Danckaerts & Wiltens (1623): Moluccan Malay
Search entries
| Headword | IPA | Glosses | |
|---|---|---|---|
| abis | abis | ‘not much left’; ‘is te segghen, datter niet meer vã en resteert’ | |
| abis cardja itou | abis kardʒa itu | ‘when it's done or has been made’; ‘als dat ghedaen ofte ghemaeckt is’ | |
| abou | abu | ‘dust, ash’; ‘stof, assche’ | |
| acal | akal | ‘ingenuity, understanding’; ‘vernuft, verstant’ | |
| acal-boudi | akal-budi | ‘ingenuity, understanding’; ‘vernuft, verstant’ | |
| acar | akar | ‘root’; ‘wortel’ | |
| acerca | akerka | ‘concerned, interested’; ‘aengaende, belangende’ | |
| achir | akhir | ‘in the end’; ‘in't leste’ | |
| acotar | akotar | ‘scourge’; ‘geesselen’ | |
| adápan | adapan | ‘before’; ‘voor, te weten voor yemants aengesicht’ | |
| adápon | adapon | ‘it has been said, but’; ‘is gheseyt, maer, ofte doch’ | |
| ádat | adat | ‘costume, manners’; ‘costuyme, maniere’ | |
| adda | ada | ‘have, be’; ‘hebben, wesen, nae dat den sin is mede-brengende’ | |
| áde | ade | ‘young brother or sister’; ‘jongher broeder, of suster’ | |
| adil | adil | ‘sincere, pious’; ‘oprecht, vroom’ | |
| adjar | adʒar | ‘learn’; ‘leeren’ | |
| adjís | adʒis | ‘uncleanliness’; ‘buylicheyt, onreynicjeyt’ | |
| adjou | adʒu | ‘incite’; ‘nackekelen, opritsen, als twee honden tegen malcanoeren’ | |
| ádou | adu | ‘accuse someone’; ‘beschuldigen yemant’ | |
| adóy | adoi | ‘alas, woe is me’; ‘helaes, ay-my, wee my’ | |
| agamma | aɡama | ‘religion, faith’; ‘religie, geloof’ | |
| agar | aɡar | ‘for, with the end that’; ‘op dat, ten eynde dat’ | |
| agradescer | aɡradesker | ‘grateful’; ‘danckbaer zyn’ | |
| agua benta | aɡua benta | ‘wie-waeter’ | |
| ala | ala | ‘vanquish’; ‘overwinnen’ | |
| alalípa | alalipa | ‘insect, worm’; ‘een duysent-veé, worm’ | |
| álam | alam | ‘entire world of heaven and earth, but is also used for an understanding of certain countries’; ‘de gantsche werelt van hemel ende aerde, maer wert oock gebruyckt voor een begrijp van sekere landen’ | |
| álam atas angin | alam atas aŋin | ‘lands above the wind’ | |
| álam baua angin | alam baua aŋin | ‘lands below the wind’ | |
| alámang | alamaŋ | ‘big road’; ‘heerbare, den grooten wech’ | |
| alámat | alamat | ‘omen from which one can learn or observe something’; ‘een teecken, waer uyt men yets mercken, of waernemen kan’ | |
| alas | alas | ‘something that is laid under something else, like a plank or a mat to put rice or something on top of it’; ‘'t ghene ergens onder gheleyt wert, op datter yets anders op gheleyt werde, ghelijckmen soude seggen, dat plancken ofte matten op de vloer geleyt worden, om rijs of dierghelijcke daer op te legghen’ | |
| álas-cáki | alas-kaki | ‘foot-bank’; ‘voet-banck’ | |
| alcatifa | alkatifa | ‘tapestry’; ‘tapisserije’ | |
| alcunja | alkuɲa | ‘surname, name of lineage’; ‘bynaem, toenaem van geslachte’ | |
| alepá | alepa | ‘ruin, violate’; ‘versuymen, verstoffen, overtreden’ | |
| aleubitera | aleubitera | ‘matchmaker’; ‘een coppelaerster’ | |
| alíá | alia | ‘ginger’; ‘gengber’ | |
| alim | alim | ‘wise’; ‘wijs’ | |
| alla | ala | ‘god’; ‘godt’ | |
| alla-te-alla | ala-te-ala | ‘god’; ‘godt’ | |
| almursar | almursar | ‘have breakfast’; ‘ontbijten’ | |
| alou | alu | ‘pestle (of a mortar)’; ‘een stamper, als van een mortier, etc’ | |
| alous | alus | ‘fine’; ‘fijn’ | |
| alouwan | aluwan | ‘front of a ship or pirogue’; ‘'t voorste van een schip, of prauw’ | |
| alouwijs | aluwijs | ‘k.o. eagle’; ‘een vogel die wij kiekendief heten’ | |
| alsiate | alsiate | ‘tailor’; ‘cleermaecker’ | |
| alsinetto | alsineto | ‘game’; ‘een spelle’ | |
| amara | amara | ‘quarrel a lot, enraged, angry’; ‘seer kijven, in toorn ontsteecken zijn, jtem toornicheyt’ | |
| amára | amara | ‘angry, anger’; ‘bertoorut sijn, jtem toornicheyt’ | |
| amat | amat | ‘very, very much so’; ‘al te, al te seer’ | |
| amba | amba | ‘I, my, us’; ‘ick, my, ons’ | |
| ambil | ambil | ‘bring, take’; ‘haelen, nemen’ | |
| ambil-minjang | ambil-miɲaŋ | ‘borrow, receive on loan’; ‘ontleenen, of te leen ontfangen’ | |
| ambour | ambur | ‘scatter’; ‘stropen’ | |
| amís | amis | ‘stink’; ‘stinckende, dat aenkomt, of daer 't buyz in comt’ | |
| amóc | amok | ‘murder, run amuck’; ‘wert gebruyckt, soo wanneer yemant desperaet zijnde als in sijn eygé doot loopt, jtem is te segghen, overvallen, vermoorden, bestormen etc’ | |
| ampa | ampa | ‘single’; ‘ydel ofte ledich’ | |
