vi. ‘light’; ‘ringan’ 2. vi. ‘soft’; ‘rendah’ |
|
máráréèrè | ma˦ɾa˦ɾee˦˨ɾe˨ | vi. ‘decayed’; ‘hancur’ |
|
máráréù | ma˦ɾa˦ɾeu˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
máréehí | ma˦ɾee˦hi˦ | 1. vi. ‘straight’; ‘lurus’ 2. vi. ‘erect’; ‘tegang’ |
|
máréerúmà | ma˦ɾee˦ɾu˦ma˨ | n. ‘mud’; ‘lumpur’ |
|
máríìtà | ma˦ɾii˦˨ta˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
márkúukúà | ma˦ɾkuu˦kua˦˨ | n. ‘hat’; ‘topi’ |
|
mármáará | ma˦ɾmaa˦ɾa˦ | vi. ‘bitter’; ‘pahit’ |
|
mátákáàkà | ma˦ta˦kaa˦˨ka˨ | n. ‘chisel’; ‘pahat’ |
|
mati kákíijárà | mati ka˦kii˦dʒa˦ɾa˨ | n. ‘stone fireplace’; ‘tungku batu’ |
|
mátíiré | ma˦tii˦ɾe˦ | n.inal. ‘thigh’; ‘paha’ |
|
mátmíìt òpó kó níakà ráakáàí bábráutè | ma˦tmii˦˨t o˨po˦ ko˦ nia˦ka˨ ɾaa˦kaa˦˨i˦ ba˦bɾau˦te˨ | idiom. ‘God’; ‘Tuhan’ |
|
mátmíìt òpó tóníau néektè | ma˦tmii˦˨t o˨po˦ to˦nia˦u nee˦kte˨ | idiom. ‘government’; ‘pemerintah’ |
|
mátmíìtà | ma˦tmii˦˨ta˨ | 1. n. ‘ancestral place’; ‘tempat keramat’ 2. n. ‘creation’; ‘cipta’ |
|
mátmíìtà óuré | ma˦tmii˦˨ta˨ ou˦ɾe˦ | n. ‘birthmark’; ‘tahi lalat’ |
|
mátmíité | ma˦tmii˦te˦ | v. ‘beg for’; ‘minta-minta’ |
|
mátráháà | ma˦tɾa˦haa˦˨ | vi. ‘partially ripe’; ‘setengah masak’ |
|
mátúùnè | ma˦tuu˦˨ne˨ | vi. ‘angry’; ‘marah’ |
|
máù | mau˦˨ | vi. ‘sneeze’; ‘bersin’ |
|
máúumà | ma˦uu˦ma˨ | n. ‘hermit crab’; ‘bilolo’ |
|
máúumánà | ma˦uu˦ma˦na˨ | n. ‘wasp sp.’; ‘sejenis lebah’ |
|
máúumí | ma˦uu˦mi˦ | n. ‘broken fingernail’; ‘kuku mati’ |
|
mbáhíahíré | mba˦hia˦hi˦ɾe˦ | vi. ‘naughty’; ‘nakal’ |
|
mbávíivè | mba˦βii˦βe˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
mè | me˨ | part. ‘Centrip’ |
|
méehán áakú | mee˦ha˦n aa˦ku˦ | n. ‘leopard shark’; ‘sejenis gorano’ |
|
méehán háarú | mee˦ha˦n haa˦ɾu˦ | n. ‘wobbegong’; ‘sejenis gorano’ |
|
méehán kákíkóì | mee˦ha˦n ka˦ki˦koi˦˨ | n. ‘whale shark’; ‘gorano bintang’ |
|
méehán kú | mee˦ha˦n ku˦ | n. ‘requiem shark’; ‘sejenis gorano’ |
|
méehánà | mee˦ha˦na˨ | n. ‘shark’; ‘gorano’ |
|
méènè̌ | mee˦˨ne˨˨˦ | part. ‘Exist’; ‘ada’ |
|
méhárà | me˦ha˦ɾa˨ | temp. ‘tomorrow’; ‘besok’ |
|
méháràtè | me˦ha˦ɾa˨te˨ | n. ‘this morning’; ‘tadi pagi’ |
|
mèmìmùá | me˨mi˨mua˨˦ | n.inal. ‘feature’; ‘sifat’ |
|
mérégwàpì | me˦ɾe˦ɡʷa˨pi˨ | n.prop. ‘(mountain)’; ‘(gunung)’ |
|
mí | mi˦ | vt. ‘dream’; ‘mimpi’ |
|
míaahárà | mia˦aha˦ɾa˨ | n. ‘ceremony’; ‘upacara penyembuhan’ |
|
míabáai | mia˦baa˦i | vi. ‘bright, full’; ‘purnama’ |
|
míeetáré | mie˦eta˦ɾe˦ | n. ‘light’; ‘cahaya’ |
|
míeré | mie˦ɾe˦ | n.prop. ‘Miere’; ‘Miere’ |
|
mígwàí | mi˦ɡʷai˨˦ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
míihé | mii˦he˦ | vi. ‘quiet’; ‘diam’ |
|
míité | mii˦te˦ | vt. ‘request’; ‘minta’ |
|
mìmná | mi˨mna˦ | n. ‘fat’; ‘gemuk’ |
|
mìmnái | mi˨mnai˦ | vi. ‘fat’; ‘gemuk’ |
|
míníaakúmà | mi˦nia˦aku˦ma˨ | 1. n. ‘possessions’; ‘harta’ 2. n. ‘brideprice’; ‘mas kawin’ |
|
míníaakúmà krádìa | mi˦nia˦aku˦ma˨ kɾa˦dia˨ | n. ‘metal’; ‘besi’ |
|
mìtìkú | mi˨ti˨ku˦ | vi. ‘true’; ‘betul’ |
|
mòahìamó | moa˨hia˨mo˦ | n. ‘writing’; ‘tulisan’ |
|
módíarmáhà | mo˦dia˦ɾma˦ha˨ | n. ‘swamp’; ‘rawa mati’ |
|
mòdó | mo˨do˦ | n. ‘freshwater turtle sp.’; ‘sejenis penyu’ |
|
módúrámpíitáà | mo˦du˦ɾa˦mpii˦taa˦˨ | n. ‘avalanche’; ‘lonsoran’ |
|
mòekía | moe˨kia˦ | n.inal. ‘moyang’; ‘ancestor’ |
|
mógwáapí | mo˦ɡʷaa˦pi˦ | n.inal. ‘genitals’; ‘kemaluan’ |
|
mógwágwíijárà | mo˦ɡʷa˦ɡʷii˦dʒa˦ɾa˨ | n. ‘swamp’; ‘rawa’ |
|
mógwárgwáarí | mo˦ɡʷa˦ɾɡʷaa˦ɾi˦ | n. ‘underbrush’; ‘belukar’ |
|
móhàdáà | mo˦ha˨daa˦˨ | n. ‘oven’; ‘forna’ |
|
móháhíìrè | mo˦ha˦hii˦˨ɾe˨ | n. ‘dark place’; ‘tempat gelap’ |
|
móhòràú | mo˦ho˨ɾau˨˦ | n. ‘colored sky’; ‘langit merah’ |
|
móhùgwàkéèjà | mo˦hu˨ɡʷa˨kee˦˨dʒa˨ | n. ‘weather’; ‘cuaca’ |
|
mòimó | moi˨mo˦ | n. ‘wall’; ‘dinding’ |
|
mójà ráréìjà | mo˦dʒa˨ ɾa˦ɾei˦˨dʒa˨ | phrase. ‘good afternoon’; ‘selamat sore’ |
|
mójígréevè | mo˦dʒi˦ɡɾee˦βe˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
mòkà̌ | mo˨ka˨˨˦ | interrog. ‘which one?’; ‘yang mana?’ |
|
mókáakú | mo˦kaa˦ku˦ | n. ‘sago container’; ‘tuman sagu’ |
|
mókándúkáanáà | mo˦ka˦ndu˦kaa˦naa˦˨ | n. ‘low-lying place’; ‘tempat rendah’ |
|
mókàráráahé | mo˦ka˨ɾa˦ɾaa˦he˦ | n. ‘dusk’; ‘senja’ |
|
mòkènía | mo˨ke˨nia˦ | interrog. ‘what?’; ‘apa?’ |
|
mòkènía áráàhìa | mo˨ke˨nia˦ a˦ɾaa˦˨hia˨ | interrog. ‘when?’; ‘kapan?’ |
|
mòkèrà̌ | mo˨ke˨ɾa˨˨˦ | interrog. ‘what?’; ‘apa?’ |
|
mòkòmò̌ | mo˨ko˨mo˨˨˦ | interrog. ‘where?’; ‘di mana?’ |
|
mókúmbáadíarà | mo˦ku˦mbaa˦dia˦ɾa˨ | n. ‘sago pancake’; ‘sinole’ |
|
mòkùnía | mo˨ku˨nia˦ | 1. part. ‘little’; ‘sedikit’ 2. part. ‘soon’; ‘sebentar’ |
|
mòkùrmó | mo˨ku˨ɾmo˦ | n. ‘gill’; ‘insang’ |
|
mómádíijámé | mo˦ma˦dii˦dʒa˦me˦ | vi. ‘pitch back’; ‘gelap gulita’ |
|
mómákúùgwà | mo˦ma˦kuu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘strength’; ‘kekuatan’ |
|
mómáríà | mo˦ma˦ɾia˦˨ | n. ‘shade’; ‘sombar’ |
|
mómóa ràhmó | mo˦moa˦ ɾa˨hmo˦ | idiom. ‘dawn’; ‘fajar’ |
|
mónándíìhà | mo˦na˦ndii˦˨ha˨ | n. ‘flat area’; ‘tempat rata’ |
|
mónggínè | mo˦ŋɡi˦ne˨ | n. ‘frog’; ‘kodok’ |
|
móníandùhmó | mo˦nia˦ndu˨hmo˦ | n. ‘thinking’; ‘pikiran’ |
|
mónìhá | mo˦ni˨ha˦ | quant. ‘all’; ‘semua’ |
|
mònìhò | mo˨ni˨ho˨ | n. ‘resin’; ‘damar’ |
|
móníoróm mó | mo˦nio˦ɾo˦m mo˦ | idiom. ‘dawn’; ‘fajar’ |
|
móníoróm òpóotè | mo˦nio˦ɾo˦m o˨poo˦te˨ | n. ‘city’; ‘kota’ |
|
