Source entries: Kijne (nd g)

Kijne (nd g): Wamesa Wandamen

Original citation: Kijne, Isaak S. no date. Voorlopige woordenlijst Wandammens-Nederlands. Unpublished typescript. Leiden University Special Collections, Isaak Samuel Kijne Collection, Or. 421, Folder 15.

Notes on this source: Edited and translated by Antoinette Schapper and Anne van Schie.

Search entries

Total entries: 2955

1 2

Headword	IPA	Glosses
aburi kamba	aburi kamba	‘game whereby the players are not allowed to look at each other at the same time’; ‘na stuivertje wisselen gespeeld spel, waarbij men elkaar niet tegelijk mag aankijken’
adia betapapiara	adia betapapiara	‘spark, sparks’; ‘vonk, vonken’
adia kajawei	adia kajawei	‘glowing piece of wood used to illuminate one's path’; ‘zwaaihout, gloeiend hout om weg te belichten’
adia ririau	adia ririau	‘soot’; ‘roet’
adiari bata	adiari bata	‘surf, ride on surf’; ‘op branding rijden’
adiat	adiat	‘fish with torch’; ‘vissen met fakkel’
adiaw	adiaw	‘hear, understand’; ‘horen, verstaan’
aduat	aduat	‘go in search of, sneak after, hunt without dogs, look at’; ‘speuren, besluipen, jagen zonder honden, aankijken’
adun	adun	‘get food from another place, load a canoe’; ‘voedsel halen in een andere plaats, een prauw beladen’
ae	ae	‘leg (body part)’; ‘been (lichaamsdeel)’
ae karu	ae karu	‘shin’; ‘scheen’
ae rao	ae rao	‘ankle’; ‘enkel’
ae reu	ae reu	‘footprint’; ‘voetstapspoor’
ae tato	ae tato	‘lame’; ‘kreupel’
ae wair	ae wair	‘leg tendons’; ‘beenpezen’
ae woriwar	ae woriwar	‘fall asleep (of leg)’; ‘slapen van been (door wori getroffen)’
aeba	aeba	‘sole of the foot’; ‘voetzool’
aebu	aebu	‘knee’; ‘knie’
aeda	aeda	‘exclamation of pain, fright’; ‘uitroep van pijn, schrik’
aekamai	aekamai	‘ankle joint’; ‘enkelgewricht’
aekarubaba	aekarubaba	‘rub (of the foot)’; ‘wreef van de voet’
aekiai	aekiai	‘toe’; ‘teen’
aesinia	aesinia	‘tibia, shinbone’; ‘scheenbeen’
aetiei	aetiei	‘pincer of crab’; ‘schaar van een krab’
aetubapui	aetubapui	‘heel’; ‘hiel’
aeworiwar	aeworiwar	‘fall asleep, go numb (of the leg)’; ‘slapen van het been’
ager	aɡer	‘small red cannna plant, round fruits of the canna plants’; ‘kleine rode canna, de ronde vruchtjes daarvan’
ai	ai	‘bunch of bananas’; ‘bananentros’
ai	ai	‘tree, wood’; ‘boom, hout’
ai kondo	ai kondo	‘crossbeam (in canoe or sago rinsing trough)’; ‘dwarshout in prauwlichaam, dwarsblak, ook in sagobezinkbak’
ai parani	ai parani	‘young trees’; ‘jonge boompjes’
ai parera	ai parera	‘wedge’; ‘wig’
ai poroko	ai poroko	‘crossbeam (with a swing to sit on)’; ‘dwarshout (bij schommel om op te zitten)’
ai riri	ai riri	‘pole, post’; ‘paal, stijl’
ai sase	ai sase	‘attachment on fore and/or aft prauw’; ‘opzetstuk op voor- en/of achterprauw’
aiaja auoworoi	aiaja auoworoi	‘hornbill’; ‘jaarvogel’
aiasa	aiasa	‘prong, bent pieces of wood in the canoe’; ‘gaffel, kniehouten in de prauw’
aiaturi	aiaturi	‘tree stump’; ‘boomstronk’
aibabi	aibabi	‘magic in order to get a woman’; ‘tovermiddel om vrouw te krijgen’
aibara	aibara	‘wooden handle (e.g. of bailing bucket)’; ‘houten handvat (bijv. van hoosvat)’
aibarabuo	aibarabuo	‘beam that connects the house styles from above’; ‘balk die de huisstijlen van boven verbindt’
aibata	aibata	‘driftwood, fallen tree’; ‘drijfhout, omgevallen boom’
aibatapare	aibatapare	‘rotten wood’; ‘rot hout’
aibekepa ura	aibekepa ura	‘bent slat that binds the ura's from above’; ‘gebogen lat, die de ura's van boven verbindt’
aibekumuar	aibekumuar	‘araucaria’; ‘araucaria’
aibemuwana	aibemuwana	‘magic to change the wind direction’; ‘tovermiddel om wind te bezweren’
aibepatar	aibepatar	‘wooden coasters, under box, etc.’; ‘houten onderleggers, onder kist e.d.’
aibeter	aibeter	‘wooden or bamboo fork’; ‘vork van hout of bamboe’
aibo	aibo	‘pointed crossbeam in a canoe to which the back feet of the mast are attached’; ‘gepunte dwarsstok in prauw waaraan achterpoten van mast bevestigd zijn’
aiboi	aiboi	‘bridge, jetty’; ‘brug, steiger’
aibom	aibom	‘araucaria’; ‘araucaria’
aibu	aibu	‘bundle of atap leaves’; ‘bundel atapblaren’
aibu	aibu	‘knothole in wood’; ‘kwast in het hout’
aibuo	aibuo	‘heart’; ‘hart’
aibuo	aibuo	‘tree with nuts, which are eaten cooked’; ‘gajang’; ‘boom met noten, die gekookt gegeten worden’
aidap	aidap	‘pounding stick for millet or rice’; ‘stamper voor gierst of rijst’
aididin	aididin	‘lead by the hand’; ‘leiden bij de hand’
aikakibari	aikakibari	‘fire tongs, scorpion’; ‘vuurtang, schorpioen’
aikamae	aikamae	‘young, green wood’; ‘jong, groen hout’
aikambai	aikambai	‘attic beams’; ‘zolderbalken’
aikambirei	aikambirei	‘hollow tree’; ‘holle boom’
aikapar	aikapar	‘stick to beat off fruits’; ‘stok om vruchten af te slaan’
aikarai	aikarai	‘stick for counting (used among other things to remember the number of goods)’; ‘telstokjes (o.a. om getal van goederen te onthouden)’
aikaru	aikaru	‘ridge of the house’; ‘nok van het huis’
aikawei	aikawei	‘strip of bamboo used to bind atap’; ‘bamboereepje om atap te binden’
aike	aike	‘crinum (lily species)’; ‘crinum (leliesoort)’
aikekepan	aikekepan	‘bamboo bars with which the ru are attached to the pariari’; ‘bamboerepen, waarmee de ru aan de pariari bevestigd is’
aikena	aikena	‘stick, pole, etc.’; ‘stok, paal e.d.’
aikepariria	aikepariria	‘fan made of nipa palm, fan for fire’; ‘waaier van nipahblad, vuurwaaier’
aikiai	aikiai	‘fire drill’; ‘vuurboor’
aikiai	aikiai	‘k.o. small tree with long spring-shaped leaves’; ‘kleine boomsoort met lange veervormige bladeren’
aiko	aiko	‘tube snail (in the seabed in upright calcareous tubes)’; ‘buisslak (in zeebodem in rechtopstaande kalkbuizen)’
aikondo	aikondo	‘thwarts in canoe, cross-bram in sago trough etc’; ‘dwarshout in prauw, in sagobezinkbak e.d.’
aikori	aikori	‘massoi tree’; ‘massooi’
aikra	aikra	‘chest, box, tangle (of thread or rope)’; ‘kist, kistje, klos van garen of touw’
aimamuna	aimamuna	‘amulet’; ‘amulet’
aimasa	aimasa	‘firewood’; ‘brandhout’
aimor	aimor	‘ko. round gourd’; ‘soort kalebas (rond)’
aimor	aimor	‘small wooden balls for counting’; ‘houten rekenballetjes’
aimu	aimu	‘fruit trees (collective noun), all’; ‘vruchtbomen (verzamelwoord), allemaal’
ainandawa	ainandawa	‘round logs on which drag a canoe forward’; ‘ronde houten om een prauw op voort te slepen’
ainandowai	ainandowai	‘pointed crossbeam in a canoe to which the back feet of the mast are attached’; ‘gepunte dwarsstok in prauw waaraan achterpoten van mast bevestigd zijn’
aingganggaman	aiŋɡaŋɡaman	‘dry branches’; ‘droge takken’
aiosa	aiosa	‘pegs for smoking fish’; ‘klemhoutjes voor rookvis’
aipapa	aipapa	‘slave block’; ‘slavenblok’
aipira	aipira	‘divination instrument (can swing or shake)’; ‘wichelmiddel (dat moet schommelen of schudden)’
airabo	airabo	‘tree trunk’; ‘boomstam’
airamua	airamua	‘piece of glowing wood that is taken along with one to have fire’; ‘stuk gloeiend hout dat wordt meegenomen om vuur bij zich te hebben’
airar	airar	‘magic potion to get a lot of goods’; ‘tovermiddel om veel goederen te krijgen’
airara	airara	‘wooden plank for the hanging up of festive food’; ‘lat voor ophanging van feesteten (bij riaretena)’
airau	airau	‘herbs, medicines’; ‘kruiden, geneesmiddelen’
airau	airau	‘victory branch’; ‘overwinningstak’
airawa	airawa	‘tree bark (also to ferment palm wine)’; ‘boomschors (ook om palmwijn te doen gisten)’
airawi	airawi	‘medicine, treetop, sea lily’; ‘geneesmiddel, boomkruin, zeelelie’
aire sasuru	aire sasuru	‘boys' floating fishing rods’; ‘drijverhengeltjes van jongens’
airer	airer	‘cross beams over the floor joists’; ‘dwarshouten over de vloerbinten’
airiri	airiri	‘wood poles, posts (including under the house)’; ‘houtstijlen, palen (o.a. onder het huis)’
airiri returi	airiri returi	‘remains of house posts in an abandoned village’; ‘resten van huisstijllen op verlaten woonplaats’
airiwan	airiwan	‘wooden headrest’; ‘houten hoofdsteun’
airora	airora	‘stick, club, bark beater’; ‘stok, knuppel, klopper voor boomschors’
aisaba	aisaba	‘trestle’; ‘schraaghout’
aisabiori	aisabiori	‘k.o. tree with large leaves used for firewood’; ‘grootbladige boom voor brandhout’
aisapi	aisapi	‘elephant foot yam’; ‘Amorphophallus campanulatus’
aisase	aisase	‘attachment, front or back of the prahu’; ‘opzetstuk, voor of achter op de prauw’
aisasun	aisasun	‘wooden nail in gaba-gaba planks in a canoes, wooden needle for weaving’; ‘houten spijker in gaba-gababoorden van de prauw, houten vlechtnaald’
aisawai	aisawai	‘Tiger's Claw tree’; ‘dadapboom’
aisinia	aisinia	‘ancestors’; ‘voorouders’
aisioki	aisioki	‘regular tablespoon’; ‘gewone eetlepel’
aisoana	aisoana	‘pestle to pound sago flour in a pack’; ‘stamper om sagomeel in pak aan te stampen’
aisori	aisori	‘pestle, mortar (for wheat, rice)’; ‘stamper, stampstok (voor gierst, rijst)’
aisuo	aisuo	‘main pole or upright for a house’; ‘hoofdstijl, middenpaal onder voorhuisdak’
aitabat	aitabat	‘crossbeam, cross’; ‘dwarshout, ra, kruis’
aitara	aitara	‘magic potion’; ‘tovermiddel’
aitatanami	aitatanami	‘things growing in a garden’; ‘tuingewassen’
aitateri	aitateri	‘skewer for cooked tubers’; ‘pikstokje voor gekookte aardvruchten’
aitaton	aitaton	‘staff, walking stick’; ‘staf, wandelstok’
aitawa	aitawa	‘common name for amulet’; ‘algemene naam voor amulet’
aiteta	aiteta	‘relationship between two wives of the same man, co-spouse’; ‘relatie tussen twee vrouwen van een man, medeechtgenote’
aiwata	aiwata	‘k.o. tree with smooth, feathery leaves’; ‘boom met gevederde gladde bladeren’
aiworawai	aiworawai	‘small hook with coconut shell used as a tool to dig clams from the sand’; ‘sikkeltje met klapperdop om schelpjes uit zand te krabben’
aiwori	aiwori	‘banyan’; ‘waringin’
aja	aja	‘at that time, so long as’; ‘de tijd dat, zo lang’
aja	aja	‘bird’; ‘vogel’
aja	aja	‘decorate the ear’; ‘het oor versieren’
aja	aja	‘small oyster shell’; ‘klein oesterschelpje’
aja aikena	aja aikena	‘bird of paradise’; ‘paradijsvogel’
aja birara	aja birara	‘k.o. wild fowl’; ‘soort boskip’
aja birara	aja birara	‘wild fowl’; ‘boskip’
aja diru	aja diru	‘flying fox’; ‘kalong’; ‘vliegende hond’
aja pasamai raro	aja pasamai raro	‘songbird in the bamboo forests, beautiful melody’; ‘zangvogel in de bamboebossen, mooie melodie’
aja watan	aja watan	‘bird of paradise’; ‘paradijsvogel’
ajabesaborori	ajabesaborori	‘k.o. bird’; ‘fluitvogeltje’