| ampar | ampar | ‘spread (as of a mat)’; ‘spreyen, als een matte spreyen’ | |
| ampas | ampas | ‘flog’; ‘geesselen’ | |
| ampat | ampat | ‘four’; ‘viere’ | |
| ampat-poulo | ampat-pulo | ‘forty’; ‘veertick’ | |
| ampédal | ampedal | ‘stomach’; ‘de mage’ | |
| ampedás | ampedas | ‘liver’; ‘de lever’ | |
| ampedóu | ampedu | ‘gall, bile’; ‘de galle’ | |
| ampir | ampir | ‘almost’; ‘by, nae by’ | |
| ampon | ampon | ‘forgive someone who has committed crimes’; ‘vergeven yemant die misdaen heeft, wert oock gebruyckt voor verfchové’ | |
| ampounja | ampuɲa | ‘own, keep some goods for oneself’; ‘besitten, eenighe goederen voor eyghen houden’ | |
| anac | anak | ‘son or daughter, all kinds of young animals or people’; ‘soone ofte dochter, van aller ghedierten jonghen alsmen segghen wil mans-persoon ofte, vrouwpersoon’ | |
| anac berissó | anak beriso | ‘de kamer van een gas’ | |
| anac pissang | anak pisaŋ | ‘young shoot of a banana tree’; ‘de jonghe scheute van een bonannes boom, die uit de wortel uytspruyt’ | |
| anac-contsji | anak-kontʃi | ‘key’; ‘een sleutel’ | |
| anac-dara | anak-dara | ‘virgin’; ‘een maecht’ | |
| anachóda | anakhoda | ‘skipper’; ‘een schipper’ | |
| anac-laki-laki | anak-laki-laki | ‘boy’ | |
| anac-pana | anak-pana | ‘arrow from a bow’; ‘pijl vá een booch’ | |
| anac-pana | anak-pana | ‘arrow’; ‘een pijl’ | |
| anac-parampouan | anak-parampuan | ‘girl’ | |
| anac-piátou | anak-piatu | ‘orphaned child’; ‘een weeskint’ | |
| anám | anam | ‘six’; ‘ses’ | |
| anca | anka | ‘number’; ‘cijfferletter’ | |
| ancat | ankat | ‘raise, elevate’; ‘opheffen, verheffen’ | |
| ancatan | ankatan | ‘fleet of ships’; ‘een vlote van schepen’ | |
| ancot cayou | ankot kaiu | ‘get wood from forest or elsewhere’; ‘hout halen daert is 'tzy uit bosch ofte elders’ | |
| ánde-ánde | ande-ande | ‘by similarity’; ‘by gelijckenisse’ | |
| andjing | andʒiŋ | ‘dog’; ‘een hont’ | |
| anga | aŋa | ‘revile, mock, if someone promises something and does not deliver’; ‘beschimpen, bespotten, als yemant yet beloven ende niet gheven’ | |
| angan-angan | aŋan-aŋan | ‘thoughts’; ‘gedachten’ | |
| angat | aŋat | ‘hot (as from a fire, etc)’; ‘heet, dat van 't vuyr heet gheworden is, als hete spijze etc’ | |
| angcou | aŋku | ‘you’; ‘ghy’ | |
| anghor | aŋor | ‘vineyard’; ‘wijn-gaerd’ | |
| angï-dras | aŋi-dras | ‘strong wind’; ‘stercken wint’ | |
| angïn | aŋin | ‘wind’; ‘wint’ | |
| angïn-rimbout | aŋin-rimbut | ‘storm wind’; ‘storm-wint’ | |
| angor | aŋor | ‘it's better if’; ‘het is beter als’ | |
| angor beta bedjalan de sanna | aŋor beta bedʒalan de sana | ‘it's better if I go’; ‘'tis beter dat ick daer ghae’ | |
| angos | aŋos | ‘burn’; ‘branden’ | |
| anjaya | aɲaja | ‘cause a nuisance’; ‘overlast doen’ | |
| anjeat beta | aɲeat beta | ‘in my opinion’; ‘mijns bedunckens’ | |
| anjot | aɲot | ‘float in the water’; ‘drijven in't waeter’ | |
| ansa | ansa | ‘goose’; ‘een gans’ | |
| antang | antaŋ | ‘rice pestle’; ‘een rijs-stamper’ | |
| antar | antar | ‘lead, take’; ‘leyden, brengen’ | |
| antára | antara | ‘middle, between’; ‘midden, tusschen’ | |
| antat | antat | ‘offer’; ‘aenbieden’ | |
| antelé | antele | ‘throat’; ‘de strot’ | |
| anti-benang | anti-benaŋ | ‘spin yarn’; ‘spinnen het garen’ | |
| antimon | antimon | ‘cucumber’; ‘comcommers’ | |
| antímon | antimon | ‘cucumber’; ‘ende, concommer’ | |
| antoc | antok | ‘bump, strike’; ‘flaep, baeck’ | |
| antsjor | antʃor | ‘crushed, pulverised, melted’; ‘vermorselt, ghepulviriseert, gesmolten’ | |
| aóus | aus | ‘have a chest’; ‘borst hebben’ | |
| api tidor | api tidor | ‘'t vuyz is ge-reeckent, jtem’ | |
| appa | apa | ‘mat’; ‘mat’ | |
| appa bila | apa bila | ‘when’; ‘wanneer’ | |
| appa itou | apa itu | ‘what is that’; ‘wat is dat’ | |
| appa ongco fadouli itou | apa oŋko faduli itu | ‘what are you doing with that?’; ‘wat moeyt ghy u daer mede?’ | |
| appa sebout itou | apa sebut itu | ‘what it's called’; ‘hoe heetmen dat’ | |
| aráng | araŋ | ‘stones’; ‘steenen’ | |
| árang | araŋ | ‘cold coal’; ‘een dove cole’ | |
| ari-ari | ari-ari | ‘bladder’; ‘de liese, de blase’ | |
| arímou | arimu | ‘tiger’; ‘een tijger’ | |
| aringan | ariŋan | ‘light weight’; ‘licht van gewichte’ | |
| armada | armada | ‘fleet’; ‘vlote’ | |
| aros | aros | ‘current’; ‘stroom’ | |
| arou-priöt | aru-priot | ‘stir the pot’; ‘de pot aenroeren’ | |
| arrhám | arham | ‘dreygen’; ‘dreygen’ | |