móò | moo˦˨ | part. ‘which’; ‘yang’ |
|
móohí | moo˦hi˦ | vi. ‘broken’; ‘patah’ |
|
móojáà | moo˦dʒaa˦˨ | n. ‘yesterday’; ‘kemarin’ |
|
móojáà kótò | moo˦dʒaa˦˨ ko˦to˨ | temp. ‘day before yesterday’; ‘kemarin dulu’ |
|
móòkà | moo˦˨ka˨ | 1. n. ‘baked sago’; ‘sagu bakar’ 2. n. ‘sago flour’; ‘isi sagu’ |
|
móokóò | moo˦koo˦˨ | part. ‘Conj’; ‘bahwa’ |
|
móokú | moo˦ku˦ | n. ‘citrus sp.’; ‘jeruk susu besar’ |
|
móorápà | moo˦ɾa˦pa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
móòrè | moo˦˨ɾe˨ | n.prop. ‘Moor’; ‘Moor’ |
|
móovárà | moo˦βa˦ɾa˨ | n. ‘freshwater fish sp.’; ‘sejenis ikan danau’ |
|
mòpàpàrmó | mo˨pa˨pa˨ɾmo˦ | n. ‘slope’; ‘lereng’ |
|
mópápúupínà | mo˦pa˦puu˦pi˦na˨ | n. ‘avalanche’; ‘lonsoran’ |
|
mòpàrá jóoné | mo˨pa˨ɾa˦ dʒoo˦ne˦ | n. ‘flat area’; ‘tempat rata’ |
|
mópúèmà | mo˦pue˦˨ma˨ | n. ‘shallow place’; ‘tempat dangkal’ |
|
móráhíipú | mo˦ɾa˦hii˦pu˦ | n. ‘evil spirit’; ‘suanggi’ |
|
móráhíipú húndúùtì | mo˦ɾa˦hii˦pu˦ hu˦nduu˦˨ti˨ | n. ‘citrus sp.’; ‘jeruk susu kecil’ |
|
mórò kómáavè | mo˦ɾo˨ ko˦maa˦βe˨ | n. ‘call’; ‘panggilan’ |
|
mórómáhè | mo˦ɾo˦ma˦he˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
móróodìa | mo˦ɾoo˦dia˨ | n. ‘last night’; ‘tadi malam’ |
|
mòrùkmó | mo˨ɾu˨kmo˦ | n. ‘gait’; ‘gaya berjalan’ |
|
mórúùgwà | mo˦ɾuu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘deep place’; ‘tempat dalam’ |
|
mótávábúùgùa | mo˦ta˦βa˦buu˦˨ɡua˨ | n.inal. ‘chest’; ‘dada’ |
|
mótó mámúugwákà | mo˦to˦ ma˦muu˦ɡʷa˦ka˨ | n. ‘vomit’; ‘muntah yang tertinggal’ |
|
mòtòbú | mo˨to˨bu˦ | n. ‘hill’; ‘bukit’ |
|
mótókádíìjà | mo˦to˦ka˦dii˦˨dʒa˨ | n. ‘land-sea boundary’; ‘tubir’ |
|
mòtòvònmó | mo˨to˨βo˨nmo˦ | n. ‘story’; ‘ceritera’ |
|
móutùmó | mou˦tu˨mo˦ | n. ‘situation’; ‘keadaan’ |
|
móúùgwà | mou˦˦u˨ɡʷa˨ | n. ‘bay’; ‘teluk’ |
|
móvíèrà | mo˦βie˦˨ɾa˨ | n. ‘problem’; ‘masalah’ |
|
múaai | mua˦ai | n. ‘flower sp.’; ‘bunga mawar’ |
|
múaaní | mua˦ani˦ | n. ‘dolphin’; ‘ikan babi’ |
|
múàkò̌ | mua˦˨ko˨˨˦ | interrog. ‘why?’; ‘kenapa?’ |
|
múdúmúudú | mu˦du˦muu˦du˦ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu cempaka’ |
|
mùhì | mu˨hi˨ | part. ‘more’; ‘lagi’ |
|
múhúò | mu˦huo˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
mùkúa | mu˨kua˦ | vt. ‘hide’; ‘sembunyi’ |
|
múmbáríìhà | mu˦mba˦ɾii˦˨ha˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
múngkrè | mu˦ŋkɾe˨ | n. ‘canoe mooring’; ‘ikatan perahu’ |
|
múníìjà | mu˦nii˦˨dʒa˨ | n. ‘spear’; ‘tombak’ |
|
mùpá | mu˨pa˦ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan gabus kecil’ |
|
múpágwáarídìa | mu˦pa˦ɡʷaa˦ɾi˦dia˨ | n. ‘rattan sp.’; ‘sejenis rotan’ |
|
múrúuákà | mu˦ɾuua˦˦ka˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu merah’ |
|
mútáté | mu˦ta˦te˦ | n. ‘watermelon’; ‘semangka’ |
|
múuá | muua˦˦ | n.inal. ‘possession’; ‘milik’ |
|
múugí | muu˦ɡi˦ | n. ‘fruit sp.’; ‘jambu air’ |
|
múuná | muu˦na˦ | vt. ‘put out’; ‘kasi padam’ |
|
múurúmà | muu˦ɾu˦ma˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
múutárà | muu˦ta˦ɾa˨ | n. ‘grouper sp.’; ‘ikan goropa kuning’ |
|
náà | naa˦˨ | n. ‘dog’; ‘anjing’ |
|
náà àkùnía | naa˦˨ a˨ku˨nia˦ | n. ‘puppy’; ‘anak anjing’ |
|
náabárà | naa˦ba˦ɾa˨ | 1. vt. ‘roll’; ‘kasi guling’ 2. vt. ‘knock over’; ‘pukul sampai jatuh’ |
|
nàádì | naa˨˦di˨ | v. ‘pray’; ‘berdoa’ |
|
nàádí ájáà | naa˨˦di˦ a˦dʒaa˦˨ | n. ‘church’; ‘gereja’ |
|
náanáà | naa˦naa˦˨ | n. ‘pus, semen’; ‘nana, air mani’ |
|
náaní | naa˦ni˦ | n. ‘board’; ‘papan’ |
|
náapànè | naa˦pa˨ne˨ | n.prop. ‘Napan’; ‘Napan’ |
|
náarà | naa˦ɾa˨ | n.inal. ‘head’; ‘kepala’ |
|
naarà makúi | naaɾa˨ makui˦ | idiom. ‘stubborn’; ‘kepala keras’ |
|
náau | naa˦u | v. ‘teach’; ‘mengajar’ |
|
nábéerámà | na˦bee˦ɾa˦ma˨ | n. ‘sago ribs’; ‘pelepa sagu’ |
|
nágùurè | na˦ɡuu˨ɾe˨ | n. ‘top of cloud’; ‘ujung awan’ |
|
náháríivè | na˦ha˦ɾii˦βe˨ | n. ‘freshwater eel sp.’; ‘sejenis belut kali’ |
|
náhíànggúuvè | na˦hia˦˨ŋɡuu˦βe˨ | n. ‘small rodent’; ‘tupai kelapa’ |
|
náhíijákà | na˦hii˦dʒa˦ka˨ | n. ‘wallaby’; ‘laolao’ |
|
náhúànà | na˦hua˦˨na˨ | n. ‘sea horse’; ‘kuda laut’ |
|
nájòorè | na˦dʒoo˨ɾe˨ | n.inal. ‘horn’; ‘tanduk’ |
|
náknáàkà | na˦knaa˦˨ka˨ | n. ‘fruit sp.’; ‘cempedak’ |
|
nàkùnía | na˨ku˨nia˦ | n. ‘knife’; ‘pisau’ |
|
nàkùnía krádìa | na˨ku˨nia˦ kɾa˦dia˨ | n. ‘arrow’; ‘pisau panah’ |
|
námà | na˦ma˨ | vt. ‘chew’; ‘kunya’ |
|
námbíaríivè | na˦mbia˦ɾii˦βe˨ | n. ‘gecko sp.’; ‘cicak rumah’ |
|
námíhárúuvè | na˦mi˦ha˦ɾuu˦βe˨ | n. ‘worm sp.’; ‘sejenis cacing kecil’ |
|
námóoné | na˦moo˦ne˦ | loc. ‘inside’; ‘di dalam’ |
|
nánágwáivréevè | na˦na˦ɡʷai˦βɾee˦βe˨ | n. ‘wire’; ‘kawat’ |
|
nánánà | na˦na˦na˨ | vr. ‘arrogant’; ‘sombong’ |
|
nánánéerí | na˦na˦nee˦ɾi˦ | n. ‘cricket sp.’; ‘jangkrik’ |
|
nánárà | na˦na˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
nándáamínà | na˦ndaa˦mi˦na˨ | n. ‘water moss’; ‘lumut air’ |
|
nàndìhè | na˨ndi˨he˨ | part. ‘like’; ‘seperti’ |
|
nándíihí | na˦ndii˦hi˦ | 1. vi. ‘flat’; ‘rata’ 2. vi. ‘enough’; ‘cukup’ |
|
nándóoní | na˦ndoo˦ni˦ | vi. ‘near’; ‘dekat’ |
|
nánéerí | na˦nee˦ɾi˦ | n. ‘cricket’; ‘jangkrik’ |
|
nànèmía | na˨ne˨mia˦ | n. ‘water scoop’; ‘palut perahu’ |
|
náníijárà | na˦nii˦dʒa˦ɾa˨ | n. ‘wasp’; ‘lebah’ |
|
náníkóhíà | na˦ni˦ko˦hia˦˨ | n. ‘chair’; ‘kursi’ |
|
náníopóòvà | na˦nio˦poo˦˨βa˨ | n. ‘table’; ‘meja’ |
|
nánóné | na˦no˦ne˦ | vt. ‘shake’; ‘kocok’ |
|