ajabesaborori die	ajabesaborori die	‘whistling bird announcing the low tide’; ‘fluitvogeltje dat de eb aankondigt’
ajabiaina	ajabiaina	‘water bird that eats sago scraps’; ‘watervogel die sagorapsel eet’
ajai	ajai	‘upwards’; ‘naar boven’
ajame	ajame	‘k.o. sago with small thorns’; ‘soort sagoboom met weinig dorens’
ajanu	ajanu	‘k.o. pigeon’; ‘duifsoort’
ajapari	ajapari	‘charred from food, therefore inedible’; ‘verkoold van voedsel, daardoor oneetbaar’
ajas	ajas	‘entwine’; ‘omstrengelen’
ajas	ajas	‘ribs of a roof’; ‘daksparren’
ajas	ajas	‘shipworm’; ‘paalworm’
aji	aji	‘exclamation of pain, disgust, shock’; ‘uitroep van pijn, afkeer, schrik’
ajo	ajo	‘exclamation of joy’; ‘uitroep van plezier’
ajor	ajor	‘fish species’; ‘vissoort’
ajuki	ajuki	‘ladle made of coconut shell’; ‘pollepel van klapperdop’
aka	aka	‘grasp’; ‘grijpen’
akaka	akaka	‘feel about’; ‘rondtasten’
akanak	akanak	‘jackfruit’; ‘Artocarpus heterophyllus’; ‘tjempedak’
ama	ama	‘k.o. tree that grows on the coast’; ‘strandboomsoort’
ama	ama	‘mother's brother (not a form of address)’; ‘moedersbroer (niet van aanspreken)’
amat	amat	‘we, us (exclusive)’; ‘wij, ons (excl. aangespr. persson)’
amau	amau	‘sago beater (lit. sago plane)’; ‘sagoklopper (eig. sagoschaaf)’
amaubara	amaubara	‘handle of a sago beater’; ‘handvat van sagoklopper’
amaure	amaure	‘actual head (i e., planing part) of a sago beater’; ‘de eigenlijke schaaf van de sagoklopper’
amber	amber	‘stranger, not Papuan’; ‘vreemdeling, niet Papoea’
ambokakari	ambokakari	‘arum, arum lily’; ‘aronskelk’
ambonamai	ambonamai	‘wooden harlequin’; ‘houten harlekijn’
amias	amias	‘send, order (of people)’; ‘zenden, opdragen (van personen)’
amisire	amisire	‘small white shell’; ‘klein wit schelpje’
amoi	amoi	‘father's sister (of speaker)’; ‘vaderszuster (door spreker)’
amor	amor	‘kangaroo’; ‘grondkangeroe’
ampe	ampe	‘main nerve of the sago palm leaf’; ‘gaba2’; ‘hoofdnerf van sagoblad’
amu	amu	‘we both (exclusive)’; ‘wij beiden (excl. aangespr. persoon)’
amumar	amumar	‘fly’; ‘vlieg’
amumar buokake	amumar buokake	‘bluebottle fly’; ‘blauwe bromvlieg’
amunggeri	amuŋɡeri	‘beetle, bug’; ‘kever, tor’
amur	amur	‘net to catch turtles’; ‘net om schildpad te vangen’
an	an	‘eat, hit by a weapon, burn, cost’; ‘eten, getroffen worden door wapen, branden, kosten’
an	an	‘k.o. skin disease’; ‘kaskado’; ‘schubbenziekte’
an borob	an borob	‘ceremonial food’; ‘ceremonieel eten’
ana	ana	‘shooting with a bow’; ‘schieten met boog’
ana	ana	‘thus’; ‘alzo’
ana bisin	ana bisin	‘sago porridge’; ‘sagopap’
ana gasia	ana ɡasia	‘sago cooked in bamboo’; ‘in bamboe gebakken sago’
ana ribua	ana ribua	‘touch someone with a shot, graze someone’; ‘iemand met schampschot raken’
ana sabu	ana sabu	‘shoot through (with arrow)’; ‘doorschieten (met pijl)’
ana su	ana su	‘package of sago’; ‘sagopak’
ana tarai	ana tarai	‘sunken sago flour, pith of sago tree’; ‘bezonken sagomeel, sagomerg’
ana to	ana to	‘that's it, finished’; ‘zo blijft het nu, afgelopen!’
anabarari	anabarari	‘halved piece of sago stem (after being split)’; ‘halve sagomoot (na splijting)’
anakombo	anakombo	‘fragments of the base of a leaf of a sago palm’; ‘flarden van bladvoeten aan sagopalm’
anam	anam	‘sago’; ‘sago’
anamua	anamua	‘wild forest sago (near Wosimi)’; ‘wilde bossago (bij Wosimi)’
(anan) tatepu	(anan) tatepu	‘very large sago package for celebrations’; ‘zeer groot sagopak voor feesteten’
anana	anana	‘ant’; ‘mier’
anana siatowi	anana siatowi	‘k.o. game (building a block tower and throwing it over)’; ‘soort torentje-torentje bussekruit’
ananar	ananar	‘scream’; ‘schreeuwen’
anandoi	anandoi	‘festive sago tree’; ‘feestsagoboom’
anangga	anaŋɡa	‘sago tree without thorns’; ‘sago boom zonder dorens’
anangganai	anaŋɡanai	‘bait (for fishing)’; ‘aas (om te vissen)’
anangganasia	anaŋɡanasia	‘gargle, shake (eg of a bottle)’; ‘gorgelen, schudden bijv. van een fles’
ananggare parai	anaŋɡare parai	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
ananggemo	anaŋɡemo	‘sago tree with few thorns’; ‘sagoboom met weinig dorens’
ananggutingguti	anaŋɡutiŋɡuti	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
anaporo	anaporo	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
anarabua	anarabua	‘piece of sago stem’; ‘moot van de sagoboom’
anaraubaba	anaraubaba	‘large-leaved sago tree’; ‘grootbladige sagoboom’
anasani	anasani	‘clingy mussel’; ‘hechtmossel’
anasuai	anasuai	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
anatarai	anatarai	‘deceive pigs by removing bark from sago tree’; ‘varkens verschalken door sagoboom te schillen’
anatu	anatu	‘send, send (things)’; ‘zenden, sturen (van dingen)’
anatu	anatu	‘shoot with an arrow on the mirror image in water of a white spot on the cornea due to inflammation (healing method)’; ‘met een pijltje schieten op het spiegelbeeld in water van een wit vlekje op het hoornvlies door ontsteking (geneesmethode)’
anda	anda	‘mango’; ‘mangga’
andau	andau	‘large-leafed breadfruit tree (only the seeds are eaten)’; ‘grootbladige broodboom (alleen pitten gegeten)’
ande-ande	ande-ande	‘coolness, pleasant cool wind (for example by fanning)’; ‘koelte, aangename koele wind (door waaieren bijv)’
andiamosi	andiamosi	‘young nipah frond (small strips are used)’; ‘jong nipahblad voor strootjes’
andiau	andiau	‘birthmark, larger black spots on the skin’; ‘moedervlek, ook grotere zwarte vlekken op de huid’
andiau	andiau	‘mat’; ‘mat’
andiau bianum	andiau bianum	‘braided mat’; ‘gevlochten mat’
andiau seribi	andiau seribi	‘small hand sieve used in washing sago’; ‘kleine handzeef bij het sagowassen’
andiau tutubi	andiau tutubi	‘mat used as raincover’; ‘mat als regenscherm gebruikt’
andiraro	andiraro	‘room’; ‘kamer’
andita	andita	‘breadfruit tree (of which the fruits are eaten)’; ‘broodboom (vruchten gegeten)’
andita bekar	andita bekar	‘dried breadfruit’; ‘gedroogde broodvrucht’
andori	andori	‘guava’; ‘djamboe’
ane	ane	‘hey!’; ‘hei!’
anepa	anepa	‘conjunction: and then (same as apa)’; ‘voegwoord: en toen (zelfde als apa)’
anggadi	aŋɡadi	‘coconut’; ‘cocospalm’
anggadi karu	aŋɡadi karu	‘coconut water, juice from a coconut’; ‘klapper water’
angganggomi	aŋɡaŋɡomi	‘round oyster shell (white-pink in colour)’; ‘ronde oesterschelp (wit-rose)’
angganggomsinia	aŋɡaŋɡomsinia	‘brown-white oyster shell’; ‘bruin-witte oesterschelp’
anggapariri	aŋɡapariri	‘mudskipper’; ‘slijkspringer’
anggiriau	aŋɡiriau	‘stingray’; ‘stekelrog’
ani	ani	‘needle made from a bat bone’; ‘naald van vleermuisbeen’
aniai	aniai	‘crawl, cuscus’; ‘kruipen, koeskoes’
aniai bekatar	aniai bekatar	‘tree cuscus’; ‘boomkoeskoes’
aniai kakopa	aniai kakopa	‘ground cuscus’; ‘grondkoeskoes’
aniau	aniau	‘learn, teach’; ‘leren, onderwijzen’
aniau sasana	aniau sasana	‘explain clearly, teach’; ‘duidelijk uitleggen, onderwijzen’
anibar	anibar	‘wasp’; ‘wesp’
aninggoini	aniŋɡoini	‘nerve of sago leaf, arrow made from nerve of sago leaf’; ‘sagolidi’; ‘sagozijnerf, ook het pijltje daarvan’
anio	anio	‘house, placenta’; ‘huis, placenta’
anio ari	anio ari	‘church building’; ‘kerkgebouw’
anio se	anio se	‘village’; ‘dorp’
anioraro	anioraro	‘room’; ‘kamer’
aniose	aniose	‘village’; ‘dorp’
aniwar	aniwar	‘hide, secret, keep secret’; ‘zich verbergen, geheim, geheim houden’
ano	ano	‘cousin’; ‘oomzegger’
anona	anona	‘very sweet’; ‘erg zoet’
anota	anota	‘wait (trans. and intrans)’; ‘wachten (trans. en intrans)’
anpi	anpi	‘eat (without mentioned object, i e., intransitive)’; ‘eten (zonder genoemd object)’
anuanu	anuanu	‘sweet (like sugar)’; ‘zoet (als suiker)’
anum	anum	‘braids’; ‘vlechten’
anunum	anunum	‘hold a celebratory dinner’; ‘een feestmaaltijd houden’
ap	ap	‘name, pronounce’; ‘noemen, uitspreken’
apa	apa	‘conjunction: and then’; ‘voegwoord: en toen’
apabo	apabo	‘that's why’; ‘daarom’
apai	apai	‘bow’; ‘boog’
apai	apai	‘run, flee, sail, drive’; ‘hard lopen, vluchten, zeilen, rijden’
apaiwenami	apaiwenami	‘game played with hoops of palm leaves’; ‘wedstrijd met hoepels van gaba2schil in de wind’
apaiwenami	apaiwenami	‘k.o. red banana’; ‘rode banaansoort’
apajoma	apajoma	‘because of that’; ‘daardoor’
apamo	apamo	‘k.o. large catfish’; ‘grote meerval’
apapirai	apapirai	‘individual flowers of a coconut’; ‘de afzonderlijke bloempjes van de klapper’
apapis	apapis	‘needle made of cassowary wings’; ‘vleugelpennen van de kasuaris’
aparapiri	aparapiri	‘gnat, k.o. biting fly’; ‘agas-agas’; ‘steekvliegjes’
apariori	apariori	‘conjure, to curse, impose a ban’; ‘bezweren, vervloeken, verbod opleggen’
ape	ape	‘main nerve of the sago palm leaf’; ‘gaba2’; ‘hoofdnerf van sagoblad’
ape dere	ape dere	‘boards made of gaba-gaba’; ‘prauwboorden van gaba2’
api	api	‘dry sandbank, sandbank in the sea’; ‘droge zandbank, zandplaat in zee’
api mana	api mana	‘although’; ‘hoewel’
apiami	apiami	‘scarecrow (with a rope that is pulled)’; ‘vogelverschrikker (met touw waaraan getrokken wordt)’
apino	apino	‘only if, only then’; ‘alleen indien, slechts dan’
apirai	apirai	‘fast (of sailing)’; ‘snel (van zeilen)’
apo	apo	‘forward’; ‘voorwaarts’
apopa	apopa	‘spider, spiderweb’; ‘spin, spinneweb’
apopa karai	apopa karai	‘spider's web’; ‘spinneweb’
apor	apor	‘catfish’; ‘ikan sembilan’; ‘meerval’
apowai	apowai	‘rattan, string of a bow’; ‘rotan, boogkoord’
apu(i)	apu(i)	‘grandparent, grandchild (of speaker)’; ‘grootouder of kleinkind (van spreker)’
apui	apui	‘backwards’; ‘achterwaarts’
ar	ar	‘call’; ‘roepen’
ara	ara	‘conscious’; ‘de bewuste’
arabab	arabab	‘call down’; ‘omlaag roepen’
arai	arai	‘brother-in-law, samesex’; ‘zwager, verwant van het zelfde geslacht’
arain	arain	‘pumpkin’; ‘laboe’; ‘pompoen’
araman	araman	‘spy on, wait silently’; ‘bespieden, wachten in reserve’
arami	arami	‘stick insect, leaf insect’; ‘wandelende tak of wandelend blad (griezelding)’
arami(s)	arami(s)	‘old story, tune of a rowing song, primordial time’; ‘oud verhaal, roeizangwijs, de oertijd’
aran	aran	‘watch, guard’; ‘waken, bewaken’
arandebabo	arandebabo	‘give approval or consent by raising the eyebrows’; ‘de wenkbrauwen toestemmend optrekken’
arandun	arandun	‘prohibit, make impossible’; ‘verbieden, onmogelijk maken’
arape	arape	‘now’; ‘nu’
arar	arar	‘scratch, scratch oneself, scratch the ground (of chickens)’; ‘krabben, zich krabben, grondkrabben van kippen’
araria	araria	‘cheer up, console’; ‘opbeurend toespreken, troosten’
arasen	arasen	‘plank wall (eg of a ship)’; ‘planken wand (van schip bijv.)’