| arrímou | arimu | ‘heron, egret ?’; ‘een rijger’ | |
| arti | arti | ‘meaning (of something)’; ‘beduydenisse erghens van’ | |
| asaver | asaver | ‘know’; ‘te weten’ | |
| asil | asil | ‘yield of someone’; ‘de inkomste van yemant, of de gerechticheyt, die yemant betaelt wert, als: van have-gelt, ende viergelijcke’ | |
| askyt | askit | ‘pleasure’; ‘wellust, playsier’ | |
| assá | asa | ‘grind’; ‘slijpen’ | |
| assal | asal | ‘origin’; ‘oorsprock, of-comste’ | |
| assam | asam | ‘sour’; ‘suyr’ | |
| assap | asap | ‘smoke’; ‘roock’ | |
| assar | asar | ‘fry’; ‘braeden’ | |
| assara | asara | ‘afternoon’; ‘nae-midbach stont’ | |
| astána-radja | astana-radʒa | ‘palace’; ‘conincks-paleys’ | |
| atal | atal | ‘varnish, that which gives hair its shine ?’; ‘vernis, 't welc de verwen haeren glans geeft’ | |
| atam-cambíri | atam-kambiri | ‘capon’; ‘een capoen’ | |
| atap | atap | ‘roof’; ‘dack’ | |
| atas | atas | ‘on top’; ‘boven op’ | |
| atas pada dia | atas pada dia | ‘at his own expense’; ‘tot sijnen laste’ | |
| atasácan pada dia | atasakan pada dia | ‘charge him’; ‘hem te laste geven ofte stellen’ | |
| ator | ator | ‘fold, arrange, set next to each other’; ‘vougen, schicken, setten sijn neven malcanderen’ | |
| attau | atau | ‘in other words’; ‘ofte’ | |
| avang | avaŋ | ‘omen that something will happen or can be expected’; ‘voor-teecken dat yets geschiede sal, of te verwachten is’ | |
| avang-angïn | avaŋ-aŋin | ‘stormwind’; ‘storm-wint’ | |
| awal-partáma | awal-partama | ‘first century of the world’; ‘d'eerste eeuwe des werelts’ | |
| awang | awaŋ | ‘clouds’; ‘wolcken’ | |
| awás | awas | ‘at first’; ‘eerstelijck’ | |
| ayam | ajam | ‘chicken’; ‘een hoen’ | |
| ayam pende | ajam pende | ‘small chicken’; ‘een crieltgen, cleyn haentgen’ | |
| ayam-capáng | ajam-kapaŋ | ‘chick’; ‘een kiecken’ | |
| ayër | aier | ‘water’; ‘waeter’ | |
| ayër pounja matta melille cras | aier puɲa mata melile kras | ‘stream flows quickly’; ‘de beecke, oft riviere loot sterck aff’ | |
| ayër-dras | aier-dras | ‘strong current’; ‘sterck-lopend-water’ | |
| ayër-louda | aier-luda | ‘saliva’; ‘speecksel’ | |
| ayër-maffing | aier-mafiŋ | ‘salt water’; ‘sout-waeter’ | |
| ayër-matta | aier-mata | ‘tears’; ‘traenen’ | |
| ayër-mauwar | aier-mauwar | ‘rose water’; ‘rose waeter’ | |
| ayër-mawar | aier-mawar | ‘rose water’; ‘rosen-water’ | |
| ayer-passang | aier-pasaŋ | ‘high tide’; ‘twaeter wast’ | |
| ayër-passang | aier-pasaŋ | ‘rising water’; ‘wassende waeter’ | |
| ayër-payou | aier-paiu | ‘brackish water’; ‘brack-waeter’ | |
| ayër-sourot | aier-surot | ‘falling water’; ‘vallende waeter’ | |
| ayër-sousou | aier-susu | ‘milk’; ‘melck’ | |
| ayër-tauwar | aier-tauwar | ‘fresh water’; ‘versch-waeter’ | |
| ayongan | aioŋan | ‘cradle’; ‘een wieghe’ | |
| ayongan | aioŋan | ‘swing, cradle’; ‘een wiege’ | |
| babal-háti | babal-hati | ‘without understanding, rude’; ‘sonder verstant, wetenschap, bot’ | |
| babálic | babalik | ‘turn around, turn one's body’; ‘zijn lichaem, sich selven omkeren’ | |
| babálou | babalu | ‘go to earn a living’; ‘gaen om den kost te soecken’ | |
| babanta | babanta | ‘quarrel, bicker with each other’; ‘kijven, crackelen teghen malkanderen’ | |
| babassáhan | babasahan | ‘narrative, presentation, oration, harangue’; ‘een relaes, propoost, oratie, harangue’ | |
| babassóhan | babasohan | ‘that what someone needs to wash’; ‘'t gunt yemat te wasschen heeft’ | |
| babau | babau | ‘give smack of oneself’; ‘is reuck van sich geven’ | |
| babbi | babi | ‘pig’; ‘een vercken’ | |
| babbi tida mau bedjantan | babi tida mau bedʒantan | ‘sow doesn't want to copulate with the male’; ‘de seuge en wil niet spelen met den beer’ | |
| babbíging | babiɡiŋ | ‘bacon’; ‘speck’ | |
| babonga | baboŋa | ‘bloom’; ‘bloeyen’ | |
| bacal | bakal | ‘virtualie’ | |
| bacandá | bakanda | ‘have a concubine’; ‘boelere, concubineren’ | |
| bacardja itou soudajadi poutous | bakardʒa itu sudajadi putus | ‘that work has already been accomplished’; ‘dat werck is al volbracht’ | |
| bacattáhan | bakatahan | ‘word’; ‘een woort’ | |
| bacattahan sedap | bakatahan sedap | ‘speak in a friendly and amicable manner’; ‘vriendelijck en minnelijck spreecken’ | |
| bacawin | bakawin | ‘marry’; ‘trouwen’ | |
| baccar | bakar | ‘set on fire, burn’; ‘in brant steecken, verbranden want’ | |
| baccat | bakat | ‘swell of the sea’; ‘diningen vande zee’ | |