nánóonó | na˦noo˦no˦ | n. ‘tree bark’; ‘tongkat setan’ |
|
nánóòvà | na˦noo˦˨βa˨ | n. ‘earthquake’; ‘gempa’ |
|
nánóové | na˦noo˦βe˦ | 1. vt. ‘shake’; ‘goyang’ 2. vt. ‘wake up’; ‘kasi bangun’ |
|
nánúuhídìa | na˦nuu˦hi˦dia˨ | 1. n.inal. ‘great-great-grandparent’; ‘moyang dari cicit’ 2. n.inal. ‘great-great-grandchild’; ‘cicit’ |
|
náò | nao˦˨ | n. ‘cat’; ‘kucing’ |
|
náobá | nao˦ba˦ | vi. ‘lie prone’; ‘tiarap’ |
|
nár víàrà | na˦ɾ βia˦˨ɾa˨ | idiom. ‘bald’; ‘botak’ |
|
náríníànà | na˦ɾi˦nia˦˨na˨ | n. ‘betel’; ‘sirih’ |
|
náúumí | na˦uu˦mi˦ | n. ‘dusty mat’; ‘tikar yang berdebu’ |
|
návírèi | na˦βi˦ɾei˨ | n.prop. ‘Nabire’; ‘Nabire’ |
|
ndáau | ndaa˦u | vi. ‘slanted’; ‘miring’ |
|
ndéè | ndee˦˨ | n.prop. ‘Yaur’; ‘Yaur’ |
|
ndí | ndi˦ | vi. ‘laugh’; ‘tertawa’ |
|
ndíàu | ndi˦au˨ | vi. ‘move from branch to branch’; ‘pindah dahan’ |
|
ndíiké | ndii˦ke˦ | vi. ‘sweat’; ‘keringat’ |
|
ndíìtè | ndii˦˨te˨ | vi. ‘shatter’; ‘pecah’ |
|
ndíookáté | ndio˦oka˦te˦ | vi. ‘cut off’; ‘putus’ |
|
ne- | ne- | pron.cl. ‘1sg’ |
|
né | ne˦ | pron. ‘1sg’; ‘saya’ |
|
nébárópéèhà | ne˦ba˦ɾo˦pee˦˨ha˨ | n. ‘scorpion’; ‘kalajengking’ |
|
néeké | nee˦ke˦ | pron. ‘1pl in’; ‘kitorang, kita’ |
|
néemá | nee˦ma˦ | vt. ‘scoop out’; ‘palu’ |
|
néemé | nee˦me˦ | pron. ‘1pl ex’; ‘kitorang, kami’ |
|
néeráàhìná | nee˦ɾaa˦˨hi˨na˦ | n. ‘vine sp.’; ‘sejenis tali’ |
|
nek- | nek- | pron.cl. ‘1pl in’ |
|
nékmátmít ópóotè | ne˦kma˦tmi˦t o˦poo˦te˨ | n. ‘God’; ‘Tuhan’ |
|
nem- | nem- | pron.cl. ‘1pl ex’ |
|
némátmíitíà | ne˦ma˦tmii˦tia˦˨ | n. ‘fishing rod’; ‘hohate’ |
|
némbráì | ne˦mbɾai˦˨ | n.prop. ‘Yaur’; ‘Yaur’ |
|
ngkáakáré | ŋkaa˦ka˦ɾe˦ | vi. ‘flow heavily’; ‘arus deras’ |
|
ngkáké | ŋka˦ke˦ | vi. ‘afraid’; ‘takut’ |
|
ngkóobáké | ŋkoo˦ba˦ke˦ | vi. ‘have a hole, make hole’; ‘bocor, bor’ |
|
ni- | ni- | ‘Lnk’ |
|
ní | ni˦ | part. ‘which’; ‘yang’ |
|
nia tánábùum gwéèjà | nia ta˦na˦buu˨m ɡʷee˦˨dʒa˨ | n. ‘long-distance communication device’; ‘HP’ |
|
níaadí | nia˦adi˦ | n. ‘pig’; ‘babi’ |
|
níaadí ùukù | nia˦adi˦ uu˨ku˨ | n. ‘pig louse’; ‘kutu babi’ |
|
níaaké | nia˦ake˦ | ‘dia ini’ |
|
níaaké húm hábàkùtè | nia˦ake˦ hu˦m ha˦ba˨ku˨te˨ | n. ‘dolphin’; ‘ikan babi’ |
|
níaaké tíamáné íhúrúkúatè | nia˦ake˦ tia˦ma˦ne˦ i˦hu˦ɾu˦kua˦te˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan poparo’ |
|
níaané | nia˦ane˦ | 1. vt. ‘remember’; ‘ingat’ 2. vt. ‘think’; ‘pikir’ |
|
níaaré | nia˦aɾe˦ | n.inal. ‘wing’; ‘sayap’ |
|
níaaté | nia˦ate˦ | n. ‘embers’; ‘bara’ |
|
niadi mamà | niadi mama˨ | n. ‘domesticated pig’; ‘babi piara’ |
|
níaéeré | nia˦ee˦ɾe˦ | vi. ‘tired’; ‘capai’ |
|
nìagwéi | nia˨ɡʷei˦ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan sako’ |
|
níahóováà | nia˦hoo˦βaa˦˨ | n. ‘waist sash’; ‘ikatan pinggang’ |
|
nìahúhùpé | nia˨hu˦hu˨pe˦ | n. ‘lobster’; ‘suntung’ |
|
níahúuhúrà | nia˦huu˦hu˦ɾa˨ | n. ‘chisel’; ‘pahat’ |
|
níáingkábéèrà | ni˦ai˦ŋka˦bee˦˨ɾa˨ | n.inal. ‘mother's older sister’; ‘mama tua’ |
|
níakáúurú | nia˦ka˦uu˦ɾu˦ | n. ‘breadfruit’; ‘sukun’ |
|
níakbúurúmà | nia˦kbuu˦ɾu˦ma˨ | n. ‘rat sp.’; ‘tikus besar ekor putih’ |
|
níàkò | nia˦˨ko˨ | ‘dia itu’ |
|
níaméené | nia˦mee˦ne˦ | n.inal. ‘tongue’; ‘lidah’ |
|
nían dùuhè | nia˦n duu˨he˨ | v. ‘think through’; ‘pikir-pikir’ |
|
níandíaai | nia˦ndia˦ai | n. ‘fish sp.’; ‘ikan somasi laut’ |
|
níatà | nia˦ta˨ | n. ‘vegetable sp.’; ‘sayur gedi’ |
|
níatáì | nia˦tai˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu kunang-kunang’ |
|
níaúùtè | niau˦˦u˨te˨ | vi. ‘full’; ‘kenyang’ |
|
níbúgùa | ni˦bu˦ɡua˨ | n. ‘knee’; ‘lutut’ |
|
níèhè | nie˦˨he˨ | quant. ‘many’; ‘banyak’ |
|
nígwáháaré | ni˦ɡʷa˦haa˦ɾe˦ | n.inal. ‘back of knee’; ‘belakang lutut’ |
|
nìhìpúa | ni˨hi˨pua˦ | v. ‘forget’; ‘lupa’ |
|
níijé | nii˦dʒe˦ | n.inal. ‘tooth’; ‘gigi’ |
|
níjóoné | ni˦dʒoo˦ne˦ | n.inal. ‘top of foot’; ‘belakang telapak kaki’ |
|
nìkàbùkúa | ni˨ka˨bu˨kua˦ | n.inal. ‘ankle’; ‘mata kaki’ |
|
níkéènà | ni˦kee˦˨na˨ | n.inal. ‘sole of foot’; ‘telapak kaki’ |
|
nìkí | ni˨ki˦ | 1. n.inal. ‘leg’; ‘kaki’ 2. n.inal. ‘stem’; ‘bagian panjang’ |
|
nìkí kúaahé | ni˨ki˦ kua˦ahe˦ | n.inal. ‘shoes’; ‘sepatu’ |
|
nìkò̌ | ni˨ko˨˨˦ | interrog. ‘where?’; ‘di mana?’ |
|
nímámáhé | ni˦ma˦ma˦he˦ | vi. ‘loreng’ |
|
níngkúukúrà | ni˦ŋkuu˦ku˦ɾa˨ | n. ‘sound’; ‘bunyi’ |
|
níòi | ni˦oi˨ | n. ‘machete’; ‘parang’ |
|
níonúù | nio˦nuu˦˨ | vi. ‘mute’; ‘bisu’ |
|
níoorómà | nio˦oɾo˦ma˨ | vi. ‘light’; ‘terang’ |
|
nìpé | ni˨pe˦ | n.inal. ‘calf’; ‘betis’ |
|
níráì | ni˦ɾai˦˨ | vi. ‘crawl’; ‘merayap’ |
|
níróopé | ni˦ɾoo˦pe˦ | n.inal. ‘toe’; ‘jari kaki’ |
|
níróp kábéèrà | ni˦ɾo˦p ka˦bee˦˨ɾa˨ | n.inal. ‘big toe’; ‘jari kaki besar’ |
|
níróp kàràró | ni˦ɾo˦p ka˨ɾa˨ɾo˦ | n.inal. ‘little toes’; ‘jari kaki kecil’ |
|
nó | no˦ | v. ‘hear’; ‘dengar’ |
|
nó rímíité | no˦ ɾi˦mii˦te˦ | v. ‘understand’; ‘mengerti’ |
|
nóhà | no˦ha˨ | 1. vt. ‘kiss’; ‘cium’ 2. vt. ‘smell’; ‘cium’ |
|
nok- | nok- | pron.cl. ‘1du in’ |
|
nókrúuké | no˦kɾuu˦ke˦ | pron. ‘1du in’; ‘kitorang dua, kita dua’ |
|
nom- | nom- | pron.cl. ‘1du ex’ |
|
nómbíhè | no˦mbi˦he˨ | n. ‘grass sp.’; ‘sejenis rumput’ |
|
nóndúumé | no˦nduu˦me˦ | pron. ‘1du ex’; ‘kitorang dua, kami dua’ |
|
nóò | noo˦˨ | part. ‘contrastive emphasis’; ‘boleh’ |
|
nóréembè | no˦ɾee˦mbe˨ | n. ‘natural bubbling pool’; ‘kolam gelembung’ |
|