arau	arau	‘seaward’; ‘zeewaarts’
arawa	arawa	‘branch’; ‘tak’
arei	arei	‘inland’; ‘landwaarts’
arendaun	arendaun	‘pumpkin leaf eaten as a vegetable’; ‘blad van laboe als groente’
arepa	arepa	‘cloud’; ‘wolk’
arer	arer	‘order, agree, promise, arrange’; ‘bestellen, afspreken, beloven, regelen’
ari	ari	‘Sunday, calendar stick or calendar board’; ‘zondag, kalenderstokje of kalenderplankje’
ari kakita	ari kakita	‘crescent moon’; ‘sikkelvorm van de maan’
ari tatojo	ari tatojo	‘as if’; ‘alsof’
ariai	ariai	‘pumpkin’; ‘laboe’; ‘laboe’
ariasi	ariasi	‘close to, near’; ‘dichtbij’
ariau	ariau	‘flower, leaves used as decoration’; ‘bloem, ook alle tot versiering dienende blaren’
ariau	ariau	‘load and offload, move house, move about (of goods)’; ‘in- en uitladen, verhuizen, versjouwen van goederen’
ariau atari	ariau atari	‘orchid’; ‘orchidee’
ariau parendaro	ariau parendaro	‘Chinese hibiscus’; ‘kembang sepatu’; ‘Hibiscus rosa’
ariau tuba	ariau tuba	‘k.o. leaf’; ‘glad reukblad’
ariori	ariori	‘under prohibition, insulated (due to mourning or due to initiation)’; ‘onder verbod staan, geisoleerd zijn (wegens rouw of wegens initiatie)’
arira	arira	‘round’; ‘rond’
arira	arira	‘swirl (of water in an eddy)’; ‘ronddraaien van water in een kolk’
arir(i)	arir(i)	‘walk, take a walk (equal to arira)’; ‘wandelen, een wandelingetje maken (gelijk aan arira)’
ariri	ariri	‘as, according to, subsequent’; ‘als, volgens, opvolgend’
ariri	ariri	‘as, equal’; ‘als, gelijk’
ariri tajojo	ariri tajojo	‘as if, as it were’; ‘alsof, als het ware’
arisa	arisa	‘dry in the sun’; ‘drogen in de zon’
aro	aro	‘chest, front’; ‘borst, voorzijde’
arobera	arobera	‘lie on your back, chest up’; ‘op de rug liggen, borst omhoog’
aroi	aroi	‘long’; ‘lang’
arokoborui	arokoborui	‘point of sternum’; ‘punt van borstbeen’
aropo	aropo	‘before (location)’; ‘voor (plaatsaanduidend)’
aropo	aropo	‘for’; ‘voor’
arora	arora	‘in vain’; ‘vergeefs’
arorokawai	arorokawai	‘oh oh, name of the old mouth of the Mieiriver’; ‘ach, ach, Naam van de monding van de Mieirivier (oude monding)’
arum	arum	‘get engaged, engaged’; ‘verloven, verloving’
arur	arur	‘put on a roof’; ‘dakdekken’
arwar	arwar	‘initiation ceremony’; ‘feest voor initiatie’
as	as	‘swim, wade, wade through’; ‘zwemmen, waden, doorwaden’
as(a)	as(a)	‘share, divide, separate’; ‘delen, verdelen, scheiden’
asa	asa	‘branch, fork, tributary’; ‘tak, gaffel, zijrivier’
asa apopi	asa apopi	‘spinning game to make yourself dizzy’; ‘ronddraaispelletje om zich duizelig te maken’
asain	asain	‘sharpening’; ‘slijpen’
asanai	asanai	‘garfish species’; ‘geepsoort’
asariow	asariow	‘load-bearing beams, wood used for grass cutting (leveling)’; ‘draaghouten, aanhaalhout bij grasafslaan’
asasi nai	asasi nai	‘thorn’; ‘doren’
asasinai jar	asasinai jar	‘sea urchin’; ‘zeeegel’
asiar	asiar	‘tie into a bundle, tie around’; ‘tot een bundel binden, omstrikken’
asies	asies	‘spread out (of a mat)’; ‘uitspreiden, bijv. van een mat’
asikajomi	asikajomi	‘k.o. garfish found in the mangrove’; ‘geepsoort in het vloedbos’
asina	asina	‘counter-gift’; ‘tegengeschenk’
asisi	asisi	‘quiet’; ‘stil’
asiwar	asiwar	‘lean against’; ‘leunen tegen’
aso, mazo enz	aso, mazo enz	‘because of’; ‘vanwege’
astu	astu	‘cross over by wading’; ‘wadend oversteken’
asuat	asuat	‘small yellow ant’; ‘kleine, gele mier’
asupa-tirere	asupa-tirere	‘said when a child sneezes’; ‘gezegd als een kind niest’
at	at	‘four’; ‘telwoord vier’
atabar	atabar	‘chase away’; ‘wegjagen’
atar	atar	‘festive bringing the bride to the groom’; ‘feestelijk brengen van de bruid bij de bruidegom’
atari	atari	‘Tropical almond’; ‘ketapang’; ‘kanarieboom’
aten	aten	‘good, living, intact’; ‘goed, levend, intact’
ateni	ateni	‘liver’; ‘lever’
atitiatar	atitiatar	‘festive bringing the bride to family’; ‘het feestelijk brengen van de bruid naar familie’
atituba	atituba	‘screamed, burned, burn’; ‘geschroeid, aangebrand, zich branden’
ato	ato	‘already’; ‘reeds, al’
ato	ato	‘arrow (general)’; ‘pijl (algemeen)’
atobi	atobi	‘arrow made of the nerve of a sago leaf’; ‘pijltje van sagolidi’
atoku	atoku	‘arrow shaft, k.o. reed’; ‘pijlschacht, rietsoort’
ator	ator	‘count, calculate’; ‘tellen, rekenen’
atore	atore	‘k.o. small black palm’; ‘kleine niboengsoort’
atoti	atoti	‘toy arrow made of sago leaf nerf’; ‘speelpijltje van sagolidi’
atu	atu	‘child (of someone, kin), holes in a net, inflammation site on cornea’; ‘kind (als genoemd van wie), mazen van een net, ontstekingslitteken op hoornvlies’
atubai	atubai	‘someone who has lost a child’; ‘iemand van wie een kind gestorven is’
atudieum	atudieum	‘foster child, adopted child’; ‘pleegkind, aangenomen kind’
atuma	atuma	‘child (general)’; ‘kind (algemeen)’
atuma bebeasa	atuma bebeasa	‘twins’; ‘tweeling’
atuma besusu	atuma besusu	‘nursing child’; ‘zoogkind’
aturi	aturi	‘stump’; ‘stronk’
au	au	‘lullaby, hush and rock’; ‘wiegeliedje, sussen en wiegen’
au	au	‘you (free form)’; ‘je, u (onverbonden vorm)’
aum	aum	‘feed, give food’; ‘voeden, te eten geven’
auno	auno	‘hey you!’; ‘hei jij!’