| bacol | bakol | ‘braided basket’; ‘een gevlochten corff’ | |
| bacoucol | bakukol | ‘moorden ende wedermoorden ghebruycken int accorderen van coopmanschap’ | |
| bactí | bakti | ‘piety, devotion, virtue’; ‘godsalicheydt, jtem werden bactian ghenaemt de deuchde, als bermherticheyt, milt-dadicheyt etc’ | |
| bactían | baktian | ‘piety, devotion, virtue’; ‘godsalicheydt, jtem werden bactian ghenaemt de deuchde, als bermherticheyt, milt-dadicheyt etc’ | |
| badac | badak | ‘rhino’; ‘renoster’ | |
| bádang | badaŋ | ‘body’; ‘een lichaem’ | |
| badíri | badiri | ‘stand up, stand on end’; ‘staen, staen over eynde’ | |
| badjou | badʒu | ‘k.o. shirt’; ‘een cleetgien datme aent boven-inf draecht’ | |
| badjoudji | badʒudʒi | ‘play dice, game’; ‘dobbelen, tuysschen’ | |
| bagi | baɡi | ‘right, how’; ‘gelijk, ghelijck als jtem hoe’ | |
| bági | baɡi | ‘share’; ‘deelen’ | |
| bagian | baɡian | ‘part, portion’; ‘deel, portie’ | |
| bagiën | baɡien | ‘thus, also’; ‘aldus, alsoo’ | |
| bagimanna | baɡimana | ‘right, how’; ‘gelijk, ghelijck als jtem hoe’ | |
| bagíni | baɡini | ‘thus, also’; ‘aldus, alsoo’ | |
| bagóurou | baɡuru | ‘mock, tease’; ‘begecken, bespotten’ | |
| bahou | bahu | ‘shoulders’; ‘schouders’ | |
| baic | baik | ‘good, well’; ‘goet, wel’ | |
| baicóle | baikole | ‘k.o. bird’; ‘een vogheltgien dat by ons quickstaertgien gheheten werrt, een door een metaphoram wort soo genaemt een mensche, die van 'teen op 'tander loopt, en gelijck als vervliecht’ | |
| baïki | baiki | ‘repair something ?’; ‘yet toe-maecken, toestellen’ | |
| bala | bala | ‘subject, citizen’; ‘ondersaten, jtem gebruyctment, alsmen wil seggen de ghemeene man ofte borger’ | |
| balabba | balaba | ‘gain, make profit’; ‘winst, profijt doen’ | |
| baláccan | balakan | ‘back’; ‘rugghe’ | |
| balanga | balaŋa | ‘pot, pan’; ‘een pot, panne’ | |
| balanja | balaɲa | ‘daily expenses, shopping’; ‘'t ghene men daghelijcs moet copen tot onderhoudinghe van't huyshouden, of vande keucken, jtem, oncosten, vertere’ | |
| balas | balas | ‘retaliate’; ‘vergelden’ | |
| balayar | balajar | ‘sail’; ‘seylen’ | |
| bálic | balik | ‘turn something around’; ‘yet omkeren’ | |
| balio | balio | ‘person having made a vow, devoted to a person?’; ‘een gelubde’ | |
| balióng | balioŋ | ‘axe’; ‘een bijle’ | |
| balísa | balisa | ‘one who cannot be still, or rest, because of some strength and craziness or thoughts that restrain him’; ‘die niet stil wesen, of ruste kan 'tzy van wegen eenige stecte ende cranckheyt ofte gedachten, die hem 'trusten verhimderen’ | |
| balou láki-láki | balu laki-laki | ‘widower’; ‘weduwenaer’ | |
| balouda | baluda | ‘spit out saliva’; ‘speecksel-uitspouwen’ | |
| balou-parampouan | balu-parampuan | ‘widow’; ‘weduwe-vrouwe’ | |
| bamoucol | bamukol | ‘pluckhayzen’ | |
| banca | banka | ‘swollen’; ‘gheswollen’ | |
| banca | banka | ‘swollen’; ‘geswollen’ | |
| banco | banko | ‘bank’; ‘een banck’ | |
| bandári | bandari | ‘lender, market-goer’; ‘dispensier, rente-meester, mart-ganger’ | |
| bandera | bandera | ‘vane, flag’; ‘vaen, vlagge’ | |
| bangat | baŋat | ‘with haste’; ‘metter haest’ | |
| bangon | baŋon | ‘wake, stand up from a lying position’; ‘wacker werden, opstaen alsmen gelegen is’ | |
| bangsal | baŋsal | ‘shelter, roof without walls under which to shelter something from the rain and sunshine’; ‘een schuyze, een dack sonder wanden om yet onder te setten uit den regen ende sonne-schijn’ | |
| banja-cáli | baɲa-kali | ‘often, many times’; ‘dickwils, menichmael’ | |
| banjac-djenis | baɲak-dʒenis | ‘many kinds’; ‘veelderley’ | |
| banja-djenis | baɲa-dʒenis | ‘many types’; ‘veel-derley’ | |
| bankac | bankak | ‘many, very’; ‘veele, seer’ | |
| bankey | bankei | ‘corpse (of person or animal)’; ‘een doot lichaem van mensche ofte vee’ | |
| bankit | bankit | ‘reproach, rise, stand up’; ‘verwijten, oprijsen, opstaen’ | |
| bansi | bansi | ‘whistle, hand pipe’; ‘fluyte, hant-pijpe’ | |
| bantal | bantal | ‘cushion, pillowcase’; ‘een cussen, cussen-sloop’ | |
| bantang | bantaŋ | ‘set the table, prepare’; ‘de tafel decken, toebereyden’ | |
| bante | bante | ‘cut the throat of an animal’; ‘een beest de keel afsteecken’ | |
| banting | bantiŋ | ‘throw to the ground’; ‘ter aerden werpen’ | |
| bantji | bantji | ‘despise’; ‘verachten’ | |
| bantoc | bantok | ‘assistance, support in war’; ‘assistentie, bystant in oorloge’ | |