nóvérèvéè | no˦βe˦ɾe˨βee˦˨ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
nsáaré | nsaa˦ɾe˦ | vi. ‘torn’; ‘sudah robek’ |
|
nsáré | nsa˦ɾe˦ | vi. ‘split’; ‘terbelah’ |
|
nsí | nsi˦ | vi. ‘hold back’; ‘tahan’ |
|
nsíihé | nsii˦he˦ | vi. ‘whistle’; ‘siul’ |
|
nsó | nso˦ | vi. ‘hang’; ‘tergantung’ |
|
nsóoré | nsoo˦ɾe˦ | vt. ‘hold’; ‘pegang’ |
|
nsú | nsu˦ | vi. ‘sink’; ‘tenggelam’ |
|
nú | nu˦ | n. ‘village’; ‘kampung’ |
|
núh jóomé | nu˦h dʒoo˦me˦ | n. ‘island people’; ‘orang pulau’ |
|
nùhúa | nu˨hua˦ | vi. ‘spit’; ‘meludah’ |
|
núì | nui˦˨ | n. ‘coconut’; ‘kelapa’ |
|
núì bábúùgwà | nui˦˨ ba˦buu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘green coconut’; ‘kelapa muda’ |
|
núì káráríìtà | nui˦˨ ka˦ɾa˦ɾii˦˨ta˨ | n. ‘coconut seedling’; ‘tunas kelapa’ |
|
núì máhìa | nui˦˨ ma˦hia˨ | n. ‘ripe coconut’; ‘kelapa tua’ |
|
núì makúi | nui˦˨ makui˦ | n. ‘ripe coconut’; ‘kelapa tua’ |
|
núì óría | nui˦˨ o˦ɾia˦ | n. ‘coconut water’; ‘air kelapa’ |
|
núkíìkà | nu˦kii˦˨ka˨ | n.prop. ‘Napanyaur’; ‘Napanyaur’ |
|
núùhà | nuu˦˨ha˨ | n. ‘island’; ‘pulau’ |
|
núuné | nuu˦ne˦ | n.inal. ‘fish-scale’; ‘sisik’ |
|
núùntà | nuu˦˨nta˨ | n. ‘palm rib covering’; ‘tapisan’ |
|
nùúsì | nuu˨˦si˨ | 1. n. ‘great-grandparent’; ‘moyang dari cece’ 2. n. ‘great-grandchild’; ‘cece’ |
|
ǒ | o˨˦ | part. ‘Voc’ |
|
óbáagé | o˦baa˦ɡe˦ | vi. ‘toothless’; ‘ompong’ |
|
óbóròi | o˦bo˦ɾoi˨ | n. ‘wild areca sp.’; ‘sejenis pinang gunung’ |
|
óbùrù | o˦bu˨ɾu˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung hitam’ |
|
óbúugwáhà | o˦buu˦ɡʷa˦ha˨ | n. ‘foam’; ‘buih’ |
|
ódí àhàhó | o˦di˦ a˨ha˨ho˦ | vt. ‘mix’; ‘campur’ |
|
ógúaaké | o˦ɡua˦ake˦ | n. ‘sago area’; ‘dusun’ |
|
ógúaaké | o˦ɡua˦ake˦ | n. ‘strait’; ‘selat’ |
|
ógwáahúgùa | o˦ɡʷaa˦hu˦ɡua˨ | n. ‘smoke’; ‘asap’ |
|
ógwáuré | o˦ɡʷau˦ɾe˦ | 1. vi. ‘rotten’; ‘busuk’ 2. vi. ‘gone bad’; ‘basi’ |
|
ógwáurùa | o˦ɡʷau˦ɾua˨ | n. ‘bad smell’; ‘bau busuk’ |
|
óháagwà | o˦haa˦ɡʷa˨ | 1. n. ‘branch’; ‘cabang’ 2. n. ‘river’; ‘kali’ |
|
óháháagwà | o˦ha˦haa˦ɡʷa˨ | 1. n. ‘tree branches’; ‘dahan-dahan kayu’ 2. n. ‘river branches’; ‘cabang-cabang kali’ |
|
óhéetè | o˦hee˦te˨ | part. ‘now’; ‘sekarang’ |
|
óhòokò | o˦hoo˨ko˨ | part. ‘after’; ‘sesudah’ |
|
ókóróbú | o˦ko˦ɾo˦bu˦ | n. ‘case’; ‘dompet’ |
|
ókròdì | o˦kɾo˨di˨ | n. ‘bougainvillia’; ‘bunga bugenfil’ |
|
ókúugwánà | o˦kuu˦ɡʷa˦na˨ | n. ‘yard’; ‘halaman’ |
|
òmàrènía | o˨ma˨ɾe˨nia˦ | n. ‘stinging hairs’; ‘miang’ |
|
ómíaagwá | o˦mia˦aɡʷa˦ | vi. ‘yawn’; ‘menguap’ |
|
ómóománà | o˦moo˦ma˦na˨ | n.inal. ‘breath’; ‘nafas’ |
|
ómú | o˦mu˦ | vr. ‘wear’; ‘pakai’ |
|
óné | o˦ne˦ | vt. ‘stir’; ‘putar’ |
|
óngkéeté | o˦ŋkee˦te˦ | part. ‘once’; ‘satu kali’ |
|
óníaaká | o˦nia˦aka˦ | n. ‘food’; ‘makanan’ |
|
ónítáamé | o˦ni˦taa˦me˦ | n. ‘smell’; ‘bau’ |
|
óodáà | oo˦daa˦˨ | n. ‘spoon’; ‘sendok’ |
|
óogwà | oo˦ɡʷa˨ | n. ‘bag k.o.’; ‘daun nibung’ |
|
óòhà | oo˦˨ha˨ | n. ‘paddle’; ‘penggayung’ |
|
óohé | oo˦he˦ | 1. vi. ‘stand’; ‘berdiri’ 2. vi. ‘go on’; ‘terus’ |
|
óoká | oo˦ka˦ | vi. ‘full’; ‘penuh’ |
|
óokárà | oo˦ka˦ɾa˨ | vt. ‘step on’; ‘injak’ |
|
óokúmé | oo˦ku˦me˦ | vt. ‘tie’; ‘ikat’ |
|
óomà | oo˦ma˨ | vt. ‘hold in mouth’; ‘simpan di mulut’ |
|
óomá | oo˦ma˦ | vt. ‘fill’; ‘isi’ |
|
óomú | oo˦mu˦ | vt. ‘put in’; ‘masukkan’ |
|
óòpà | oo˦˨pa˨ | n. ‘clay’; ‘liat’ |
|
óopárà | oo˦pa˦ɾa˨ | n. ‘leader’; ‘pemimpin’ |
|
óòrà | oo˦˨ɾa˨ | n. ‘sun’; ‘matahari’ |
|
óòrà húrà | oo˦˨ɾa˨ hu˦ɾa˨ | n. ‘watch’; ‘jam tangan’ |
|
óòrà kárúeedé | oo˦˨ɾa˨ ka˦ɾue˦ede˦ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
óoránà | oo˦ɾa˦na˨ | vt. ‘pull’; ‘tarik’ |
|
óoráné | oo˦ɾa˦ne˦ | vt. ‘use’; ‘pakai’ |
|
óoráné óuré | oo˦ɾa˦ne˦ ou˦ɾe˦ | idiom. ‘trace line’; ‘tulis garis’ |
|
óoré | oo˦ɾe˦ | vi. ‘new’; ‘baru’ |
|
óoré | oo˦ɾe˦ | vt. ‘refine’; ‘ramas’ |
|
óotè | oo˦te˨ | v. ‘have sex’; ‘rupakan sex’ |
|
óováà | oo˦βaa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
óováké | oo˦βa˦ke˦ | vt. ‘not want’; ‘tidak mau’ |
|
óovánè | oo˦βa˦ne˨ | n. ‘arrow’; ‘anakpanah’ |
|
óové | oo˦βe˦ | vi. ‘crouch’; ‘jongkok’ |
|
ópáahé | o˦paa˦he˦ | 1. n.inal. ‘hole’; ‘lobang’ 2. n.inal. ‘inside of mouth’; ‘lobang mulut’ |
|
ópáupé | o˦pau˦pe˦ | n. ‘dregs’; ‘ampas’ |
|
ópíà | o˦pia˦˨ | n. ‘cassowary’; ‘kasuari’ |
|
ópíà hìká | o˦pia˦˨ hi˨ka˦ | n. ‘wild areca sp.’; ‘sejenis pinang hutan kecil’ |
|
òpó | o˨po˦ | vi. ‘big’; ‘besar’ |
|
ópúaakúmà | o˦pua˦aku˦ma˨ | n. ‘cassava’; ‘singkong’ |
|
ópúaarúmà | o˦pua˦aɾu˦ma˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu waro’ |
|
ópúèmè | o˦pue˦˨me˨ | 1. vi. ‘dry’; ‘kering’ 2. vi. ‘shallow’; ‘dangkal’ |
|
ópúnè | o˦pu˦ne˨ | n. ‘bamboo stem’; ‘gelega bambu’ |
|
órárígùa | o˦ɾa˦ɾi˦ɡua˨ | n. ‘noise’; ‘ribut’ |
|
óráríijárà | o˦ɾa˦ɾii˦dʒa˦ɾa˨ | vi. ‘dirty’; ‘kotor’ |
|
órí | o˦ɾi˦ | n. ‘well’; ‘sumur’ |
|
óría | o˦ɾia˦ | n. ‘broth’; ‘kuah’ |
|
óríìhà | o˦ɾii˦˨ha˨ | n. ‘evil’; ‘kejahatan’ |
|
ótà | o˦ta˨ | vt. ‘break, turn’; ‘patah, belok’ |
|
ótà | o˦ta˨ | part. ‘true’; ‘sungguh’ |
|
òtía | o˨tia˦ | vi. ‘added’; ‘ditambah’ |
|
óur àkùnía | ou˦ɾ a˨ku˨nia˦ | vi. ‘fine’; ‘halus’ |
|
óur ópóòvà | ou˦ɾ o˦poo˦˨βa˨ | vi. ‘coarse’; ‘kasar’ |
|
óuré | ou˦ɾe˦ | vi. ‘former’; ‘bekas’ |
|
óuré | ou˦ɾe˦ | n. ‘place’; ‘tempat’ |
|
óvà | o˦βa˨ | vt. ‘take’; ‘bawa’ |
|
óvà àrìría | o˦βa˨ a˨ɾi˨ɾia˦ | vt. ‘take past’; ‘bawa kasi lewat’ |