aut	aut	‘climb mountain’; ‘berg beklimmen’
aw	aw	‘collect, attract (eg to a game)’; ‘verzamelen, aantrekken (tot spel bijv)’
awa kumua	awa kumua	‘pull a sarong up between one's legs’; ‘sarong tussen de benen doorhalen’
awadau	awadau	‘buttocks’; ‘billen’
awadu	awadu	‘thigh, ham’; ‘dij, ham’
awadu sinia	awadu sinia	‘hip bone’; ‘heupbeen’
awah	awah	‘lower body’; ‘benedenlijf’
awair	awair	‘k.o. coral’; ‘takkoraal’
awakumua	awakumua	‘pull a sarong up between one's legs’; ‘de sarong tussen de benen doorhalen’
awanakananapu	awanakananapu	‘swollen gland in the groin’; ‘klierzwelling in de liesstreek’
awar	awar	‘sewing’; ‘naaien’
awararo	awararo	‘crotch’; ‘het kruis (tussen de benen)’
awas	awas	‘coil (rope; wire), coil (like a snake), coiled end of bowstring, cross arms across chest’; ‘een rol (touw, ijzerdraad), zich oprollen (als een slang), gevlochten uiteinde van boogsnaar, de armen kruisen voor de borst’
awata	awata	‘orphan’; ‘weeskind’
awer	awer	‘hunt with dogs’; ‘jagen met honden’
awi	awi	‘lie, cheat, attack with angry influence, tempt’; ‘liegen, bedriegen, belagen met boze invloed, verleiden’
ba	ba	‘because’; ‘want’
ba	ba	‘denial: not’; ‘ontkenning: niet’
ba	ba	‘palm of the hand, sole of the foot’; ‘palm van de hand, zool van de voet’
bab	bab	‘below, under’; ‘onder, beneden’
baba	baba	‘great, important head of family’; ‘groot, voornaam familiehoofd’
baba saneraro	baba saneraro	‘slim’; ‘slank’
baba tawa	baba tawa	‘former head of the family’; ‘het vroegere familiehoofd’
babapa	babapa	‘behave’; ‘zich gedragen’
babar	babar	‘flapping wings’; ‘klapwieken’
babara	babara	‘swollen (of body part)’; ‘gezwollen (van lichaamsdeel)’
babara re	babara re	‘face one's face in preparation for war’; ‘zich het gelaat beschilderen voor de krijg’
babari	babari	‘k.o. sea anemone’; ‘soort zeeanemoon’
babasa	babasa	‘wet’; ‘nat’
babedani	babedani	‘that, that there’; ‘die of dat daarbeneden’
babedasi	babedasi	‘those there (pl, of things)’; ‘die daarbeneden (meerv. v. zaken)’
babedasia	babedasia	‘those there (pl, of people)’; ‘die daarbeneden (meerv. voor personen)’
baber(a)	baber(a)	‘each other’; ‘elkaar’
babi	babi	‘woman’; ‘vrouw’
babiar	babiar	‘light up, shine on’; ‘verlichten, beschijnen’
babin	babin	‘woman’; ‘vrouw’
babinatu	babinatu	‘sister, female family member’; ‘zuster, vrouwelijke verwant’
babindiriau	babindiriau	‘wedding’; ‘bruiloft’
babiru	babiru	‘sick due to violation of prohibitions’; ‘ziek door overtreding van verboden’
babisi	babisi	‘hungry’; ‘honger hebben’
babo	babo	‘above’; ‘boven’
babo	babo	‘rowing team, joint rowers’; ‘roeiploeg, de gezamenlijke roeiers’
baboru	baboru	‘new’; ‘nieuw’
babotui	babotui	‘flat sandy beach’; ‘vlak zandstrand’
babur	babur	‘leave, go home: leave’; ‘weggaan, naar huis gaan: verlaten’
baburi	baburi	‘ever on’; ‘almaar door’
baburu	baburu	‘hair, feather’; ‘haar, veren’
bade	bade	‘when’; ‘wan’
bai	bai	‘black mussel shell’; ‘zwarte mosselschelp’
bai	bai	‘carry on the hip or back or in cloth’; ‘dragen op de heup of rug of in slendang’
bai	bai	‘relationship between mutual parents in law’; ‘relatie tussen wederzijdse schoonouders’
bain	bain	‘tree that canoes are made from’; ‘boom waarvan prauwen worden gemaakt’
baisus	baisus	‘k.o. water flask’; ‘soort waterkruik’
bait	bait	‘pay’; ‘betalen’
baja	baja	‘flat woven basket, with raised edges’; ‘platte gevlochten mand, met opstaande randen’
baja	baja	‘palm leaf in its entirety or only the leaf base’; ‘palmblad in zijn geheel of alleen de bladvoet’
baja	baja	‘spew out, spit out’; ‘uitspuwen’
bana	bana	‘open, break open (mouth, shell and the like)’; ‘open, openbreken (mond, schelp e d)’
banasa	banasa	‘k.o. tree’; ‘kaju dodinga’; ‘houtsoort’
banggai	baŋɡai	‘k.o. stone’; ‘mica’
bape mojar	bape mojar	‘prohibited to not’; ‘verbiedende niet’
bar	bar	‘hit the drum, construct something, string’; ‘slaan op de tifa, iets construeren, spannen’
bara	bara	‘arm, hand, handrail, handle, ear to hold on to’; ‘arm, hand, leuning voor de hand, handvat, oor om aan vast te houden’
bara apopa	bara apopa	‘webbed feet’; ‘zwemvlienzen’
bara baba	bara baba	‘armpit’; ‘oksel’
bara dauru	bara dauru	‘shoulder blade’; ‘schouderblad’
bara kamana	bara kamana	‘signal to come over, beckon’; ‘hierheen wenken’
bara rao	bara rao	‘wrist’; ‘pols’
bara sara	bara sara	‘left hand’; ‘linkerhand’
bara watan	bara watan	‘right hand’; ‘rechterhand’
barababa	barababa	‘armpit’; ‘oksel’
barabo	barabo	‘pectoral fin’; ‘borstvin’
barabo	barabo	‘shoulder’; ‘shouder’
barabu	barabu	‘side gallery, house walkway, side passage, yard of a house on the rampart’; ‘zijgalerij, omgang van huis, zijgang, erf van een huis op de wal’
barakai awadu	barakai awadu	‘muscle of hand’; ‘muis van de hand’
barakai benarabua	barakai benarabua	‘middle finger’; ‘middelvinger’
barakai bu	barakai bu	‘knuckles’; ‘vingerknokkels’
barakai rawa	barakai rawa	‘nail’; ‘nagel’
barakia awadu	barakia awadu	‘muscle of hand’; ‘muis van de hand’
barakia baba	barakia baba	‘thumb’; ‘duim’
barakiababa	barakiababa	‘hold under the arm, clamp under the arm’; ‘onder de oksel klemmen’
barakia(i)	barakia(i)	‘finger’; ‘vinger’
barakiai	barakiai	‘finger’; ‘vinger’
barami	barami	‘not yet’; ‘nog niet’
barapo	barapo	‘ship and airplane propeller’; ‘schroef van schip en vliegtuig’
barapowai	barapowai	‘ball braided from rattan’; ‘bal apowai’; ‘van rotan gevlochten bal’
bararau	bararau	‘wing’; ‘vluegel’
barare	barare	‘window (in house)’; ‘raampjes in het huis’
barareu	barareu	‘handprint’; ‘afdruk van de hand’
bararotu	bararotu	‘k.o. small bird of paradise’; ‘kleine paradijsvogel’
barasa	barasa	‘portable’; ‘draagbaar’
barasia	barasia	‘show a blister, go off (of a gun), explode’; ‘een blaar vertonen, knallen van een geweer, ontploffen’
barasiribai	barasiribai	‘legendary wild dog in the mountains’; ‘legendarische wilde hond op het gebergte’
barawan	barawan	‘gold’; ‘goud’
bare	bare	‘almost’; ‘bijna’
bari	bari	‘wrestling’; ‘worstelen’
bariri	bariri	‘appearance, shape, form’; ‘gelijkenis, voorkomen, gestalte, vorm’
baririwi	baririwi	‘dispute, have a fight’; ‘twisten, ruzie hebben’
baririwi	baririwi	‘stiff (of body, body part), cramp’; ‘stijf van lichaam of lichaamsdeel, ook bij kramp’
baro	baro	‘miss, not have, need, without’; ‘missen, niet hebben, behoefte hebben aan, zonder’
baroi	baroi	‘seacow, dugong’; ‘zeekoe’
baru	baru	‘across the street’; ‘overkant’
basar	basar	‘hit with hand, or on drum’; ‘slaan met de vlakke hand, ook op de tifa’
bat	bat	‘get up, sit up from a lying position, rise up (of a school of fish)’; ‘opstaan, zich oprichten uit liggende houding, opkomen van school vissen op zee’
bat tu	bat tu	‘lie across something’; ‘dwars over iets liggen’
bata	bata	‘lie, remain behind, permanent in condition’; ‘liggen, achterblijven, blijvend zijn van toestand’
bata	bata	‘lie’; ‘liggen’
bata	bata	‘surf, breaking wave’; ‘branding, brandinggolf’
batair	batair	‘small trusses of the roof of a canoe, front and rear’; ‘kleine spanten van het prauwdakje, voor en achter’
batioir	batioir	‘thick (not thin), full of fruit’; ‘dik (niet dun), vol vruchten’
batitiojar	batitiojar	‘fetid (therefore not tasty)’; ‘klef (daardoor niet lekker)’
batromi	batromi	‘large seashell with large matabia’; ‘grote slakschelp met grote matabia’
batu	batu	‘lie across something’; ‘dwars over iets liggen’
baturuta	baturuta	‘river turtle’; ‘rivierschildpad’
baun	baun	‘erect (of building, pole)’; ‘oprichten, bijv, van gebouw, paal’
be	be	‘on, as’; ‘aan, als’
bebesa	bebesa	‘sandbank underwater’; ‘zandbank onder water’
bebiar	bebiar	‘flame’; ‘vlam’
beda	beda	‘demonstrative pronoun: there with you (sg. or pl.)’; ‘daar bij jou of u of jullie (aanw vnw.)’
bedagam	bedaɡam	‘make a trip for trade, make a long journey’; ‘handelsreis maken, verre reis maken’
bedai	bedai	‘demonstrative pronoun: there with you (sg. or pl.)’; ‘daar bij jou of u of jullie (aanw vnw.)’
bedeken	bedeken	‘threaten’; ‘bedreigen’
bedia	bedia	‘demonstrative pronoun: there with you (sg. or pl.)’; ‘daar bij jou of u of jullie (aanw vnw.)’
bedior	bedior	‘prevent, obstruct, guard’; ‘tegenhouden, verhinderen, bewaken’
bedjadi	bedʒadi	‘born, give birth, have a child’; ‘geboren worden, baren, een kind krijgen’
bei(a)	bei(a)	‘deliberately, wilfully, very, only, to’; ‘opzettelijk, moedwillig, erg, slechts, tot’
beibeia	beibeia	‘only, but, just, just like that’; ‘slechts, maar, al maar, zo maar’
beito	beito	‘to’; ‘tot’
bekata	bekata	‘diverge’; ‘uiteenwijken’
bekuda	bekuda	‘riding a horse on the shoulders’; ‘paardje rijden op de schouders’
bekuti-kuti	bekuti-kuti	‘lumpy (of sagomush)’; ‘klonterig van sagopap’
bemandi	bemandi	‘remainder, remaining’; ‘rest, overblijvend’
bemeamor	bemeamor	‘full of bumps, pimples, pockmarks’; ‘vol bultjes, puistjes, pokken’
bena	bena	‘rest, leftovers, remnants’; ‘rest, overblijfsel, wat overblijft’
benababo	benababo	‘tree cuscus (that stays on high)’; ‘boomkoeskoes (die boven verblijft)’
benadi	benadi	‘pray’; ‘bidden’
benaimaroba	benaimaroba	‘python’; ‘python’
benakakopa	benakakopa	‘mole cricket’; ‘veenmol’
benamaria	benamaria	‘eel’; ‘paling’
benamon	benamon	‘ghost possessor’; ‘geestbezitter’
benanari	benanari	‘fake (as opposed to natural)’; ‘kunst tegenover natuur’
benanari	benanari	‘fake, man-made (opposite of natural)’; ‘kunst- (tegenover natuurlijk)’
benew	benew	‘own, possess’; ‘bezitten, eigenaar’
bepake	bepake	‘use, also in a sexual sense’; ‘gebruiken, ook in geslachtelijke zin’
bepapea	bepapea	‘wild, dense, untouched wilderness’; ‘woest, dicht, ongerept van wildernis’
bepidar	bepidar	‘dangerous due to being sacred, disgusting’; ‘gevaarlijk door heiligheid, afstotend’
beposar	beposar	‘flooding, overflowing’; ‘bandjirren’
bepurmararu	bepurmararu	‘k.o. grasshopper’; ‘bladsprinkhaan’
ber(a)	ber(a)	‘turn’; ‘keren’
bera-bera	bera-bera	‘lightning, shine, k.o. thin pearl shell’; ‘bliksem, blinken, naam van dunne parelmoerschelp’
berai	berai	‘secretly’; ‘heimelijk?’
ber(e)	ber(e)	‘walk over a bridge, log, ridge’; ‘lopen over brug, boomstam, bergkam’
bere-bere	bere-bere	‘beri-beri ziekte’
bereri	bereri	‘empty, misfired, unsuccessful’; ‘ledig, misgeschoten, succesloos’
beretu	beretu	‘crossing via a bridge’; ‘oversteken via een brug’
bereu ba	bereu ba	‘traceless, leaving no impression’; ‘spoorloos, geen indruk nalaten’
beria	beria	‘blood’; ‘bloed’
beribi	beribi	‘four (of coconuts)’; ‘viertal klappers’
beris	beris	‘peel’; ‘schillen’
berora	berora	‘dark moon’; ‘donkere maan’
beruana	beruana	‘appear, show oneself, vision’; ‘verschijnen, zich vertonen, visioen’
berumoja	berumoja	‘bird of prey, k.o. eagle’; ‘roofvogel, kiekendief’
beruri	beruri	‘mountain top where several mountain ridges meet’; ‘bergtop waar enkele bergkammen samenkomen’
besa	besa	‘half-ripe’; ‘half rijp’
besianggonu	besiaŋɡonu	‘albino (lit. red)’; ‘albino, eig. rode’
besina	besina	‘lean’; ‘mager’
besipuja	besipuja	‘k.o. squid’; ‘soort pijlinktvis’
besiri	besiri	‘immediately, very bad, at once’; ‘terstond, heel erg, ten enenmale’
besjen	besjen	‘good, fitting, gratifying’; ‘goed, passend, verheugend’
besoma	besoma	‘black and white sea snake’; ‘wit-zwarte zeeslang’
besopapa	besopapa	‘put in a row’; ‘op een rij liggen’
betabe	betabe	‘wave hello’; ‘goede dag wuiven’
betapira	betapira	‘fish that jumps high out of the water, mackerel’; ‘tarusi, tenggiri’; ‘hoog uit het water opspringende vis’
betatar	betatar	‘sinful’; ‘zondig zijn’
betiai	betiai	‘emerge from the water, come up from the water’; ‘in het water opduiken, uit het water opkomen’
betiai	betiai	‘surface, float to the surface’; ‘opduiken, boven komen drijven’
betoapa	betoapa	‘thus’; ‘alzo’
betobi-tobi	betobi-tobi	‘spotted, multicolored’; ‘gevlekt, bont’
betobosei	betobosei	‘palm cockatoo, black cockatoo’; ‘grote zwarte kakatoea’
betoni	betoni	‘which, what kind’; ‘welk, wat voor’
beumur	beumur	‘longevity, long-lived’; ‘lang leven’
bewat(a)	bewat(a)	‘nurse, care for’; ‘verzorgen’
bi	bi	‘question word’; ‘vraagwoordje’
bi	bi	‘sago tree (in compounds)’; ‘sagoboom (in samenstellingen)’
biakambi	biakambi	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
biakamenit	biakamenit	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
biakau	biakau	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
biangena	biaŋena	‘k.o. large sea turtle’; ‘zeer grote zeeschildpad’
bianona	bianona	‘ring finger’; ‘ringvinger’
biar	biar	‘shine, sheen, light’; ‘glans, schijneel, licht’
biar(a)	biar(a)	‘descend, slope downwards’; ‘afdalen, hellen’
bibar	bibar	‘slimy, slippery’; ‘slijmerig, glibberig’
bibia	bibia	‘wave (at sea), swell’; ‘golf op zee, deininggolven’
bibioi	bibioi	‘rash, mosquito bite’; ‘striem, muggebeet’
bibisi	bibisi	‘contraction of shoulder and back muscles due to pain or heat’; ‘samentrekken van schouder en rugspieren door pijn of hittegevoel’
bibu	bibu	‘not real, fake’; ‘niet echt, schijn’
biebura	biebura	‘always, daily’; ‘aldoor, dagelijks’
biekarwar	biekarwar	‘prevented due to the interference of a dead person's spirit’; ‘verhinderd door tegenwerking van een karwar (dodenziel)’
bierurutu	bierurutu	‘peat soil (high in the Mon area on the mountains) (e.g. sinking)’; ‘veengrond (hoog in het mongebied op de bergen) (eig. inzinkend)’
biku	biku	‘chimney pipe’; ‘schoorsteenpijp’
bimama	bimama	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bimanau	bimanau	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bimir	bimir	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bimor	bimor	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bingga	biŋɡa	‘pigeon species’; ‘duifsoort’
biomborei	biomborei	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bir	bir	‘reserveren, laten staan in reserve’
birik	birik	‘bird snare (hunter pulls the snare tight)’; ‘vogelstrik (de jager trekt de strik aan)’
bisa	bisa	‘bend, curve’; ‘buigen, ombuigen, krommen’
bisa	bisa	‘old woman’; ‘oude vrouw’
bis(i)	bis(i)	‘fever’; ‘koorts’
bisopi	bisopi	‘initiated young woman’; ‘geinitieerde jonge vrouw’
bitae	bitae	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bitibiti	bitibiti	‘firefly’; ‘vuurvliegje’
bitime	bitime	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bito	bito	‘what’; ‘wat?’