| bapácou | bapaku | ‘nail something’; ‘spijckeren, nagelen yets’ | |
| bapeló | bapelo | ‘sweaty’; ‘besweet’ | |
| bappa | bapa | ‘perpetrator’; ‘dader’ | |
| bára | bara | ‘glowing coals’; ‘gloeyende colen’ | |
| bára | bara | ‘sit on the windward side, so that the canoe will not heel too much or capsize’; ‘aen de loef sitten, om dat de prauwe niet te seer hellen ofte omslaen sal’ | |
| baragga | baraɡa | ‘boeyen’ | |
| baranda | baranda | ‘veranda’; ‘af-dack, gelderije’ | |
| bárang | baraŋ | ‘some, all kinds of things, of whatever kind, because’; ‘eenigh, alderhande, van wat soorte het sy, want’ | |
| bárang appa | baraŋ apa | ‘some thing’; ‘eenigh dinck’ | |
| bárang bagimanna | baraŋ baɡimana | ‘in whatever way’; ‘eenighsints’ | |
| bárang djénis | baraŋ dʒenis | ‘all kinds’; ‘allerley’ | |
| bárang siappa | baraŋ siapa | ‘someone’; ‘yemant’ | |
| bárang-bárang | baraŋ-baraŋ | ‘all sorts of goods’; ‘yet wats men ghebzuycktet oock voor alderhande roerende goederen’ | |
| bárang-bárang djouga | baraŋ-baraŋ dʒuɡa | ‘some things only, all sorts of goods, whatever it may be’; ‘sommige maer, doch het is oock te seggen alderhande, wat het zy’ | |
| barang-cáli | baraŋ-kali | ‘sometimes’; ‘somtijts’ | |
| baráppa | barapa | ‘how much’; ‘hoe veel’ | |
| baráppa djau | barapa dʒau | ‘how far etc’; ‘hoe verre etc’ | |
| baráppa lamma | barapa lama | ‘how long’; ‘hoe langhe’ | |
| barát | barat | ‘heavy’; ‘swaer’ | |
| bárat | barat | ‘west’; ‘west’ | |
| barba | barba | ‘baby’; ‘eenen baert’ | |
| barbéa | barbea | ‘excrement from a corpse’; ‘de uitvaert van eenen doden toemaecken, ende becostige 'tgunt daer aen vast is’ | |
| barcás | barkas | ‘bundle of wood or straw tied together’; ‘een bondel dat van hout of stroo t'samen ghebonden is’ | |
| barcát | barkat | ‘prosper’; ‘welvaeren, voorspoet’ | |
| baring | bariŋ | ‘lay flat as if to soothe’; ‘plat nederleggen, gelijck als om te susten’ | |
| baris | baris | ‘pointing used in writing Arabic letters’; ‘de puntgens ende teeckent gens diemen int arabisch schrift gebruyckt voor vocalen’ | |
| barong-barong | baroŋ-baroŋ | ‘hutgiens, lichte huskens’ | |
| barou | baru | ‘dieu’ | |
| barou lepas | baru lepas | ‘recently’; ‘cortelinghs’ | |
| barou sacali ini dia boat itou | baru sakali ini dia boat itu | ‘that's the first time he's done that’; ‘dats d'eerste reyse dat hy dat doet’ | |
| basáhan | basahan | ‘half-clothed, walks into the house at the same time, before being ready to go out’; ‘half gecleet, gelijckinen in huys loopt, eermen gecleet is om uit te gaen’ | |
| basancal | basankal | ‘deny’; ‘lochenen’ | |
| basandal | basandal | ‘lie down, recline’; ‘nederliggen, leunen’ | |
| basiol | basiol | ‘whistle’; ‘fleuten’ | |
| basisi | basisi | ‘besides, next to’; ‘nevens, benevens’ | |
| basisir | basisir | ‘comb’; ‘cammen’ | |
| basísir | basisir | ‘comb’; ‘kemmen’ | |
| basompa | basompa | ‘swear, curse’; ‘sweren, vloecken’ | |
| basondoc maccannan | basondok makanan | ‘spoon out food’; ‘de spijse opscheppen’ | |
| basongut | basoŋut | ‘when two people oppose each other, stand and quarrel and argue’; ‘seghtmen als twee personen tegens malcanderen staen en guozren ende pzeutelen’ | |
| bassa | basa | ‘language’; ‘een taele daer van komt’ | |
| bassácan | basakan | ‘nat-maecken’ | |
| basso | baso | ‘wash’; ‘wasschen’ | |
| basta | basta | ‘that's enough’; ‘'tis genoech’ | |
| bastíon | bastion | ‘walking ramp’; ‘een loop-schanse’ | |
| batagór | bataɡor | ‘punish’; ‘straffen, bekyven’ | |
| batalóc | batalok | ‘kneel’; ‘knielen’ | |
| bátang | bataŋ | ‘stock, club’; ‘een stock, cluppel’ | |
| bátang-tanga | bataŋ-taŋa | ‘rung of a ladder or buttons’; ‘sporte van een ladder, jtem knopen die inde tacke zijn’ | |
| batárou | bataru | ‘bet’; ‘wedden’ | |
| batarou-an | bataru-an | ‘representative of the Sultan in a place’; ‘stadthouder des conincx in een Landt’ | |
| batellor | batelor | ‘lisp’; ‘lispen’ | |
| batería | bateria | ‘scream, yell’; ‘crijsschen, schreeuwē’ | |
| batería | bateria | ‘shout’; ‘schreeuwen’ | |
| bátoe | batoe | ‘cough’; ‘hoesten’ | |
| bátou | batu | ‘stone’; ‘een steen’ | |
| batou brani | batu brani | ‘lodestone’; ‘seyl-steen’ | |
| batou gassa | batu ɡasa | ‘k.o. stone’; ‘toet-steen’ | |
| batou songho | batu soŋo | ‘k.o. blue stone’; ‘blaeuwe key-steen’ | |
| batou-gassa | batu-ɡasa | ‘touchstone’; ‘toetsteen’ | |