|
óvàéè | o˦βae˨˦e˨ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
óvárvéeré | o˦βa˦ɾβee˦ɾe˦ | n. ‘stick’; ‘ranting’ |
|
óvéeré | o˦βee˦ɾe˦ | n. ‘back of boat’; ‘belakang perahu’ |
|
óvràdíevè | o˦βɾa˨die˦βe˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
páàgwà àpùkúa | paa˦˨ɡʷa˨ a˨pu˨kua˦ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
páajám ríhíováà | paa˦dʒa˦m ɾi˦hio˦βaa˦˨ | n. ‘casting net’; ‘jala’ |
|
páajámà | paa˦dʒa˦ma˨ | n. ‘fishnet’; ‘jaring’ |
|
páandépì | paa˦nde˦pi˨ | n. ‘gun’; ‘senjata’ |
|
páanúgùa | paa˦nu˦ɡua˨ | n. ‘tree roots’; ‘bandar kayu’ |
|
páaráà | paa˦ɾaa˦˨ | n. ‘small fireplace’; ‘tungku kecil’ |
|
páarùmpì | paa˦ɾu˨mpi˨ | n. ‘mangrove sp.’; ‘sejenis bakau’ |
|
páhréevè | pa˦hɾee˦βe˨ | n. ‘rice’; ‘beras’ |
|
pákáàrà | pa˦kaa˦˨ɾa˨ | n. ‘pandanus sp.’; ‘sejenis daun pandan panjang’ |
|
pákár máanáà | pa˦ka˦ɾ maa˦naa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
pàmpùnúa | pa˨mpu˨nua˦ | 1. n. ‘tree sp.’; ‘daun gatal babi’ 2. n. ‘jellyfish’; ‘papeda laut’ |
|
pàmpùnúa háarú | pa˨mpu˨nua˦ haa˦ɾu˦ | n. ‘coral sp.’; ‘sejenis karang’ |
|
pápéèhà | pa˦pee˦˨ha˨ | n. ‘Mee woman's clothing’; ‘pakaian perempuan Mee’ |
|
pápóoháné | pa˦poo˦ha˦ne˦ | n. ‘small straight tree’; ‘kayu lurus kecil’ |
|
pápóopáné | pa˦poo˦pa˦ne˦ | vi. ‘have clouded vision’; ‘mata kabur’ |
|
pápóòrpì | pa˦poo˦˨ɾpi˨ | n. ‘grave covering’; ‘rumah kuburan’ |
|
pápúaamé | pa˦pua˦ame˦ | vt. ‘wash’; ‘cuci’ |
|
páráaháré | pa˦ɾaa˦ha˦ɾe˦ | vi. ‘talkative’; ‘cerewet’ |
|
párátía | pa˦ɾa˦tia˦ | vt. ‘decorate’; ‘kasi hias’ |
|
páréèm háarú | pa˦ɾee˦˨m haa˦ɾu˦ | n. ‘stingray’; ‘sejenis ikan pari’ |
|
páréèmà | pa˦ɾee˦˨ma˨ | n. ‘ray’; ‘ikan pari’ |
|
páréeré | pa˦ɾee˦ɾe˦ | vi. ‘wide’; ‘lebar’ |
|
páréng kákíkóì | pa˦ɾe˦ŋ ka˦ki˦koi˦˨ | n. ‘ray sp.’; ‘sejenis ikan pari’ |
|
páréntávréevè | pa˦ɾe˦nta˦βɾee˦βe˨ | n. ‘government’; ‘pemerintah’ |
|
páríaai | pa˦ɾia˦ai | n. ‘thunder’; ‘guntur’ |
|
párúráì | pa˦ɾu˦ɾai˦˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
pátróoi | pa˦tɾoo˦i | n. ‘half-tide’; ‘setengah meti’ |
|
páúupí | pa˦uu˦pi˦ | vi. ‘decayed’; ‘lapuk’ |
|
pé | pe˦ | vt. ‘have sex with’; ‘kawin’ |
|
péeréi | pee˦ɾei˦ | n. ‘bed’; ‘tempat tidur’ |
|
pémáanùa | pe˦maa˦nua˨ | vi. ‘slow’; ‘lambat’ |
|
pérépèréè | pe˦ɾe˦pe˨ɾee˦˨ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
pétáà | pe˦taa˦˨ | part. ‘don't’; ‘jangan’ |
|
pí | pi˦ | n. ‘sago palm’; ‘pohon sagu’ |
|
píè | pie˦˨ | vt. ‘give’; ‘kasih’ |
|
piè húuhúgùa | pie˨ huu˦hu˦ɡua˨ | idiom. ‘suckle’; ‘menyusui’ |
|
píè ría | pie˦˨ ɾia˦ | vi. ‘give’; ‘kasih’ |
|
píirúmpì | pii˦ɾu˦mpi˨ | n.inal. ‘family member’; ‘anggota keluarga’ |
|
píití | pii˦ti˦ | n. ‘banana’; ‘pisang’ |
|
pípárà | pi˦pa˦ɾa˨ | n. ‘termite sp.’; ‘sejenis rayap’ |
|
pípáré | pi˦pa˦ɾe˦ | n. ‘eaten wood’; ‘kayu makan’ |
|
pìría | pi˨ɾia˦ | v. ‘play’; ‘main’ |
|
píuùrà | piuu˦˨ɾa˨ | n. ‘boom-outrigger rod’; ‘mata naju’ |
|
po- | po- | ||
pò | po˨ | part. ‘in order to’; ‘untuk’ |
|
pókáanáà | po˦kaa˦naa˦˨ | 1. n. ‘imitator’; ‘tukang tiru’ 2. n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
pókóhànáautè | po˦ko˦ha˨naa˦ute˨ | n. ‘teacher’; ‘pendidik’ |
|
pómíimí | po˦mii˦mi˦ | n. ‘dew’; ‘embun’ |
|
póomí | poo˦mi˦ | n. ‘wild tuber sp.’; ‘ubi hutan’ |
|
préegé | pɾee˦ɡe˦ | n. ‘edge of house’; ‘tiris’ |
|
préegé | pɾee˦ɡe˦ | n. ‘old leaf’; ‘daun tua’ |
|
próòrà | pɾoo˦˨ɾa˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung kecil’ |
|
pú | pu˦ | 1. vt. ‘go home’; ‘pulang’ 2. vt. ‘run away’; ‘larikan diri’ |
|
púa | pua˦ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
púháagwà | pu˦haa˦ɡʷa˨ | n.inal. ‘nape of neck’; ‘batang leher’ |
|
púháu túaekáà | pu˦hau˦ tua˦ekaa˦˨ | n. ‘goanna sp.’; ‘sejenis soasoa’ |
|
púhúáìnà | pu˦hua˦˦i˨na˨ | n. ‘back of house’; ‘belakang rumah’ |
|
púk kíìkà óuré | pu˦k kii˦˨ka˨ ou˦ɾe˦ | n. ‘scar’; ‘bekas luka’ |
|
púkúà | pu˦kua˦˨ | 1. n. ‘cloud’; ‘awan’ 2. n. ‘mushroom’; ‘jamur’ |
|
pùkúa háarú | pu˨kua˦ haa˦ɾu˦ | n. ‘coral sp.’; ‘sejenis karang’ |
|
pùkúa káráráré | pu˨kua˦ ka˦ɾa˦ɾa˦ɾe˦ | n. ‘sunset’; ‘senja’ |
|
púmáànà | pu˦maa˦˨na˨ | n.inal. ‘grandfather’; ‘tete’ |
|
púmíìnà | pu˦mii˦˨na˨ | n.inal. ‘grandmother’; ‘nene’ |
|
púopárà | puo˦pa˦ɾa˨ | n. ‘water spinach’; ‘kangkung’ |
|
púpú | pu˦pu˦ | n. ‘wild duck sp.’; ‘sejenis belibis danau’ |
|
púrà | pu˦ɾa˨ | 1. vt. ‘chase’; ‘kejar’ 2. vt. ‘hunt’; ‘buru’ |
|
pùré | pu˨ɾe˦ | n. ‘edible fern sp.’; ‘sayur paku’ |
|
púùkà | puu˦˨ka˨ | n. ‘wound’; ‘luka’ |
|
púuré | puu˦ɾe˦ | vt. ‘avoid’; ‘hindar’ |
|
ra- | ɾa- | asp. ‘already’; ‘sudah’ |
|
rá | ɾa˦ | vi. ‘go’; ‘pergi’ |
|
rá í | ɾa˦ i˦ | vt. ‘go seawards’; ‘ke laut’ |
|
ráabúnè | ɾaa˦bu˦ne˨ | quant. ‘many’; ‘banyak’ |
|
ráàhà | ɾaa˦˨ha˨ | n. ‘coconut husk’; ‘tempurung’ |
|
ráahé | ɾaa˦he˦ | n.inal. ‘skull’; ‘tengkorak’ |
|
ráàkà | ɾaa˦˨ka˨ | n. ‘rain’; ‘hujan’ |
|
ráakáà krádìa | ɾaa˦kaa˦˨ kɾa˦dia˨ | n. ‘blue sky’; ‘langit biru’ |
|
ráakátè | ɾaa˦ka˦te˨ | n. ‘sky’; ‘langit’ |
|
ráàn ájáà | ɾaa˦˨n a˦dʒaa˦˨ | n. ‘shelter’; ‘pondok’ |
|
ráaníà | ɾaa˦nia˦˨ | n. ‘side’; ‘lembar’ |
|
ráànìa | ɾaa˦˨nia˨ | n. ‘leaf’; ‘daun’ |
|
ráaó | ɾaao˦˦ | n.inal. ‘sibling’; ‘saudara’ |
|
ráapá | ɾaa˦pa˦ | vt. ‘rub’; ‘gosok’ |
|
ráará | ɾaa˦ɾa˦ | vt. ‘dry over fire’; ‘rahu’ |
|
ráarámà | ɾaa˦ɾa˦ma˨ | n. ‘water’; ‘air’ |