bitopi	bitopi	‘what’; ‘wat?’
bituai	bituai	‘k.o. sago tree’; ‘soort sagoboom’
bo	bo	‘causing, to’; ‘veroorzakend, naar’
bo	bo	‘fin of a fish’; ‘vin van een vis’
bo	bo	‘row, rowing span, fin of a fish’; ‘roeien, roeispaan, vin van een vis’
bob	bob	‘hand out, give away, sell’; ‘uitdelen, weggeven, verkopen’
boboja	boboja	‘foam of waves, of seawater’; ‘schuim van golven, van zeewater’
boboki	boboki	‘k.o. grasshopper’; ‘soort sprinkhaan’
bokasiri	bokasiri	‘shell species, yellow with brown stripes’; ‘schelpsoort, geel met bruine streepjes’
bora	bora	‘bundle (of barley, etc.)’; ‘bundel, bos (van gerst e d)’
borabo	borabo	‘k.o. of wood that always stays moist’; ‘houtsoort die steeds vochtig blijft’
borai	borai	‘of all kinds, much of everything, crowd’; ‘allerlei, veel van allerlei, alle soorten, als enkelvoud: de massa, de schare’
borai pai	borai pai	‘Borai people’; ‘kaiwasa borai’
bori	bori	‘adverb, first, before something else’; ‘bijwoord, eerst, voor iets anders’
bori	bori	‘buy’; ‘kopen’
boro	boro	‘shell, purply white in colour’; ‘schelpje, paarswit’
borob	borob	‘participant in the party, exchange partner’; ‘deelhebber in feest, ruilgenoot’
boru	boru	‘die, dead, numb (of a body part)’; ‘sterven, dood, verlamd van lichaamsdeel’
boru piata	boru piata	‘suffocate, suddenly die without being sick’; ‘stikken, plotseling sterven zonder ziek te zijn’
boru topar	boru topar	‘unconscious, faint’; ‘bewusteloos zijn, bezwijmen’
boru topar	boru topar	‘unconscious’; ‘bewusteloos zijn’
bote	bote	‘bucket, bucket made of bamboo, bamboo container for holding sago meal’; ‘emmer, puts van bamboe, bamboe om sagoweer op te vangen’
bowaja	bowaja	‘exclamation made during a game of hide and seek when someone is tagged’; ‘uitroep bij verstoppertje, als iemand getikt wordt’
bowi	bowi	‘archerfish’; ‘Labrus jaculator’; ‘schuttervisje’
bu	bu	‘joint, knot in wood’; ‘gewricht, kwast in hout’
bu	bu	‘unusual, fake, belong to another world’; ‘ongewoon, onecht, tot de andere wereld behorend’
bu sore	bu sore	‘make a growling sound, e g., as a plane’; ‘brommend geluid maken als vliegtuig e.d.’
buai	buai	‘behavior’; ‘adat’; ‘gedrag’
bub	bub	‘blow (also on an instrument)’; ‘blazen, ook op instrument’
bub sore	bub sore	‘blowing with the mouth’; ‘blazen met de mond’
bubu	bubu	‘pour out, pour in’; ‘uitgieten, inschenken’
buet	buet	‘button’; ‘knoop’
buet au	buet au	‘brace yourself’; ‘zet je schrap’
bui	bui	‘write, draw, paint’; ‘schrijven, tekenen, schilderen’
buio	buio	‘fruit’; ‘vrucht’
buoto	buoto	‘what's with you?, how? (in general)’; ‘wat is er met je?, Alg. betekenis: hoe?’
bur	bur	‘preposition, towards, in the direction of’; ‘voorzetsel, tegemoet, in richting van’
buriawari	buriawari	‘snail shell, shaped like a money tray’; ‘slakschelpje, vorm van geldbakje’
buruburusia	buruburusia	‘air bubble, both in and on the water’; ‘luchtbel, zowel in als op het water’
burumani	burumani	‘spinning top’; ‘tol’
burusu	burusu	‘away from, separated from’; ‘vandaan, gescheiden van’
dame	dame	‘peace treaty’; ‘vredesluiting’
dana joma	dana joma	‘because of the fire’; ‘vanwege de brand’
danggui	daŋɡui	‘perish, mouldered, spoiled, rotten through with woodworm’; ‘vergaan, vermolmd, bedorven, verdord door houtworm’
darisi	darisi	‘tasty red fish’; ‘rode smakelijke vis’
daum	daum	‘oar’; ‘dajoeng’; ‘roeiriem’
de	de	‘beach that dries out at ebb tide’; ‘bij eb drooglopend strand’
de karia	de karia	‘high tide’; ‘hoge vloed’
de karia	de karia	‘very high tide’; ‘zeer hoge vloed’
de pai pieposi	de pai pieposi	‘it's ebb tide’; ‘het is eb’
dediau	dediau	‘honorary title’; ‘eretitel’
dediru	dediru	‘large ebbtide occuring at night (Dec. to Aug)’; ‘grote nachteb (Dec. to Aug)’
dekopa	dekopa	‘k.o. bird that makes the call: piau-piau-piau’; ‘zangvogeltje, roept: piau-piau-piau’
depuria	depuria	‘large ebbtide occuring during the day (Aug. to Dec.)’; ‘grote dageb (Aug. tot Dec)’
dere	dere	‘side, flank, bank, beach’; ‘kant, zijde, oever, strand’
dere	dere	‘tooth’; ‘tand’
dere baba	dere baba	‘chin, lower jaw, second knot in the ko (button rope)’; ‘kin, onderkaak, tweede knoop in de ko (knopentouwtje)’
dere baba	dere baba	‘chin, lower jaw’; ‘kin, onderkaak’
dere benanari	dere benanari	‘false teeth’; ‘kunstgebit’
dere pa	dere pa	‘gums’; ‘tandvlees’
dere ririojar	dere ririojar	‘chattering teeth’; ‘klappertanden’
dere umuaja	dere umuaja	‘molar’; ‘kies, de kiezen’
dere upa	dere upa	‘black teeth’; ‘zwarte tanden’
dero	dero	‘step-brother, step-sister’; ‘schoonbroeder of -zuster (van spreker)’
di	di	‘vagina’; ‘vagina’
diakau	diakau	‘edible shoots of Saccharum edule’; ‘sajur lilin’
dia(n)	dia(n)	‘fish’; ‘vis’
dianggariria	diaŋɡariria	‘crocodile’; ‘krokodil’
diar	diar	‘extend one's hand, to push or grab’; ‘de hand uitsteken, om te duwen of te grijpen’
diara	diara	‘casting net’; ‘djala’; ‘werpnet’
diasa	diasa	‘k.o. fish’; ‘bobara’; ‘vissoort’
dibei	dibei	‘croton’; ‘croton’
didiwai	didiwai	‘alang-alang plant, rough with all kinds of weeds’; ‘alang-alangplant, ruigte met allerlei onkruid’
die	die	‘ebb tide, tide is ebbing’; ‘het ebt, de eb’
die	die	‘ebb, time indication for half a year’; ‘de eb, het ebt, tijdsaanduiding voor halfjaar’
diebit	diebit	‘pig trap’; ‘varkenstrik’
diedi	diedi	‘banana variety’; ‘bananensoort’
diedidu	diedidu	‘well, unfortunately, too bad’; ‘ach, helaas, jammer’
dikoi	dikoi	‘clitoris’; ‘clitoris’
diobara	diobara	‘gale force wind’; ‘stormwind’
diodi	diodi	‘k.o. banana’; ‘pisang ambon’; ‘bananensoort’
dionewa	dionewa	‘together, grabbed with one hand’; ‘samen, in een greep gevat’
dior	dior	‘stop, basic word of bedior’; ‘tegenhouden, grondwoord van bedior’
diow	diow	‘hook, treble hook, pluck hook, bamboo crochet hook’; ‘haak, dreg, plukhaak, bamboeboet haaknaald’
dir	dir	‘nail, hoof, claw’; ‘nagel, hoef, klauw’
diru	diru	‘night’; ‘nacht’
djadiba	dʒadiba	‘impossible, terrible, unbearable’; ‘onmogelijk, verschrikkelijk, ondraaglijk’
djam	dʒam	‘duration, time period, specific time’; ‘tijdsduur, tijdvak, bepaalde tijd’
djawati	dʒawati	‘canoe from the Moluccas made of planks’; ‘prauw uit Molukken met planken boorden’
do	do	‘at, on the spot of’; ‘te, ter plaatse van’
dobabaru	dobabaru	‘many shards, there are shards’; ‘veel scherven, aan scherven zijn’
dobaru	dobaru	‘shard, half, piece of something’; ‘scherf, half, een stuk van iets’
doi	doi	‘money’; ‘geld’
dojai	dojai	‘upper side (the south of the bay)’; ‘bovenzijds (het zuiden van de baai)’
dora	dora	‘bridge from beach to house, raft’; ‘bruggetje van strand naar huis, vlot’
dorau	dorau	‘on sea, seawards’; ‘terzee, zeezijds’
dorei	dorei	‘on land, landwards’; ‘te land, landzijds’
dori	dori	‘outside, north of the bay’; ‘buitenzijds, het noorden van de baai’
dotir	dotir	‘large bamboo used for water barrels’; ‘grote maboe voor watervaten’
duairi	duairi	‘fern eaten as a vegetable’; ‘als groente gebruikte varen’
duaru	duaru	‘spoon for stirring sago mush’; ‘spatel om sagopap te roeren’
dui	dui	‘planks and boards of all kinds of palm tree bark’; ‘planken en latten van alle soorten palmschors’
e	e	‘indefinite pronoun, one or the other, other, another’; ‘onbepaald voornw., een of ander, andere’
e	e	‘question word, after interrogative sentence’; ‘vraagwoordje, achter vragende zin’
eja	eja	‘again’; ‘wederom’
ema	ema	‘eye socket, eye holes’; ‘ooggaten’
ema	ema	‘pick, pluck’; ‘plukken’
ena	ena	‘sleep’; ‘slapen’
ena mia	ena mia	‘dream, have a dream’; ‘dromen, droom’
ena mia	ena mia	‘dream’; ‘dromen’
ena sia(t)	ena sia(t)	‘fast asleep’; ‘vast slapen’
ena siat	ena siat	‘sleep soundly’; ‘vast slapen’
enderek	enderek	‘k.o. tree with smooth leaves’; ‘boomsoort met gladde bladaren’
erine	erine	‘just now’; ‘daareven, daarstraks’
esa	esa	‘an (indefinite for things)’; ‘een (onbepaald voor dingen)’
esasi	esasi	‘some, other (of things)’; ‘enkele, andere (van dingen)’
esi	esi	‘one, other, someone’; ‘de ene, de andere, iemand’
esia	esia	‘some, others’; ‘sommigen, de anderen’
esiaja	esiaja	‘there are some’; ‘er zijn er’
eta	eta	‘in the way: to brace oneself’; ‘dwars in de weg liggen: zich schrap zetten’
gurana	ɡurana	‘k.o. bird of paradise with a crest’; ‘gekraagde paradijsvogel’
i	i	‘1sg (bound form)’; ‘ik, verbonden vorm’
i	i	‘3SG (bound and unbound form)’; ‘hij, zij, hem, haar (onverbonden en verbonden vorm)’
i dirua	i dirua	‘it is dark’; ‘het duistert, het is donker’
ikui	ikui	‘small kind of giant clam’; ‘Tridacna gigas’; ‘klein soort doopvontschelp’
imandiwa	imandiwa	‘et cetera’; ‘enzovoort’
imboborui	imboborui	‘name for the evening star’; ‘naam voor de avondster’
imboni	imboni	‘coconut beetle’; ‘klappertor’
in	in	‘fish species, long and flat’; ‘vissoort, lang en plat’
ina	ina	‘pounded sago, waste left after pounding sago’; ‘sagoklopsel, ook afval van sagokloppen’