| batou-padoman | batu-padoman | ‘lodestone’; ‘seyl-steen’ | |
| batsja | batʃa | ‘read’; ‘lesen’ | |
| batsjeríta | batʃerita | ‘tell, narrate’; ‘propoosten, verhalingen, vertellingen’ | |
| batsjombo | batʃombo | ‘commit adultery’; ‘overspel doen’ | |
| bau | bau | ‘smell’; ‘de reucke, die in eenich dinck is, die geroocken wert’ | |
| bava | bava | ‘to take’; ‘brengen’ | |
| bava combali | bava kombali | ‘bring back’; ‘weder-brengen’ | |
| bava tourong | bava turoŋ | ‘afbrengen, wert oock gebruyckt coopmanschap voor affslaen, ende sijne waren minder loven’ | |
| bava-naic | bava-naik | ‘lift up’; ‘om hoge brengen’ | |
| báwang-méra | bawaŋ-mera | ‘onion’; ‘ajuyn’ | |
| bawang-pouti | bawaŋ-puti | ‘leek’; ‘loock’ | |
| bayang-bayang | bajaŋ-bajaŋ | ‘shadow of a man or animal’; ‘schaduwe van een mensch, of beeste’ | |
| bayar | bajar | ‘pay’; ‘betalen’ | |
| bayar near | bajar near | ‘keep a promise, accomplish’; ‘zijn belofte betalen, ofte vol brengen’ | |
| beässa | beasa | ‘do usually’; ‘gewoon sijn’ | |
| bebec | bebek | ‘duck’; ‘een eynt-vogel’ | |
| bebec | bebek | ‘duck’; ‘eent-voghel’ | |
| becatta-catta | bekata-kata | ‘frog’; ‘kickvorsch’ | |
| becatta-catta | bekata-kata | ‘frog’; ‘een kick-vorsch’ | |
| bedammey-acan | bedamei-akan | ‘satisfy the masses, quieten the masses’; ‘de luyden bevredighen’ | |
| bedayong | bedaioŋ | ‘row’; ‘roeyen’ | |
| bedíl | bedil | ‘artillery, weaponry’; ‘geschut’ | |
| bedíri | bediri | ‘stand, stand up’; ‘staen, over eynde staen’ | |
| bedjálan | bedʒalan | ‘go’; ‘gaen’ | |
| bedjalan bapimping-pimping | bedʒalan bapimpiŋ-pimpiŋ | ‘go hand-in-hand’; ‘gaen hant aen hant’ | |
| bedjalan ca-adápan | bedʒalan ka-adapan | ‘go forth’; ‘al voorwaerts uit gaen’ | |
| bedjalan-acan bouda | bedʒalan-akan buda | ‘go for a walk with a child’; ‘met het kint gaen wandelen, keueren, ofte draghen’ | |
| bedjína | bedʒina | ‘vouleren’ | |
| bedjoudji | bedʒudʒi | ‘dice, gamble’; ‘dobbelen, tuysschen, spelen’ | |
| beër-begítou | beer-beɡitu | ‘let that happen too’; ‘laet dat alsoo berijen’ | |
| begimmanna adda hal de Ambon | beɡimana ada hal de ambon | ‘what is the status, or how are the things in Ambon’; ‘hoe staet het, of hoe zijn de saecken al gelegen op Ambon’ | |
| begrá | beɡra | ‘to move’; ‘sich verroeren’ | |
| belá | bela | ‘cleave, split’; ‘cloven, splijten’ | |
| belábor | belabor | ‘ration of food etc’; ‘rantsoen van eetwaren ende yet diergelijcken’ | |
| belanga | belaŋa | ‘pan’; ‘panne’ | |
| belé | bele | ‘wind (of yarn)’; ‘opwinden als gaeren’ | |
| bélo | belo | ‘stake, like in a garden’; ‘een staeck, als een thuyn-staeck’ | |
| belóm | belom | ‘not yet’; ‘noch niet’ | |
| ben pode | ben pode | ‘well’; ‘'tmach wel wesen’ | |
| benáng | benaŋ | ‘rainbow’; ‘een regen-boge’ | |
| benáng | benaŋ | ‘yarn for sewing, cord’; ‘gaeren om te naeyen, jtem int generael een draet’ | |
| benang fouda poutous | benaŋ fuda putus | ‘thread is broken’; ‘den draet is aen stucken’ | |
| benár | benar | ‘correct, true’; ‘waer, waerachtich’ | |
| béndang | bendaŋ | ‘piece of land’; ‘een acker’ | |
| béndar | bendar | ‘trading town’; ‘een coopstadt’ | |
| ben-ensinado | ben-ensinado | ‘opposite of mal-ensinado’; ‘het contrarie van mal-ensinado’ | |
| bengha | beŋa | ‘aposteunie’ | |
| benjáwa-njáwa | beɲawa-ɲawa | ‘pant’; ‘hygen’ | |
| béra | bera | ‘defecate’; ‘sijn gevoech doen’ | |
| beradjar | beradʒar | ‘learn’; ‘leeren’ | |
| berampon | berampon | ‘forgive someone who has committed crimes’; ‘vergeven yemant die misdaen heeft, wert oock gebruyckt voor verfchové’ | |
| beránac | beranak | ‘have children’; ‘kinderen crijgen’ | |
| ber-áous | ber-aus | ‘have a chest’; ‘borst hebben’ | |
| berassap | berasap | ‘smoke’; ‘roocken’ | |
| berbági | berbaɡi | ‘share’; ‘deelen’ | |
| berbangat | berbaŋat | ‘rush, hurry’; ‘haesten’ | |
| berboátan | berboatan | ‘deed’; ‘een daet’ | |
| bercantsjing | berkantʃiŋ | ‘button up, like one's vest’; ‘cnopen, als sijn wambays etc’ | |
| bercassie | berkasie | ‘love’; ‘lief-hebben’ | |
| bercatta | berkata | ‘speak’; ‘spreecken’ | |
| berdjandjíhan | berdʒandʒihan | ‘promise, agree, contract’; ‘belofte, accoort, contract’ | |
| berdoa | berdoa | ‘pray’; ‘bidden’ | |
| berdousta | berdusta | ‘lie’; ‘liegen’ | |
| bergágab | berɡaɡab | ‘stammer’; ‘stameren’ | |
| berghigit | berɡiɡit | ‘bite’; ‘bijten’ | |
| bergonting | berɡontiŋ | ‘cut with scissors’; ‘afscheeren’ | |