|
ráarú | ɾaa˦ɾu˦ | vi. ‘run’; ‘lari’ |
|
ráarúgùa | ɾaa˦ɾu˦ɡua˨ | 1. vi. ‘sail’; ‘berlayar’ 2. vi. ‘land’; ‘mendarat’ |
|
ráàtà | ɾaa˦˨ta˨ | ||
rágúeeré | ɾa˦ɡue˦eɾe˦ | n. ‘rain covering’; ‘pelindung’ |
|
rágwérvéevè | ɾa˦ɡʷe˦ɾβee˦βe˨ | n. ‘thread’; ‘benang’ |
|
ráì | ɾai˦˨ | part. ‘other’; ‘lain’ |
|
ráiráà | ɾai˦ɾaa˦˨ | vi. ‘walk around’; ‘jalan-jalan’ |
|
ràjèkía | ɾa˨dʒe˨kia˦ | part. ‘any’; ‘sembarang’ |
|
rákáà ì | ɾa˦kaa˦˨ i˨ | vi. ‘fall’; ‘jatuh’ |
|
rákáàhì | ɾa˦kaa˦˨hi˨ | vi. ‘fall’; ‘gugur’ |
|
rákrúukú | ɾa˦kɾuu˦ku˦ | vi. ‘swollen’; ‘bengkak’ |
|
rákúài | ɾa˦ku˦ai˨ | 1. n. ‘octopus’; ‘gurita’ 2. n. ‘sea spirit’; ‘hantu laut’ |
|
rámáak éèhà | ɾa˦maa˦k ee˦˨ha˨ | n. ‘palm toddy k.o.’; ‘minuman’ |
|
rámáàkà | ɾa˦maa˦˨ka˨ | n. ‘tree sp.’; ‘pohon enau’ |
|
rámíìtà | ɾa˦mii˦˨ta˨ | n. ‘problem’; ‘masalah’ |
|
ran máaká | ɾan maa˦ka˦ | n. ‘vegetable’; ‘sayur’ |
|
ran máakáà | ɾan maa˦kaa˦˨ | 1. n. ‘insect sp.’; ‘sejenis belalang hijau’ 2. n. ‘money’; ‘uang’ |
|
ran nímámáhé | ɾan ni˦ma˦ma˦he˦ | n. ‘army’; ‘tentara’ |
|
ráováré | ɾao˦βa˦ɾe˦ | vi. ‘worn out’; ‘lemas’ |
|
rárà | ɾa˦ɾa˨ | n.inal. ‘blood’; ‘darah’ |
|
ráráàrùmà | ɾa˦ɾaa˦˨ɾu˨ma˨ | n. ‘spider’; ‘laba-laba’ |
|
ràré | ɾa˨ɾe˦ | vt. ‘open’; ‘buka’ |
|
ráré páréeráà | ɾa˦ɾe˦ pa˦ɾee˦ɾaa˦˨ | n. ‘flounder’; ‘ikan plat pasir’ |
|
ráréè | ɾa˦ɾee˦˨ | n. ‘cockroach’; ‘kakerlak’ |
|
ráréei | ɾa˦ɾee˦i | vt. ‘lick’; ‘jilat’ |
|
ráréeu | ɾa˦ɾee˦u | vt. ‘plant’; ‘tanam’ |
|
ràréi | ɾa˨ɾei˦ | 1. vi. ‘good’; ‘baik’ 2. vi. ‘beautiful/handsome’; ‘cantik/ganteng’ 3. vi. ‘good’; ‘enak’ |
|
ràréi kúukárà | ɾa˨ɾei˦ kuu˦ka˦ɾa˨ | idiom. ‘easy’; ‘mudah’ |
|
ràrí | ɾa˨ɾi˦ | vt. ‘offer’; ‘hidangkan’ |
|
rárì | ɾa˦ɾi˨ | v. ‘know’; ‘tahu’ |
|
ráríijárà | ɾa˦ɾii˦dʒa˦ɾa˨ | n. ‘rain cloud’; ‘awan hujan’ |
|
ràrói | ɾa˨ɾoi˦ | vt. ‘cut’; ‘mot’ |
|
ráróoró | ɾa˦ɾoo˦ɾo˦ | n. ‘cricket sp.’; ‘jangrkik’ |
|
ráróové | ɾa˦ɾoo˦βe˦ | vt. ‘take apart’; ‘bongkar’ |
|
rárú máanáà | ɾa˦ɾu˦ maa˦naa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
rárúùgwà | ɾa˦ɾuu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘flood’; ‘banjir’ |
|
rátìa | ɾa˦tia˨ | n. ‘raiding group’; ‘pasukan’ |
|
rátrátà | ɾa˦tɾa˦ta˨ | n. ‘leaf k.o.’; ‘daun gatal’ |
|
rátréetáà | ɾa˦tɾee˦taa˦˨ | n. ‘large black ant sp.’; ‘semut besar hitam’ |
|
rátrúùtà | ɾa˦tɾuu˦˨ta˨ | n. ‘turtle sp.’; ‘sejenis penyu’ |
|
ráù | ɾau˦˨ | 1. n. ‘beads’; ‘manik-manik’ 2. n. ‘belt’; ‘ban pinggang’ |
|
ráù hàrúa | ɾau˦˨ ha˨ɾua˦ | n. ‘necklace’; ‘kalung’ |
|
ràúi | ɾa˨ui˦ | vi. ‘yellow’; ‘kuning’ |
|
ráùrà | ɾau˦˨ɾa˨ | n. ‘orphan’; ‘piatu’ |
|
ráúugwánà | ɾa˦uu˦ɡʷa˦na˨ | vi. ‘in the middle’; ‘di tengah’ |
|
réebánà | ɾee˦ba˦na˨ | n. ‘sheet metal’; ‘alminium’ |
|
réègà | ɾee˦˨ɡa˨ | n.inal. ‘chin’; ‘dagu’ |
|
réèrà | ɾee˦˨ɾa˨ | n. ‘wok’; ‘kuali’ |
|
réèrà gwéeráà | ɾee˦˨ɾa˨ ɡʷee˦ɾaa˦˨ | n. ‘sago and coconut’; ‘sagu kelapa’ |
|
réké | ɾe˦ke˦ | part. ‘until’; ‘sampai’ |
|
rémbágwóníài | ɾe˦mba˦ɡʷo˦ni˦ai˨ | n. ‘plate’; ‘piring’ |
|
rí báakáà | ɾi˦ baa˦kaa˦˨ | vi. ‘flipped over’; ‘terbalik’ |
|
ría | ɾia˦ | part. ‘Rcp’ |
|
ríà | ɾia˦˨ | n. ‘hot water’; ‘air panas’ |
|
ría ráarámé | ɾia˦ ɾaa˦ɾa˦me˦ | idiom. ‘drizzle’; ‘gerimis’ |
|
ríabróobí | ɾia˦bɾoo˦bi˦ | n. ‘fog’; ‘kabut’ |
|
ríagwéi | ɾia˦ɡʷei˦ | vi. ‘long (time)’; ‘lama’ |
|
ríàkà | ɾia˦˨ka˨ | part. ‘too’; ‘terlalu’ |
|
ríaké | ɾia˦ke˦ | part. ‘until’; ‘sampai’ |
|
ríàkè áìhá | ɾia˦˨ke˨ ai˦˨ha˦ | idiom. ‘tall’; ‘tinggi’ |
|
ríàkè káaná | ɾia˦˨ke˨ kaa˦na˦ | idiom. ‘short’; ‘rendah’ |
|
ríbáadíarà | ɾi˦baa˦dia˦ɾa˨ | vt. ‘turn over, turn around’; ‘balik’ |
|
ríbíoohé | ɾi˦bio˦ohe˦ | vi. ‘open’; ‘terbuka’ |
|
ríhìa | ɾi˦hia˨ | n. ‘garden’; ‘kebun’ |
|
ríhíoové | ɾi˦hio˦oβe˦ | vt. ‘throw away’; ‘buang’ |
|
ríì ká | ɾii˦˨ ka˦ | vi. ‘go up’; ‘naik’ |
|
ríigwáné | ɾii˦ɡʷa˦ne˦ | vt. ‘exchange’; ‘tukar’ |
|
ríijámpì | ɾii˦dʒa˦mpi˨ | n.inal. ‘children’; ‘anak-anak’ |
|
ríìmà | ɾii˦˨ma˨ | num. ‘five’; ‘lima’ |
|
ríìmà ìngkànà kéeté | ɾii˦˨ma˨ i˨ŋka˨na˨ kee˦te˦ | num. ‘six’; ‘enam’ |
|
ríìmà ìngkànà ríìmà | ɾii˦˨ma˨ i˨ŋka˨na˨ ɾii˦˨ma˨ | num. ‘ten’; ‘sepuluh’ |
|
ríiráné | ɾii˦ɾa˦ne˦ | vt. ‘score’; ‘potong’ |
|
ríkúaamáà | ɾi˦kua˦amaa˦˨ | n. ‘dragon’; ‘naga’ |
|
rímíìtà | ɾi˦mii˦˨ta˨ | vi. ‘clever’; ‘pintar’ |
|
rímíité | ɾi˦mii˦te˦ | vi. ‘understand’; ‘mengerti’ |
|
ríoobí | ɾio˦obi˦ | vi. ‘cloudy’; ‘mendung’ |
|
rítrúutúmà | ɾi˦tɾuu˦tu˦ma˨ | n. ‘wood moss’; ‘lumut kayu’ |
|
rógùa | ɾo˦ɡua˨ | 1. vt. ‘roll up’; ‘gulung’ 2. vt. ‘fold’; ‘lipat’ |
|
róhé | ɾo˦he˦ | n. ‘nit’; ‘telur kutu’ |
|
rói | ɾoi˦ | v. ‘sing’; ‘menyani’ |
|
rói | ɾoi˦ | n. ‘song’; ‘lagu’ |
|
róinámón máaká | ɾoi˦na˦mo˦n maa˦ka˦ | n. ‘early morning’; ‘pagi-pagi’ |
|
róinámón ráréìjà | ɾoi˦na˦mo˦n ɾa˦ɾei˦˨dʒa˨ | phrase. ‘good morning’; ‘selamat pagi’ |
|
róinámóoné | ɾoi˦na˦moo˦ne˦ | n. ‘morning’; ‘pagi’ |
|
róní mákmáakáà | ɾo˦ni˦ ma˦kmaa˦kaa˦˨ | n. ‘gecko sp.’; ‘toke’ |
|
róníijáà | ɾo˦nii˦dʒaa˦˨ | n. ‘gecko sp.’; ‘cicak pohon besar’ |
|
róodìatè | ɾoo˦dia˨te˨ | n. ‘tonight’; ‘nanti malam’ |
|
róohé | ɾoo˦he˦ | n. ‘hard pith’; ‘isi kayu keras’ |
|
róoi | ɾoo˦i | n. ‘night’; ‘malam’ |
|
róoi ráréìjà | ɾoo˦i ɾa˦ɾei˦˨dʒa˨ | phrase. ‘good evening’; ‘selamat malam’ |
|
róokáà | ɾoo˦kaa˦˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
róokáté | ɾoo˦ka˦te˦ | vt. ‘cut’; ‘potong’ |