inanarabui	inanarabui	‘evil spirit that resides in a certain place (e.g. in the hot spring in Wasior)’; ‘boze geest, die op bepaalde plaats huist, bijv. in heetwaterbron bij Wasior’
inar	inar	‘k.o. oyster with five small holes in a row’; ‘naam van oesterschelpje met rij van vijf gaatjes’
inar	inar	‘widow’; ‘weduwe’
inderi	inderi	‘physician’; ‘geneeskundige’
indoki	indoki	‘realm of the dead (unhealthy winds come from there)’; ‘naam van het dodenrijk (onheilbrengende wind komt daar vandaan)’
induberi	induberi	‘source’; ‘bron’
ine	ine	‘my etc.’; ‘mijn etc’
ineri	ineri	‘then’; ‘daarna’
inggamamuri	iŋɡamamuri	‘hedge plant with finely divided leaves (fragrant when dried)’; ‘heggeplant met fijnverdeelde bladeren (welriekend na drogen)’
inggamei	iŋɡamei	‘k.o. river fish’; ‘soort riviervis’
inggameri	iŋɡameri	‘k.o. shell with knobed edges and wide wings’; ‘slakschelpje met geknobbelde randen en brede vleugel’
inggenambi	iŋɡenambi	‘dwarf demon, river spirit’; ‘dwergdemon, riviergeest’
inggininui	iŋɡininui	‘white-violet shell’; ‘wit-violet schelpje’
ipu	ipu	‘knock, strike the gong’; ‘kloppen, op gong slaan’
ipu totap	ipu totap	‘knock something out of something’; ‘iets ergens uit kloppen’
ira	ira	‘k.o. dove’; ‘soort duif’
irara	irara	‘push’; ‘duwen’
iri	iri	‘choose, select’; ‘kiezen, uitkiezen’
isairara	isairara	‘push off (e g., a canoe from a jetty)’; ‘afduwen (bijv. prauw afduwen van de steiger)’
isan	isan	‘stab with weapon or stick, pointed at’; ‘steken met wapen, stok, gericht naar’
isan aebu	isan aebu	‘kneel’; ‘knielen’
isan sabu	isan sabu	‘shoot something with an arrow’; ‘ergens in schieten met pijl’
isa(n) tir	isa(n) tir	‘make a hole in something, peep through a hole’; ‘een gat steken in, gluren door een gat, door een opening’
isanbiar	isanbiar	‘rays’; ‘stralen’
isansabu	isansabu	‘shoot into something (tree trunk or fruit etc.) lit shoot while tearing or splitting’; ‘ergens in schieten (in stam of vrucht e d.) eig. scheurend schieten, splijtend schieten’
isantawana	isantawana	‘tie up to a post, of a canoe’; ‘aan paal vastleggen van een prauw’
isantir	isantir	‘pierce’; ‘doorboren’
isantoura sou	isantoura sou	‘pierce one's nose, name of the ceremony in which the nose is pierced’; ‘neus doorboren, naam van deze ceremonie’
isantuir	isantuir	‘point’; ‘wijzen’
isap	isap	‘k.o. small bird of paradise’; ‘kleine paradijsvogel’
isiak	isiak	‘starfruit’; ‘zoete blimbing’
isin	isin	‘prepare sago mush, done by stirring from the bottom upwards using a kind of spatula’; ‘bereiden van sagopap, het roeren van beneden naar boven met een spatel’
isiririobi	isiririobi	‘octopus’; ‘goerita’; ‘octopus’
isorani	isorani	‘decoration on the sail of the Manopi group’; ‘zeilversiering als stamteken van Manopi’
isori	isori	‘river fish’; ‘riviervisje’
itati	itati	‘k.o. river fish’; ‘ikan gabus’; ‘riviervisje’
ite	ite	‘now!, come on!, not true!’; ‘nu!, kom aan!, niet waar!’
itiri	itiri	‘k.o. sea turtle with a round shell’; ‘soort zeeschildpad met bol schild’
itirik	itirik	‘k.o. small guava’; ‘kleine djamboesoort’
itirikioki	itirikioki	‘wagtail’; ‘kwikstaart’
ja	ja	‘demonstrative pronoun, that, those’; ‘aanwijzend vnw.: die, dat’
ja	ja	‘derived form of jau, 1SG’; ‘nevenvorm van jau: ik, mij’
ja	ja	‘once again’; ‘wederom’
jaba	jaba	‘hut, shelter’; ‘hut, afdak’
jabo	jabo	‘sting of a whiptail stingray’; ‘doren van de pijlstaartrog’
jai	jai	‘above (adv. of place and direction)’; ‘boven (bijw. van plaats en richting)’
jai	jai	‘father (of speaker)’; ‘vader (van spreker)’
jakis	jakis	‘monkey’; ‘aap’
jana	jana	‘demonstrative pronouns, that, those, there’; ‘aanw. vw., die, dat, daar’
jande	jande	‘edge of reef’; ‘rand van het rif’
jani	jani	‘pron. that that there’; ‘aanw.vnw. die dat daar’
jar	jar	‘coral reef, coral stones’; ‘koraalbank, koraalsteen’
jarai	jarai	‘k.o. large, triangular shell (black and with mother of pearl on the inside)’; ‘grote, driehoekige, bladvormige schelp (zwart, van binnen parelmoer)’
jaru	jaru	‘casuarina’; ‘causarine’
jarubuo	jarubuo	‘sea fan, bracelet made of sea fan’; ‘akar bahar, armring daarvan’
jarurau	jarurau	‘speckled ray, k.o. constellation: Southern Cross’; ‘gespikkelde rog, sterrenbeeld: Zuiderkruis’
jasi	jasi	‘demonstrative pronoun, those there (for things and animals)’; ‘aanw. vnw., die daar (voor dingen en dieren)’
jasia	jasia	‘demonstrative pronoun, those there (for people)’; ‘aanw. vnw., die daar (voor personen)’
jau	jau	‘1SG’; ‘ik, mij’
jawar	jawar	‘coral reef’; ‘koraalrif’
jawar	jawar	‘shield’; ‘schild’
jawar	jawar	‘top with toy mill (mill turns because of a piece of rope that is attached to a piece of carved out nutmeg tree bark)’; ‘tolletje met molentje (molentje draait door touwtje in uitgehold muskaatnootbast)’
Jemani	jemani	‘anchorage between Kambumi and Miei’; ‘ankerplaats tussen Kambumi en Miei’
jer	jer	‘plant from which fish poison is extracted’; ‘tuba’; ‘plant die visvergif levert’
jo	jo	‘exclamation: onwards!’; ‘uitroep: vooruit!’
joma	joma	‘postposition: because of’; ‘postpositie: vanwege’
jopa	jopa	‘flying fish’; ‘vliegende vis’
jowe	jowe	‘answer call: yes’; ‘antwoordroep: ja’
ka	ka	‘interjection: ah, well’; ‘tussenwerpsel: ach, wel’
ka	ka	‘palm leaf base set upright to be used as a target for throwing spears’; ‘opgerichte klapperbladvoet als doelwit voor speerwerpspel’
ka	ka	‘set up a roof on a canoe (also used as a hut)’; ‘opzetten van prauwdakje, ook als hut’
kababiriai	kababiriai	‘belt’; ‘gordel’
kababo	kababo	‘arrow with a tip made of fish bone’; ‘pijl met punt van graat’
kabaru	kabaru	‘legumes of all shapes, beans’; ‘peulvruchten in alle soorten, boontjes’
kabau	kabau	‘k.o. fruit’; ‘buah kira-kira’; ‘puzzlevrucht’
kabebar	kabebar	‘stick out one's tongue, k.o. wild banana (edible)’; ‘de tong uitsteken, wilde pisangsoort (eetbaar)’
kabereru apai	kabereru apai	‘scarecrow with a mat and wind chimes’; ‘vogelverschrikker met mat en bamboe tong-tong (door de wind bewogen)’
kabererua	kabererua	‘dance while holding weapons in hand’; ‘dansen met de wapens in de vuist’
kabi	kabi	‘name for a girl who has not yet been given a name’; ‘naam voor klein meisje dat haar eigen naam nog niet gekregen heeft’
kabihan	kabihan	‘hollow of board’; ‘hol van bord’
kabo	kabo	‘then, now’; ‘dan, nu’
kabo nendiwan	kabo nendiwan	‘grumble’; ‘lopen mopperen’
kabo tabui	kabo tabui	‘chatter, chatterbox’; ‘kletser, veelprater’
kabo tarawa	kabo tarawa	‘similarity’; ‘gelijkenis’
kabo tatupi	kabo tatupi	‘overwhelm’; ‘overdonderen’
kabojar	kabojar	‘draw a circle in the sand with the heel as the center, iron awl’; ‘met de hiel als middelpunt een cirkel trekken in het zand, ijzeren priem’
kabonendiwa	kabonendiwa	‘complain, grumble’; ‘mopperen’
kabo(r)	kabo(r)	‘word, speech, language, dispute’; ‘perkara’; ‘woord, spreken, taal, twistzaak’
kabotawar	kabotawar	‘boast, boastful, cocky’; ‘pochen, snoeven, hoogmoedig zijn’
kabua	kabua	‘tree whose leaves are used as decoration’; ‘boom waarvan hat blad als versiering wordt gebruikt’
kabuba	kabuba	‘carry on top of the back’; ‘dragen bovenop ruglast’
kabubo-kasiar	kabubo-kasiar	‘swing a child back and forth by its legs’; ‘kind laten wippen op omhoog gehouden benen’
kabubui	kabubui	‘edible bamboo shoots’; ‘eetbare bamboespruiten’
kabui	kabui	‘k.o. wild banana, old-style loincloth made of banana fibre’; ‘wilde pisang, ouderwetse schaamlap van pisang stamvezel’
kabur	kabur	‘blunt, dull’; ‘bot, stomp’
kabus	kabus	‘coat of arms of the government understood as a marker of prohibition or a border’; ‘wapenbord van het gouvernement, opgevat als verbodsteken en grensteken’
kadadiai	kadadiai	‘k.o. oyster shell (with a point in the middle of the shell)’; ‘soort oesterschelp (puntig in het midden van de schelp)’
kade	kade	‘nautilus’; ‘nautilus’
kadidi	kadidi	‘bald (of head)’; ‘kaal van hoofd’
kadiduira	kadiduira	‘roll, tip, list’; ‘wentelen, kantelen, rollen’
kae	kae	‘chopsticks’; ‘eetstokjes’
kaena	kaena	‘garbage, stuff (possessions)’; ‘vuilnis, boel (ook boedel)’
kaer	kaer	‘draw, drawing of something’; ‘teken, aftekening van iets’
kaeri	kaeri	‘do a poo, faeces, sand pile outside of a crab's hole’; ‘zijn gevoeg doen, uitwerpselen, opgeworpen krabbehoop’
kaeri kambi	kaeri kambi	‘small hibiscus plant with yellow flowers’; ‘klein hibiscusplantje met gele bloempjes’
kaeri maria	kaeri maria	‘urinate’; ‘urineren’
kaesa	kaesa	‘charcoal, wood shavings’; ‘houtskool, schaafkrullen’
kai	kai	‘aerial root of a banyan tree’; ‘luchtwortel van waringin’
kai	kai	‘steel, nerve of a nipa palm leaf’; ‘steel, nerf van nipahblad’
kai	kai	‘string of beads’; ‘een snoer kralen’
kainu	kainu	‘handle of a knife, machete etc’; ‘heft van mes, kapmes e d’
kainu	kainu	‘handle’; ‘heft’
kainumi	kainumi	‘itchy mite that gets in the skin between the toes’; ‘jeukmijt die in de huid tussen de tenen kruipt’
kair	kair	‘climb a mountain’; ‘berg beklimmen’