| bergouna | berɡuna | ‘necessary, have to do’; ‘van node zijn, van doen hebben’ | |
| bergourou | berɡuru | ‘joke’; ‘is boerten ende jocken’ | |
| ber-halla | ber-hala | ‘idolatrous’; ‘af-godt’ | |
| berhalla | berhala | ‘idol, idolatrous’; ‘af-godt’ | |
| berícot | berikot | ‘follow’; ‘vervolgen’ | |
| berinda | berinda | ‘take care’; ‘sorge dragen’ | |
| berínda | berinda | ‘take care, take heed’; ‘sorge dragen, acht nemen’ | |
| beringat | beriŋat | ‘remember’; ‘ghedencken, ghedachtig zijn’ | |
| beringos | beriŋos | ‘snotty, have a cold’; ‘snottich, vercouwent zijn’ | |
| berissó | beriso | ‘een basse’ | |
| berlábo | berlabo | ‘anchor’; ‘anckeren’ | |
| berlecás | berlekas | ‘hasten’; ‘verhaesten’ | |
| bermás | bermas | ‘gild, cover in gold’; ‘vergulden’ | |
| bermayïn | bermaiin | ‘enjoy oneself, play’; ‘sich verlustigen, spelen’ | |
| bermayïn | bermaiin | ‘play, enjoy oneself’; ‘spelen, sich verlustighen’ | |
| bermouca | bermuka | ‘commit adultery’; ‘overspel doen’ | |
| bernamma | bernama | ‘name, named’; ‘noemen, genoemt werden’ | |
| bernáng | bernaŋ | ‘swim’; ‘swemmen’ | |
| bernang-acan barang-barang | bernaŋ-akan baraŋ-baraŋ | ‘swim having something in one's hands’; ‘al-swemmende yet in handen, by sich, of over sich hebben’ | |
| beróle | berole | ‘obtain, acquire’; ‘verkrijgen, verwerven’ | |
| beróndor | berondor | ‘go back, retreat’; ‘deynsen achterwaerts’ | |
| beroucor | berukor | ‘measure’; ‘af-meten’ | |
| beroutan djálan | berutan dʒalan | ‘wander in the jungle’; ‘doolen int bosch’ | |
| beroutan-djálan | berutan-dʒalan | ‘wander in forest’; ‘dolen int bosch’ | |
| berpérac | berperak | ‘cover in silver’; ‘versilveren’ | |
| berroupa | berupa | ‘depict’; ‘afbeelden’ | |
| bersalla | bersala | ‘abuse’; ‘abuyseren’ | |
| bersalla | bersala | ‘wrongdoing, commit a mistake’; ‘misdoen, faute begaen’ | |
| bersomba | bersomba | ‘pay the greatest respects and show humility to someone’; ‘de grootste eerbiedinge ende verootmoedinge yemant doen’ | |
| bersounot | bersunot | ‘circumcise foreskin’; ‘besnijden de voorhuyt’ | |
| bertácot | bertakot | ‘fearful, scared’; ‘met vreese, bangh zijn’ | |
| bertamóu | bertamu | ‘meet’; ‘ontmoeten’ | |
| bertíma | bertima | ‘covered in tin or lead’; ‘vertinnen, verloden’ | |
| bertoulis | bertulis | ‘write, paint’; ‘schrijven, schilderen’ | |
| bertsjaya | bertʃaja | ‘shine, have a sheen’; ‘schijnen, of glants van sich geven’ | |
| bertsjinta | bertʃinta | ‘sad’; ‘droevig zijn’ | |
| besár | besar | ‘big’; ‘groot’ | |
| béssi | besi | ‘iron’; ‘yser’ | |
| beta | beta | ‘I’; ‘ick’ | |
| beta | beta | ‘yes (as an answer to a question)’; ‘wert oock in't antwoorden gebruyckt voor ja’ | |
| beta hati anjot | beta hati aɲot | ‘I'm worried 'of heart'’; ‘ick ben ongerust van herten’ | |
| beta mohon pada tuan | beta mohon pada tuan | ‘waer op den anderen dan by courtoisije weder antwoort, mohon pada alla, cassie pada beta &c’ | |
| beta moulout pantas catta-catta | beta mulut pantas kata-kata | ‘I have my own mind to speak, I am able to speak, or I can speak my words’; ‘ick hebbe mijnen mont wel tot mijnen wille om te spreecken ick be wel ter tale, ofte ick can mijn woort wel doen’ | |
| beta neat ca Molucco | beta neat ka moluko | ‘my intention is to go to the Moluccas’; ‘mijn voornemen, of opset, is nae de molucken’ | |
| beta pounja bíni | beta puɲa bini | ‘my wife’; ‘mijn huysvrouwe’ | |
| beta poutousacan tuan pounja bacattáhan | beta putusakan tuan puɲa bakatahan | ‘ick breeck u l propoost’ | |
| beta tobat pada djalan itou | beta tobat pada dʒalan itu | ‘ick vervloecke dien wech’ | |
| bétina | betina | ‘female’; ‘twijsken van gedierten’ | |
| betis-cáki | betis-kaki | ‘calf (of leg)’; ‘cuyt van been’ | |
| betúl | betul | ‘right’; ‘recht’ | |
| betul-acan | betul-akan | ‘make right’; ‘recht maecken’ | |
| bia | bia | ‘shellfish (generic)’; ‘mosselen, stecken, ende al wat in de sulcke huyskens, of schelpen woont’ | |
| biáng | biaŋ | ‘midwife’; ‘vroey-vrouwe’ | |
| bibir | bibir | ‘lips’; ‘lippen’ | |
| bidji | bidʒi | ‘seed’; ‘saet’ | |
| bidji-matta | bidʒi-mata | ‘eyeball’; ‘oogen-appel’ | |
| bidji-róti | bidʒi-roti | ‘bread crumbs’; ‘crumelen van broot’ | |
| bíla | bila | ‘stance, pose’; ‘stont, pose’ | |
| bilálang | bilalaŋ | ‘grasshopper’; ‘een sprinck-haen’ | |
| bílang | bilaŋ | ‘say, tell’; ‘tellen, verhalen, vertellen’ | |
| bilas | bilas | ‘ontschicken 'thuysraet’ | |