|
róopánà | ɾoo˦pa˦na˨ | n. ‘insect sp.’; ‘sejenis belalang’ |
|
róopé | ɾoo˦pe˦ | n. ‘hard shell’; ‘kulit keras’ |
|
róorí | ɾoo˦ɾi˦ | vt. ‘spin’; ‘kasi putar’ |
|
róoté | ɾoo˦te˦ | vt. ‘clean’; ‘cuci’ |
|
róoté | ɾoo˦te˦ | 1. vt. ‘fry’; ‘goreng’ 2. vt. ‘burn’; ‘kena’ |
|
róòtè | ɾoo˦˨te˨ | vi. ‘boil’; ‘mendidih’ |
|
róotì | ɾoo˦ti˨ | n. ‘bread’; ‘roti’ |
|
rópéráì | ɾo˦pe˦ɾai˦˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia triton kecil’ |
|
rú túugwé | ɾu˦ tuu˦ɡʷe˦ | vt. ‘drop’; ‘kasi jatuh’ |
|
rúaíiné | ɾua˦ii˦ne˦ | n.inal. ‘sister’; ‘saudara perempuan’ |
|
rúèhà | ɾue˦˨ha˨ | n.inal. ‘rib’; ‘rusuk’ |
|
rúèjà | ɾue˦˨dʒa˨ | n. ‘nest’; ‘sarang’ |
|
rúèpà | ɾue˦˨pa˨ | n. ‘nest’; ‘sarang’ |
|
rúìjà | ɾui˦˨dʒa˨ | n.prop. ‘sacred place’; ‘tempat keramat’ |
|
rúmà | ɾu˦ma˨ | n. ‘ceremonial house’; ‘rumah adat’ |
|
rúmbíà | ɾu˦mbia˦˨ | n. ‘sea snake’; ‘ular laut’ |
|
rúmùhúa | ɾu˦mu˨hua˦ | n. ‘wood post’; ‘tiang rumah panggung’ |
|
rùmùrè | ɾu˨mu˨ɾe˨ | n. ‘evening star’; ‘bintang barat’ |
|
rúndáai | ɾu˦ndaa˦i | n. ‘hawk sp.’; ‘burung elang’ |
|
rúomáané | ɾuo˦maa˦ne˦ | n.inal. ‘brother’; ‘saudara laki-laki’ |
|
rúráànè | ɾu˦ɾaa˦˨ne˨ | n. ‘custom’; ‘kebiasaan’ |
|
rùrúa | ɾu˨ɾua˦ | vt. ‘follow’; ‘ikut’ |
|
rúrùíijáà | ɾu˦ɾu˨ii˦dʒaa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
rútúudí | ɾu˦tuu˦di˦ | v. ‘attack’; ‘hantam’ |
|
rúùgwà | ɾuu˦˨ɡʷa˨ | n. ‘sea water’; ‘air laut’ |
|
rúuhí | ɾuu˦hi˦ | num. ‘two’; ‘dua’ |
|
rúui | ɾuu˦i | vi. ‘deep’; ‘dalam’ |
|
rúùk kò nìkí | ɾuu˦˨k ko˨ ni˨ki˦ | idiom. ‘walk’; ‘jalan kaki’ |
|
rúùkè | ɾuu˦˨ke˨ | vi. ‘travel’; ‘jalan’ |
|
rúutà jàdí | ɾuu˦ta˨ dʒa˨di˦ | idiom. ‘at low tide’; ‘air sudah surut’ |
|
rúutà járúui | ɾuu˦ta˨ dʒa˦ɾuu˦i | idiom. ‘at high tide’; ‘air sudah pasang’ |
|
sánsáàmà | sa˦nsaa˦˨ma˨ | n. ‘low-lying cloud’; ‘awan di bawah’ |
|
sáráà | sa˦ɾaa˦˨ | n. ‘langsat’; ‘langsat’ |
|
sárérà | sa˦ɾe˦ɾa˨ | n. ‘fishing rod’; ‘hohate’ |
|
sásíirámà | sa˦sii˦ɾa˦ma˨ | n. ‘shellfish sp.’; ‘bia tiram’ |
|
séepé | see˦pe˦ | n. ‘small bat sp.’; ‘kampret’ |
|
séráorá | se˦ɾao˦ɾa˦ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
síagéervè | sia˦ɡee˦ɾβe˨ | n. ‘starfruit’; ‘belimbing’ |
|
síisírà | sii˦si˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
síkáàrà | si˦kaa˦˨ɾa˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan sumpit’ |
|
síkóròvè | si˦ko˦ɾo˨βe˨ | n. ‘gecko sp.’; ‘cicak pohon kecil’ |
|
síorìgwánè | sio˦ɾi˨ɡʷa˦ne˨ | n. ‘mountain lake’; ‘kolam gunung’ |
|
sísíiráà | si˦sii˦ɾaa˦˨ | n. ‘small rodent’; ‘tupai kelapa’ |
|
sóòvà | soo˦˨βa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘kayu besi’ |
|
súensúeè | sue˦nsuee˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
tà | ta˨ | part. ‘already’; ‘sudah’ |
|
tà | ta˨ | dem. ‘Dem’ |
|
táagwánà | taa˦ɡʷa˦na˨ | n.inal. ‘cheek’; ‘pipi’ |
|
táagwánà | taa˦ɡʷa˦na˨ | n. ‘cockatoo sp.’; ‘kakatua raja’ |
|
táamúgùa | taa˦mu˦ɡua˨ | n. ‘shaft of knife’; ‘hulu pisau’ |
|
táarámé | taa˦ɾa˦me˦ | vi. ‘pointed, sharpen tip’; ‘runcing, kasi runcing’ |
|
tákè | ta˦ke˨ | part. ‘so’; ‘jadi’ |
|
tákóovár máanáà | ta˦koo˦βa˦ɾ maa˦naa˦˨ | n. ‘pigeon sp.’; ‘merpati besar’ |
|
támáà kǒ | ta˦maa˦˨ ko˨˦ | phrase. ‘maybe so’; ‘mungkin kapa’ |
|
támúkáréèjà | ta˦mu˦ka˦ɾee˦˨dʒa˨ | n. ‘freshwater turtle sp.’; ‘kura-kura’ |
|
támúugwárà | ta˦muu˦ɡʷa˦ɾa˨ | n. ‘mint’; ‘kemangi’ |
|
tánábùumè | ta˦na˦buu˨me˨ | n. ‘ear’; ‘telinga’ |
|
tànágwàkúi | ta˨na˦ɡʷa˨kui˦ | vi. ‘opposed’; ‘melawan’ |
|
tánápúoopárà | ta˦na˦puo˦opa˦ɾa˨ | n.inal. ‘front fin’; ‘sirip depan’ |
|
táníkó | ta˦ni˦ko˦ | part. ‘so’; ‘terus’ |
|
tánóoi | ta˦noo˦i | vi. ‘cloudy’; ‘kabur’ |
|
tántíirí | ta˦ntii˦ɾi˦ | vi. ‘sour’; ‘asam’ |
|
tánúmáakáà | ta˦nu˦maa˦kaa˦˨ | n. ‘turtle sp.’; ‘penyu sisir’ |
|
tápépà | ta˦pe˦pa˨ | n. ‘turtle sp.’; ‘sejenis penyu belimbing’ |
|
tápúàrà | ta˦pua˦˨ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis nibung’ |
|
táráànà | ta˦ɾaa˦˨na˨ | n. ‘harpoon’; ‘penikam’ |
|
tárábíohé | ta˦ɾa˦bio˦he˦ | vi. ‘clear (day)’; ‘cerah’ |
|
táráhìáà | ta˦ɾa˦hia˨˦a˨ | n. ‘snake sp.’; ‘sejenis ular’ |
|
tárámúsì | ta˦ɾa˦mu˦si˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis pohon’ |
|
tárárìità | ta˦ɾa˦ɾii˨ta˨ | vi. ‘grow’; ‘tumbuh’ |
|
tárítà | ta˦ɾi˦ta˨ | n. ‘wind’; ‘angin’ |
|
tátáàrpì | ta˦taa˦˨ɾpi˨ | vi. ‘stupid’; ‘bodok’ |
|
tátéerámé | ta˦tee˦ɾa˦me˦ | vi. ‘wet’; ‘basah’ |
|
tàtí | ta˨ti˦ | vt. ‘sew’; ‘jahit’ |
|
tátíité | ta˦tii˦te˦ | n. ‘tree seedling’; ‘tunas pohon’ |
|
tátíití | ta˦tii˦ti˦ | vi. ‘shiver’; ‘menggigil’ |
|
tátóovónà | ta˦too˦βo˦na˨ | n. ‘message’; ‘pesanan’ |
|
táúurúmà | ta˦uu˦ɾu˦ma˨ | n. ‘part of corn’; ‘bagian jagung’ |
|
távátà | ta˦βa˦ta˨ | conj. ‘so that’; ‘supaya’ |
|
távéè | ta˦βee˦˨ | part. ‘so...?’; ‘jadi...?’ |
|
távéèhé | ta˦βee˦˨he˦ | part. ‘that's right’; ‘itu sudah’ |
|
tè | te˨ | dem. ‘this’; ‘ini’ |
|
tíaará | tia˦aɾa˦ | vi. ‘hot’; ‘panas’ |
|
tíané | tia˦ne˦ | part. ‘again’; ‘lagi’ |
|
tíeekáà | tie˦ekaa˦˨ | vi. ‘stop’; ‘berhenti’ |
|
tíigwárà | tii˦ɡʷa˦ɾa˨ | 1. loc. ‘in back’; ‘di belakang’ 2. loc. ‘back’; ‘kembali’ |
|
tíirámà | tii˦ɾa˦ma˨ | n. ‘coral’; ‘karang’ |
|
tímàmùrìkí | ti˦ma˨mu˨ɾi˨ki˦ | n. ‘wild duck sp.’; ‘belibis’ |
|
tíníiré | ti˦nii˦ɾe˦ | vt. ‘want’; ‘ingin’ |
|
tíomámúmà | tio˦ma˦mu˦ma˨ | v. ‘whisper’; ‘sisik’ |