kair	kair	‘light, set on fire’; ‘aansteken, in brand steken’
kair	kair	‘praise’; ‘lofprijzen’
kais	kais	‘used up’; ‘op, opgebruikt’
kaitu	kaitu	‘over’; ‘overheen’
kaiwasa	kaiwasa	‘people, crowd’; ‘volk, menigte’
kajai	kajai	‘blue-gray shell (with parallel ribbing)’; ‘blauwgrijs schelpje (parallelribbels)’
kajai	kajai	‘oyster shell with parallel folds’; ‘oesterschelpje met parallelplooitjes’
kajawei	kajawei	‘wave with the hand, wave, indicate no with the hand’; ‘zwaaien met de hand, wuiven, neen wenken met de hand’
kajobi	kajobi	‘squid’; ‘sontong’; ‘inktvis’
kajobi	kajobi	‘type of song form, lament’; ‘soort liedvorm, klaaglied’
kajori	kajori	‘squid’; ‘sontong’; ‘inktvis’
kajorirau	kajorirau	‘juicy forest plant with a tight cluster of light purple flowers and leaves with parallel-running nerves’; ‘sappige bosplant, dichte aar van lichtpaarse bloempjes, parallelnervige bladeren’
kaju	kaju	‘fish with a hook that goes under the water's surface (stone or lead)’; ‘vissen met gezonken hengel (steen of lood)’
kak	kak	‘skin, open, loose, slaughter’; ‘villen, openmaken, losmaken, slachten’
kakabir	kakabir	‘naked’; ‘naakt’
kakakipar	kakakipar	‘pleated, hang loosely from a sail’; ‘geplooid, slap hangen van het zeil’
kakamutu	kakamutu	‘anchored, mark’; ‘voor anker liggen, markeren’
kakapua	kakapua	‘yaws on the sole of the foot’; ‘framboesia aan de voetzool’
kakarasi	kakarasi	‘basket plaited with rattan’; ‘van rotan gevlochten mand’
kake	kake	‘green, blue’; ‘groen, blauw’
kakepan	kakepan	‘hold in a clamp, clamp’; ‘vastklemmen, klemmend vasthouden’
kakes	kakes	‘offer something to guests (eg tobacco and betel nut)’; ‘iets aanbieden aan gasten (bijv. tabak en pinang)’
kakiap	kakiap	‘scornful of, taunt, reject, not want, hate’; ‘honen, beschimpen, verstoten, niet willen, haten’
kakibari	kakibari	‘fire tongs made of bamboo’; ‘vuurtang van bamboe’
kakir	kakir	‘winged bean’; ‘Psophocarpus tetragonolobus’; ‘vleugelsnijboon’
kakis	kakis	‘consecutively, one by one’; ‘achtereenvolgens, een voor een’
kakita	kakita	‘chip’; ‘spaander’
kako	kako	‘sperm’; ‘sperma’
kakobar	kakobar	‘sit hunched, duck down’; ‘gedoken zitten, ineen duiken, onder in de prauw laden’
kakopa	kakopa	‘earth, ground’; ‘aarde, grond’
kakopari	kakopari	‘skip, as in a game or out of joy’; ‘huppelen, als spel, van vreugde’
kakopi	kakopi	‘wart’; ‘wrat’
kakori	kakori	‘lean’; ‘mager’
kakuban	kakuban	‘hollow of a plate’; ‘hol van bord’
kakumu	kakumu	‘blink (of eye)’; ‘knipperen met de ogen’
kakuna	kakuna	‘maggot’; ‘made’; ‘larf’
kama	kama	‘trochus’; ‘bia susu’; ‘lolaschelp’
kama rarebai	kama rarebai	‘large trochus’; ‘grote lolaschelp’
kamadiri	kamadiri	‘swallow’; ‘zwaluw’
kamaite	kamaite	‘stones on the cooking place’; ‘stenen op de kookplaats’
kamajow	kamajow	‘fog, mist’; ‘nevel, mist’
kamam	kamam	‘plum’; ‘pruimpje’
kamambo	kamambo	‘clam’; ‘klemschelp’
kamamori	kamamori	‘tarry, stay too long to get a lot’; ‘talmen, lang blijven om veel te krijgen’
kamara	kamara	‘paint’; ‘verf’
kamare	kamare	‘arrow for fish with four points’; ‘vispijl met vier of meer punten’
kamari	kamari	‘space under a house on stilts’; ‘ruimte onder de paalwoning’
kamaru	kamaru	‘unripe, green’; ‘onrijp, groen’
kambaba	kambaba	‘cliff, large stone’; ‘rots, grote steen’
kambai	kambai	‘toilet’; ‘privaat’
kambarai	kambarai	‘refuse, don't want, hate’; ‘weigeren, niet willen, haten’
kambaraja	kambaraja	‘k.o. bird of paradise’; ‘paradijsvogelsoort, reuzenfluweel’
kambarasi	kambarasi	‘juvenile octopus’; ‘nog onvolgroeide octopus’
kambarasi	kambarasi	‘water that collects between the roots of a fallen tree’; ‘water verzameld tussen wortelplaten van omgevallen boom’
kambirei	kambirei	‘hole’; ‘gat’
kambo	kambo	‘bedroom for young men (room of honour, in the front of the house)’; ‘slaapkamer voor de jonge mannen (eerste kamer voorin het huis)’
kambotar	kambotar	‘knobbed’; ‘geknobbeld’
kambu	kambu	‘water (in general)’; ‘water (in het algemeen)’
kambu besariai	kambu besariai	‘water well’; ‘waterput’
kambu betaw besor	kambu betaw besor	‘waterfall’; ‘waterval’
kamburu	kamburu	‘stump (of a body part)’; ‘een stomp (van lichaamsdeel)’
kamdiwan	kamdiwan	‘shade (from a tree)’; ‘schaduw (bijv. van boom), lommer’
kami	kami	‘stone, pit (in compounds)’; ‘steen, pit (in samenstellingen)’
kamisarani	kamisarani	‘this morning’; ‘vanmorgen’
kamoma	kamoma	‘k.o. small trevally’; ‘kleine bobara-vis’
kamor	kamor	‘k.o. taro’; ‘Alocasia metallica’; ‘keladisoort’
kamuabu	kamuabu	‘starfish’; ‘zeester’
kamuk	kamuk	‘friend, boyfriend’; ‘vriend, vriendje’
kamumis	kamumis	‘mosquito’; ‘mug, muskiet’
kamumis ponori	kamumis ponori	‘mosquito larvae’; ‘muggelarven’
kamut	kamut	‘grab with the fist, grab a fistful’; ‘grijpen met de vuist, een vuistvol pakken’
kamutu	kamutu	‘anchor’; ‘anker’
kamutu	kamutu	‘finish simultaneously, without interruption’; ‘tegelijk afwerken, zonder onderbreking’
kan	kan	‘remove the outer shell, peel (of a nipa leaf, bamboo)’; ‘verwijderen van de buitenschil, schillen (nipahblad; bamboe)’
kanani	kanani	‘k.o. seat in a canoe’; ‘vrachtstoelen in de prauw’
kananosi	kananosi	‘oyster shell of a white and pink colour’; ‘wit-rose oesterschelpje’
kandai	kandai	‘liana with thorns’; ‘dorenliaan’
kandor	kandor	‘banana variety’; ‘banaansoort’
kanduta	kanduta	‘weighted rim of a casting net’; ‘verzwaarde onderrand van het werpnet’
kanier	kanier	‘mud, mud on the body’; ‘slijk, modder aan het lichaam’
kaninui	kaninui	‘bushes on the beach with yellow composite flowers’; ‘struiken aan het strand met gele composietbloemen’
kanisu kut	kanisu kut	‘saliva’; ‘speeksel’
kanisu mamu	kanisu mamu	‘coughing’; ‘hoesten’
kanisu sore	kanisu sore	‘spit’; ‘spuwen’
kanisu suo	kanisu suo	‘sneeze’; ‘niezen’
kanuari	kanuari	‘tree shrew’; ‘Callosciurus prevostii’; ‘klappereekhoorn’
kap	kap	‘empty, without content’; ‘loos, zonder inhoud’
kapaja	kapaja	‘earthen baking dish for sago’; ‘aarden bakschotel voor sagoe’
kapaja	kapaja	‘spleen’; ‘milt’
kapapor	kapapor	‘have many wounds’; ‘veel wonden hebben’
kapar	kapar	‘excite on a bobbin, to a spindle, spinning top etc’; ‘opwinden op een klos, om een spil, tol e d’
kapar	kapar	‘fold’; ‘vouwen’
kapar ruran	kapar ruran	‘hit or throw off fruit’; ‘vruchten afslaan of afwerpen’
kapariri	kapariri	‘fan, wag’; ‘waaieren, kwispelen’
kaparo	kaparo	‘leaf and leaf base of a palm’; ‘palmblad en bladvoet van palm’
kapasisaisi	kapasisaisi	‘grey spotted sea snake’; ‘grijze gevlekte zeeslang’
kapata	kapata	‘slightly wound with an arrow (so that the arrow remains stuck for a moment)’; ‘licht verwonden met een pijl (zodatde pijl even blijft hangen)’
kapata jar	kapata jar	‘chiton (type of snail on coral)’; ‘chiton (soort slak op koraal)’
kapatiai bekake	kapatiai bekake	‘green lizard’; ‘groene hagedis’
kapatisi	kapatisi	‘lizard’; ‘hagedis’
kapatua	kapatua	‘sleepy fish’; ‘slaapvis’
kapau	kapau	‘crooked’; ‘krom’
kapipiau	kapipiau	‘messy, intertwined, mixed up’; ‘verward, door elkaar, wdk. door elkaar lopen’
kapisa	kapisa	‘title of honour’; ‘eretitel’
kapitan laut	kapitan laut	‘title of honour’; ‘eretitel’
kapo	kapo	‘mushroom’; ‘paddestoel’
kapop	kapop	‘fungus, mould’; ‘zwam, schimmel’
kapor	kapor	‘wound’; ‘wond’
kapun	kapun	‘weeding’; ‘wieden’
kapupui	kapupui	‘tail’; ‘staart’
kapurus	kapurus	‘k.o. rattan’; ‘rotansoort’
kapusia	kapusia	‘bubble, sound of breaking waves, of waves breaking on bow of canoe’; ‘bruisen, geluid van brekende golven, van boegwater’
kar	kar	‘file, shave’; ‘vijlen, raspen’
karabau	karabau	‘shell, brown on the outside, blue on the inside’; ‘schelp, van buiten bruin, van binnen blauw’
karabi	karabi	‘virgin, unmarried woman’; ‘maagd, ongehuwde vrouw’
karabi pasia	karabi pasia	‘constellation: the Pleiades’; ‘sterrenbeeld: de Pleiaden’
karai(n)	karai(n)	‘nest’; ‘nest’
karaki	karaki	‘accuse, denounce’; ‘beschuldigen, aanklagen’
karakuai	karakuai	‘strong, firm, tough of meat, hard’; ‘sterk, stevig, taai van vlees, hard’
karamut	karamut	‘scratch with claws’; ‘krabben met de klauwen’
karamut raban	karamut raban	‘shred with claws’; ‘verscheuren met de klauwen’
karandani	karandani	‘k.o. creeper, ground covering plant’; ‘Calopogonium’; ‘soort calopohonium, kruipplant, grondbedekker’
karando	karando	‘tendon’; ‘pees’
karapesa	karapesa	‘chair’; ‘stoel’
kararutu	kararutu	‘shiver, feel itchy, tickle with a feather or blade of grass etc.’; ‘huiveren, terughuiveren, kriebelend gevoel hebben kriebelen met een veertje, grasje e d’
karati	karati	‘large hollow oyster shell of yellow-green colour’; ‘grote, holle, geelgroene oesterschelp’
karawa	karawa	‘braided tube’; ‘gevlochten kokertje’
kareparai	kareparai	‘medium-sized shell, irregular in shape’; ‘middelgrote schelp, onregelmatig van vorm’
kari	kari	‘prohibition sign found in garden, fruit tree or similar’; ‘verbodsteken in tuin, vruchtboom e.d.’