| bílic | bilik | ‘room, separated area’; ‘camer, dierghelijcke afschutseld’ | |
| bilís | bilis | ‘incite’; ‘gaen over en weder clappe, quaet-stoocken, oprockenen’ | |
| bimbang-háti | bimbaŋ-hati | ‘doubtful’; ‘twijffel-moedigh zijn’ | |
| binássa | binasa | ‘destroy, violate’; ‘verderven, schenden’ | |
| binássahan | binasahan | ‘destruction, violation’; ‘verderf, schendinge’ | |
| binátang | binataŋ | ‘animal’; ‘een beest’ | |
| bincáron | binkaron | ‘iguana’; ‘een leguaen’ | |
| binco | binko | ‘bent, crooked’; ‘gebogen, scheef’ | |
| bingís | biŋis | ‘ruthless, fierce’; ‘corsel, wreet’ | |
| bíni | bini | ‘wife’; ‘huysvrouwe’ | |
| bintang | bintaŋ | ‘star’; ‘een sterre’ | |
| bintsji | bintʃi | ‘hate’; ‘haeten’ | |
| biráhi | birahi | ‘excellent or supreme pleasure’; ‘een uitnemende, ofte opperste vreucht’ | |
| biráhi surga | birahi surɡa | ‘heavenly joy’; ‘hemelsche vreucht’ | |
| birou | biru | ‘blue’; ‘blauw’ | |
| bisa | bisa | ‘is als vergist met eenich waeter, datmen niet’ | |
| bisa | bisa | ‘venom, poison’; ‘feninich, en is als vergifte met eenich waeter, datmet niet aen en siet’ | |
| bisey | bisei | ‘clean, neat’; ‘schoon, fraey, pertinent’ | |
| bisic-bisic | bisik-bisik | ‘whisper something to someone’; ‘yemanden yet toeluysteren’ | |
| bisol | bisol | ‘blister’; ‘een sweer, vloet-binne’ | |
| bisou | bisu | ‘stupid’; ‘stom’ | |
| bitsjara | bitʃara | ‘advise, give advice to’; ‘raetslagen, raethouden’ | |
| blí | bli | ‘buy’; ‘copen’ | |
| blirang | bliraŋ | ‘sulphur’; ‘solpher’ | |
| boa | boa | ‘fruit’; ‘vrucht’ | |
| boa peler | boa peler | ‘testicles’; ‘clootgens der mannen’ | |
| boa-bidji | boa-bidʒi | ‘seed fruits’; ‘saet-vruchten’ | |
| boa-cayou | boa-kaiu | ‘tree fruits’; ‘boomvruchten’ | |
| boa-delíma | boa-delima | ‘pomegranate fruit’; ‘een granaet-appel’ | |
| boang | boaŋ | ‘discard, throw away’; ‘wech-werpen’ | |
| boang ayer-seny | boaŋ aier-seni | ‘piss, urinate’; ‘pissen’ | |
| boang bini | boaŋ bini | ‘divorce one's wife’; ‘sijn wijf verpen’ | |
| boang dara | boaŋ dara | ‘let blood’; ‘ader laten’ | |
| boang derri negrí | boaŋ deri neɡri | ‘banish’; ‘bannen’ | |
| boät | boat | ‘do, make’; ‘daen, maecken’ | |
| boat boudi pada orang | boat budi pada oraŋ | ‘lazy deceive and the deceive’; ‘de luyden bedrieghen ende verschalcken’ | |
| boáya | boaja | ‘crocodile’; ‘crocodil’ | |
| boba | boba | ‘pock’; ‘pocken’ | |
| bobáto | bobato | ‘principal offices and excellent people’; ‘principale officiers ende treffelijcke persoonen’ | |
| bobo | bobo | ‘poor (of wine), put into’; ‘schencken wijn, ergens yet indoen’ | |
| bodoc | bodok | ‘idiot’; ‘een plompaert’ | |
| boetta | boeta | ‘wooden box’; ‘een houten dose’ | |
| boeyong | boeioŋ | ‘small jar, smaller than a tapayan’; ‘kleyne pot, minder als een tapayan’ | |
| bohón | bohon | ‘lie, tell lies’; ‘beuselen’ | |
| bolango | bolaŋo | ‘boeyen’ | |
| bóle | bole | ‘can, may’; ‘konnen, verkrijgen vinden’ | |
| bolelò barang barang | bolelo baraŋ baraŋ | ‘turn upside down’; ‘'t goet verhoyen, 't onderste boven keren’ | |
| bolsa | bolsa | ‘chest’; ‘een borse’ | |
| bomba | bomba | ‘pump’; ‘pompe’ | |
| bombangan | bombaŋan | ‘chest, uppermost ridge of the house’; ‘borst, opperste bande vap van 't huys’ | |
| bombardero | bombardero | ‘bossschieter’ | |
| boncos | bonkos | ‘bandage, pack, bale’; ‘windel, pack, bale’ | |
| boncos | bonkos | ‘bundle of something packed together’; ‘een bondel van yet dan by malcanderen ghepackt is’ | |
| boncosacan | bonkosakan | ‘wind, pack’; ‘bewinden, packen’ | |
| bonga | boŋa | ‘flower’; ‘bloemme’ | |
| bonga-api | boŋa-api | ‘spark’; ‘een voncke’ | |
| bonga-mawar | boŋa-mawar | ‘rose flower’; ‘de rosen van de neglentier’ | |
| bonga-palla | boŋa-pala | ‘mace, skin of nutmeg’; ‘foelie van muscaten’ | |
| bonga-palla | boŋa-pala | ‘nutmeg’; ‘note-muscaet’ | |
| bonso | bonso | ‘youngest child’; ‘jonghste kint’ | |
| bonting | bontiŋ | ‘greed’; ‘hebzucht’ | |
| boritan | boritan | ‘stern of a ship or canoe’; ‘'t achterste van een schip, of prau’ | |
| botidor parampouan | botidor parampuan | ‘sleep with a woman’; ‘by een vrouwe slapen’ | |
| botor | botor | ‘gland, swelling’; ‘een clier, swellinge’ | |
| botsjoc | botʃok | ‘leaky, not watertight’; ‘leck, ondicht’ | |
| boubappo | bubapo | ‘sworn friends’; ‘bloet-vrienden’ | |
| boubor | bubor | ‘porridge, mush’; ‘pap, brij’ |