|
tò | to˨ | dem. ‘that’; ‘itu’ |
|
tóbákáàrà | to˦ba˦kaa˦˨ɾa˨ | n. ‘bird sp.’; ‘sejenis burung’ |
|
tóbíà | to˦bia˦˨ | vt. ‘climb’; ‘mendaki’ |
|
tóbóònè | to˦boo˦˨ne˨ | vt. ‘find’; ‘dapat’ |
|
tóimbóò | toi˦mboo˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung kepodang kecil’ |
|
tókíìkè | to˦kii˦˨ke˨ | loc. ‘in front’; ‘di depan’ |
|
tókíkà | to˦ki˦ka˨ | n.inal. ‘firstborn’; ‘sulung’ |
|
tómáà | to˦maa˦˨ | n. ‘nipa palm’; ‘bobo’ |
|
tómárànáà | to˦ma˦ɾa˨naa˦˨ | n. ‘nipa palm’; ‘bobo’ |
|
tómátà | to˦ma˦ta˨ | part. ‘later’; ‘nanti’ |
|
tóngkágwéetíà | to˦ŋka˦ɡʷee˦tia˦˨ | vi. ‘come free’; ‘terlepas’ |
|
tónùrè | to˦nu˨ɾe˨ | n. ‘ant nest’; ‘sarang semut hitam’ |
|
tóò | too˦˨ | dem. ‘yonder’; ‘sana’ |
|
tóòhà | too˦˨ha˨ | n. ‘orchid’; ‘anggrek’ |
|
tóotáà | too˦taa˦˨ | vt. ‘insert into hair’; ‘kasi masuk di rambut’ |
|
tóotú | too˦tu˦ | vi. ‘plugged’; ‘tersumbat’ |
|
tóovóné | too˦βo˦ne˦ | vi. ‘tell’; ‘ceritakan’ |
|
tóríìjà | to˦ɾii˦˨dʒa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
tórókùa | to˦ɾo˦kua˨ | vi. ‘snore’; ‘mengorok’ |
|
tòtúa | to˨tua˦ | n. ‘cover’; ‘penutup’ |
|
tráàmà | tɾaa˦˨ma˨ | n. ‘ancestral house’; ‘rumah adat’ |
|
tróò | tɾoo˦˨ | vi. ‘slide away’; ‘meluncur’ |
|
tú | tu˦ | vi. ‘dive’; ‘molo’ |
|
túaagé | tua˦aɡe˦ | 1. n.inal. ‘end’; ‘ujung’ 2. n.inal. ‘nose’; ‘hidung’ |
|
túag páréeráà | tua˦ɡ pa˦ɾee˦ɾaa˦˨ | n. ‘poisonous snake sp.’; ‘ular bisa’ |
|
tùkúa | tu˨kua˦ | n. ‘river source’; ‘udik kali’ |
|
túm háarú | tu˦m haa˦ɾu˦ | n. ‘sea star’; ‘bintang laut’ |
|
túmbóòrè | tu˦mboo˦˨ɾe˨ | n. ‘flashing object’; ‘kelihatan berkunang-kunang’ |
|
túntú máanáà | tu˦ntu˦ maa˦naa˦˨ | n. ‘bird sp.’; ‘burung nuri kecil’ |
|
tútárvéevè | tu˦ta˦ɾβee˦βe˨ | n. ‘sheet metal’; ‘alminium’ |
|
túùmà | tuu˦˨ma˨ | 1. n. ‘star’; ‘bintang’ 2. n. ‘firefly’; ‘kunang-kunang’ |
|
túurúmà | tuu˦ɾu˦ma˨ | n. ‘fish sp.’; ‘ikan sako kecil’ |
|
túutáné | tuu˦ta˦ne˦ | vt. ‘pare’; ‘kuliti’ |
|
túutúrà | tuu˦tu˦ɾa˨ | n. ‘tree sp.’; ‘sejenis kayu’ |
|
-u- | -u- | agr. ‘2’ |
|
ú | u˦ | n. ‘fruit’; ‘buah’ |
|
ú bái | u˦ bai˦ | vt. ‘open’; ‘buka’ |
|
úbárúaahé | u˦ba˦ɾua˦ahe˦ | vt. ‘separate’; ‘pisahkan’ |
|
úbíamáavè | u˦bia˦maa˦βe˨ | n. ‘frog sp.’; ‘sejenis kodok’ |
|
úbìikì | u˦bii˨ki˨ | vt. ‘lift’; ‘angkat’ |
|
úbúuríhà | u˦buu˦ɾi˦ha˨ | vt. ‘spill’; ‘tumpah’ |
|
uh- | uh- | pron.cl. ‘3du’ |
|
úhìa | u˦hia˨ | n. ‘potato’; ‘kentang’ |
|
ùká | u˨ka˦ | vt. ‘wear’; ‘pakai’ |
|
um- | um- | pron.cl. ‘2du’ |
|
ùmá | u˨ma˦ | vt. ‘do’; ‘buat’ |
|
ùmá pía | u˨ma˦ pia˦ | vt. ‘like’; ‘seperti’ |
|
ùmá rákáà ì | u˨ma˦ ɾa˦kaa˦˨ i˨ | vt. ‘drop’; ‘kasi jatuh’ |
|
úmámìkè | u˦ma˦mi˨ke˨ | vi. ‘how come?’; ‘bagaimana?’ |
|
úmánè árínà | u˦ma˦ne˨ a˦ɾi˦na˨ | vi. ‘shout’; ‘berteriak’ |
|
úndúumé | u˦nduu˦me˦ | pron. ‘2du’; ‘kamu dua, kalian dua’ |
|
úpíité | u˦pii˦te˦ | vt. ‘break up’; ‘pecahkan’ |
|
úpú | u˦pu˦ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
úr kúukárà | u˦ɾ kuu˦ka˦ɾa˨ | n. ‘full moon’; ‘bulan purnama’ |
|
úr órùa | u˦ɾ o˦ɾua˨ | n. ‘crescent moon’; ‘bulan sabit’ |
|
ùrá | u˨ɾa˦ | vt. ‘load’; ‘muat’ |
|
úrá háarú | u˦ɾa˦ haa˦ɾu˦ | n. ‘saltwater shrimp’; ‘udang laut’ |
|
urá nsì ómóománà | uɾa˦ nsi˨ o˦moo˦ma˦na˨ | idiom. ‘breathe’; ‘tarik nafas’ |
|
úrámpìirà | u˦ɾa˦mpii˨ɾa˨ | vt. ‘lift’; ‘angkat’ |
|
úrán sáré | u˦ɾa˦n sa˦ɾe˦ | vi. ‘split’; ‘terbelah’ |
|
úránsàarè | u˦ɾa˦nsaa˨ɾe˨ | vt. ‘tear’; ‘robek’ |
|
úrímà | u˦ɾi˦ma˨ | n. ‘shrimp sp.’; ‘udang halus merah’ |
|
ùrúa | u˨ɾua˦ | vt. ‘scare off’; ‘kasi kaget’ |
|
úrúkóovárà | u˦ɾu˦koo˦βa˦ɾa˨ | n.inal. ‘back fin’; ‘sirip belakang’ |
|
úrúkú bíikáà | u˦ɾu˦ku˦ bii˦kaa˦˨ | n.prop. ‘Danau Yamor Besar’; ‘Danau Yamor Besar’ |
|
úrúuhí | u˦ɾuu˦hi˦ | pron. ‘3du’; ‘dorang dua, mereka dua’ |
|
útù | u˦tu˨ | vt. ‘do’; ‘buat’ |
|
útùugwè | u˦tuu˨ɡʷe˨ | vt. ‘move’; ‘kasi pindah’ |
|
úuhé | uu˦he˦ | vi. ‘after s.o.’; ‘ikut’ |
|
úukú | uu˦ku˦ | vt. ‘draw water’; ‘timba’ |
|
úukú | uu˦ku˦ | n. ‘louse’; ‘kutu’ |
|
úùmà | uu˦˨ma˨ | n. ‘taro’; ‘bete’ |
|
úùmè | uu˦˨me˨ | vi. ‘shout’; ‘berteriak’ |
|
úunáhà | uu˦na˦ha˨ | n. ‘roof cord’; ‘tali rotan pengikat atap’ |
|
úùpà | uu˦˨pa˨ | n. ‘sago trap’; ‘sagu tangkap babi’ |
|
úùr áníhìká | uu˦˨ɾ a˦ni˦hi˨ka˦ | n. ‘sea cucumber sp.’; ‘teripang bulan’ |
|
úùr háarú | uu˦˨ɾ haa˦ɾu˦ | n. ‘coral sp.’; ‘sejenis karang’ |
|
úùrà | uu˦˨ɾa˨ | n. ‘moon’; ‘bulan’ |
|
úuráà | uu˦ɾaa˦˨ | n. ‘shrimp’; ‘udang’ |
|
úurí | uu˦ɾi˦ | vt. ‘load’; ‘muat’ |
|
úurúgùa | uu˦ɾu˦ɡua˨ | n. ‘hair’; ‘bulu’ |
|
úuví | uu˦βi˦ | n. ‘liquid k.o.’; ‘air mabuk’ |
|
váéèmà | βae˦˦e˨ma˨ | n. ‘fish sp.’; ‘samandar’ |
|
váné | βa˦ne˦ | vt. ‘pick up’; ‘pungut’ |
|
várá véèrè | βa˦ɾa˦ βee˦˨ɾe˨ | idiom. ‘imperfect’; ‘tidak sempurna’ |
|
várávóòrè | βa˦ɾa˦βoo˦˨ɾe˨ | vi. ‘speak’; ‘bicara’ |
|
vàté | βa˨te˦ | n. ‘shellfish sp.’; ‘sejenis bia’ |
|
vávánè | βa˦βa˦ne˨ | n. ‘small barbed spear’; ‘kalawai kecil’ |
|
váváné | βa˦βa˦ne˦ | vt. ‘choose’; ‘pilih’ |
|
vé | βe˦ | part. ‘Neg’; ‘tidak’ |
|
vé | βe˦ | vi. ‘out’; ‘habis’ |
|
véèrè | βee˦˨ɾe˨ | 1. vi. ‘not be there’; ‘tidak ada’ 2. vi. ‘wrong’; ‘salah’ |
|
vóò | βoo˦˨ | vi. ‘whistle’; ‘siul’ |
|
vóoi | βoo˦i | 1. vt. ‘count’; ‘hitung’ 2. vt. ‘read’; ‘baca’ |
|
vóoi díahúuhé | βoo˦i dia˦huu˦he˦ | vt. ‘study’; ‘belajar’ |
|
vóváè | βo˦βae˦˨ | part. ‘watch out’; ‘awas’ |