kari dere	kari dere	‘jaw clamp’; ‘kaakklem’
kari(a)	kari(a)	‘deep’; ‘diep’
karia baba	karia baba	‘large tide, tidal wave, flood’; ‘grote vloed, vloedgolf, zondvloed’
kariari	kariari	‘exclamation: well, well’; ‘uitroep: wel, wel’
kariau	kariau	‘k.o. selaginella (moss), k.o. wavy coral (causes itching)’; ‘soort selaginella, waaierkoraal (jeukverwekkend)’
karibu	karibu	‘nobbly snail shell with broad wings’; ‘geknobbelde slakschelp met brede vluegel’
karibuari	karibuari	‘snail shell (round, white)’; ‘slakschelpje (rond, wit)’
karie	karie	‘bamboo with broad leaves’; ‘bamboe met breed blad’
karie	karie	‘Job's tears’; ‘jobstranen’
kariesi	kariesi	‘small snail shell’; ‘klein slakschelpje’
karimamus	karimamus	‘hard work, being demonstrably diligent’; ‘hard werken, demonstratief ijverig zijn’
kariomat	kariomat	‘cut off’; ‘afsnijden’
karior	karior	‘small chisel (eg to make sago beater)’; ‘kleine beitel (bijv. om sagoklopper te maken)’
karip	karip	‘bite’; ‘bijten’
karira	karira	‘set on fire, cook on hot stones’; ‘poffen, stoven op hete stenen’
kariraban	kariraban	‘tear with the teeth’; ‘met de tanden verscheuren’
kariri	kariri	‘k.o. crab’; ‘grondkrab, wenkkrab’
kariria	kariria	‘bad, intense, terribly, broken’; ‘slecht, hevig, erg, kapot’
karirian	karirian	‘set on fire, cook on hot stones’; ‘poffen, stoven op hete stenen’
karisi	karisi	‘ambarella, great hog plum’; ‘kedondong’; ‘vruchtboom’
karitu	karitu	‘bite through’; ‘doorbijten’
kariwai	kariwai	‘k.o. crab’; ‘soort krab’
karor	karor	‘snail shell, brown with red dots’; ‘slakschelpje, bruin met rode puntjes’
karotu	karotu	‘break off, pull off, stretch, crack one's knuckles’; ‘afbreken, afrukken, zich rekken, laten knakken v. vingers’
karow	karow	‘container made of tree bark’; ‘vat van boombast’
karu	karu	‘infusion, broth, secretion fluid, marsh water’; ‘aftreksel, bouillon, afscheidingsvocht, moeraswater’
karu mas	karu mas	‘boiled water’; ‘gekookt water’
karu worira	karu worira	‘outside-back’; ‘buiten-achter’
karuai	karuai	‘much eaten k.o. oyster’; ‘veel gegeten oesterschelpdiertje’
karuar	karuar	‘dead, swear word, bringing ruin, praying mantis, stick insect’; ‘dode, schelwoord, onheilbregend, bidsprinkhaan, wandelende tak, griezelding’
karuar	karuar	‘image of dead, spirit of a dead person bringing bad tidings, stick insect, praying mantis’; ‘dodenbeeld, onheilbrengde dodenziel, wandelende tak, bidsprinkhaan’
karuboru	karuboru	‘white sailfish’; ‘witte zeilvis’
karubu	karubu	‘tasty, gray-yellow colored fish’; ‘smakelijke, grijs-geel gekleurde vis’
karumatiri	karumatiri	‘leaking swamp water’; ‘doorlekkend moeraswater’
karundaun	karundaun	‘k.o. tree with leathery leaves’; ‘boom met leerachtige blaren, gemengd in sago’
karupora	karupora	‘back muscles’; ‘de lendenspieren’
karupora	karupora	‘lumbar muscles’; ‘lendenspieren’
karupui	karupui	‘behind’; ‘achter’
karur	karur	‘k o tree that grows on beaches, has a square-shaped fruit that floats’; ‘strandboom met vierhoekige, drijvende vruchten’
karuraro	karuraro	‘pool’; ‘poel’
karurawa	karurawa	‘dorsal fin’; ‘rugvin’
karurawa	karurawa	‘sea foam (squid carapace)’; ‘zeeschuim (rugschild van inktvis)’
karures	karures	‘keelsail boat’; ‘kielzeilscheepje’
karuri	karuri	‘warm up’; ‘zich warmen’
karusina	karusina	‘spine’; ‘ruggegraat’
karusina bemasai	karusina bemasai	‘protruding scales of a crocodile’; ‘opstaande staartschubben van krokodil’
kas	kas	‘shave, slide, slip’; ‘scheren, glijden’
kasaboi	kasaboi	‘two pieces of bamboo used to extract sago from a baking mould’; ‘twee bamboetjes om sago uit bakvorm te halen’
kasasa	kasasa	‘edible small crab’; ‘eetbare kleine krab’
kasau	kasau	‘cleft, separation, separated, remote’; ‘spleet, afscheiding, afgescheiden, afgelegen’
kasau	kasau	‘family group’; ‘keret’; ‘familiegroep’
kasia	kasia	‘outer leaf of flower, outer leaf of bamboo shoot’; ‘bloemschede: schede van bamboe’
kasieboi	kasieboi	‘worm’; ‘worm’
kasiei	kasiei	‘sticky sap of trees, banyan tree’; ‘kleefsap van bomen, waringinboom’
kasien buet	kasien buet	‘tie a knot’; ‘een knoop leggen’
kasies	kasies	‘bind’; ‘binden’
kasies tawan	kasies tawan	‘tie’; ‘vastbinden’
kasimusi	kasimusi	‘small pandanus with leaves in bundles’; ‘kleine pandanus met bladeren in bundels’
kasina	kasina	‘cucumber’; ‘komkommer’
kasina	kasina	‘membrane, fruit skin’; ‘vlies, vruchtvlies’
kasina	kasina	‘mirror, glasses’; ‘spiegel, bril’
kasiow	kasiow	‘angry’; ‘boos zijn’
kasira	kasira	‘k.o. black palm’; ‘soort niboeng’
kasire	kasire	‘side of the body’; ‘zijde van het lichaam’
kasisiaira	kasisiaira	‘the fastest, competition’; ‘om het vlugst, wedstrijd’
kasisiau	kasisiau	‘with spaces in between’; ‘met tussenruimten’
kasisiei	kasisiei	‘solidify, firm up, firm (of porridge)’; ‘stollen, stremmen, stijf van pap’
kasisuira	kasisuira	‘at the same time, finish without interruption’; ‘tegelijk, zonder onderbreking afwerken’
kasuba	kasuba	‘plant with red fruit that is used for dyeing, red cotton’; ‘plant met rode vruchtjes voor verfstof, rood katoen’
kata	kata	‘gap, opening, period, time period’; ‘tussenruimte, opening, spleet, tijdperk, tijdvak’
katar	katar	‘climb a tree’; ‘in boom klimmen’
katare	katare	‘place to store something’; ‘stelling om iets op te leggen’
katatara	katatara	‘gravel’; ‘grint’
katiei	katiei	‘young, unmarried man’; ‘jonge, ongehuwde man’
katiobi	katiobi	‘legume’; ‘katjang gatal’; ‘peulvrucht’
katu	katu	‘little, small’; ‘weinig, klein’
katu esa	katu esa	‘little bit more’; ‘nog een beetje’
katua	katua	‘tear off a piece’; ‘een stuk afscheuren’
katuerine	katuerine	‘just now’; ‘zoeven, daarstraks’
katuesa	katuesa	‘little more, a moment later’; ‘nog een beetje, een oogenblikje later’
katun	katun	‘caulk’; ‘breeuwen’
kau	kau	‘ginger’; ‘gember’
kau	kau	‘lungs, fish eggs’; ‘longen, viskuit’
kau	kau	‘roe, fish eggs’; ‘viskuit’
kau	kau	‘scoop, ladle, scoop water by hand’; ‘scheppen, opscheppen met pollepel, water scheppen met de hand’
kau	kau	‘wall, shield’; ‘wand, schut’
kaueta	kaueta	‘fence off, separate with a wall, dam or make a dam’; ‘afschutten, afscheiden door wand, afdammen of een stuw maken’
kausapa	kausapa	‘morning, tomorrow’; ‘besok’; ‘ochtend, morgen’
kausapa baboru	kausapa baboru	‘dawn’; ‘morgenstond, dageraad’
kawa	kawa	‘exclamation of disappointment, pity’; ‘uitroep van teleurstelling, medelijden’
kawabo	kawabo	‘spike, thorn of a stingray’; ‘stekel, doren van pijlstaartrog’
kawaroro	kawaroro	‘exclamation of pity etc’; ‘uitroep van medelijden e.d.’
kawawa	kawawa	‘k.o. flat sea anemone’; ‘platte soort zeeanemoon’
kawawa	kawawa	‘k.o. small shell that lives on stones’; ‘op stenen levend klein soort schelp’
kawawei	kawawei	‘stir, stir around in porridge’; ‘roeren, rondroeren in pap’
kawea	kawea	‘banana variety’; ‘banaansoort’
kawei	kawei	‘shrimp, lobster’; ‘garnaal, kreeft’
ke	ke	‘roof in a canoe’; ‘prauwdakje’
kei	kei	‘throw away’; ‘wegwerpen, weggooien’
kemborira	kemborira	‘roof of a canoe that is used as a hut on shore’; ‘prauwdakje als hut op de wal’
kena	kena	‘set up (from home, for example), set up as posts, bird in the hair etc’; ‘oprichten (van huis bijv.), instekend opzetten als palen, vogel in het haar e.d.’
kena tawan	kena tawan	‘tie up on a stock and pole (of a canoe)’; ‘aan stok of paal vastleggen van prauw’
kendau	kendau	‘make yourself heard, for example by coughing’; ‘laten horen dat men er is, bijv door hoesten’
kendi	kendi	‘round gourd (used as a water jar)’; ‘ronde kalebas (als waterkruik gebruikt)’
kepan	kepan	‘press, clamp, splints, carry under the arm’; ‘drukken, klemmen, spalken, onder de arm dragen’
kepe-kepe	kepe-kepe	‘k.o. small bird of paradise’; ‘kleine paradijsvogel’
ker	ker	‘tinder’; ‘tondel’
kerekeresia	kerekeresia	‘ring, tinkle’; ‘rinkelen’
keret	keret	‘middle of the house on a canoe’; ‘midden van het prauwhuisje’
keru	keru	‘ridge in the side of the canoe for the aikondo, box in canoe, flap in the ship's hold’; ‘nok in de prauwwand voor de aikondo, vak in de prauw, luik in het scheepsruim’
kes	kes	‘harrier (bird)’; ‘kiekendief’
kesi	kesi	‘resin’; ‘damar’
ket	ket	‘carry dangling from the shoulder (under the arm)’; ‘aan band om de schouder dragen (onder de arm)’
ketar	ketar	‘rubbish from a flood, blockage of a river as a result of flooding’; ‘bandjirvuil, verstoping van rivier daardoor’
kewar	kewar	‘notch, etch, carve out’; ‘uitbeitelen, kerven (van houtsnijwerk), iets uitwippen’
ki	ki	‘dry out, dust off, sweep, clean’; ‘afdrogen, afboenen, afvegen, schoonvegen’
kiai	kiai	‘finger, toe’; ‘vinger, teen’
kiai	kiai	‘sweep, rub’; ‘vegen, wrijven’
kiar	kiar	‘sweep, rub’; ‘vegen, wrijven’
kias	kias	‘shift, reorganize’; ‘schuiven, verschikken’
kibar	kibar	‘hold with tongs’; ‘met een tang vasthouden’
kibaruira	kibaruira	‘rake made of midrib or base of palm leaf’; ‘rijf van dik stuk gaba2 of klapperbladvoet’
kibatu	kibatu	‘cut off’; ‘afknippen’
kibatuba	kibatuba	‘cut off’; ‘afknippen’
kibatuba	kibatuba	‘pinch off’; ‘afknijpen’
kikitiri	kikitiri	‘pink’; ‘pink’
kondi	kondi	‘k.o. cane found on the coast’; ‘rietsoort aan de kust’
kondiomi	kondiomi	‘basket braided from nipa leaves’; ‘gevlochten mand van nipahblad’
kopape	kopape	‘dance game with gaba-gaba’; ‘dansspel met gaba2’
kopar	kopar	‘jump’; ‘springen’
koparawai	koparawai	‘skipping rope’; ‘touwtje springen’
kopas	kopas	‘jump’; ‘springen’
kopi	kopi	‘heart-shaped end of a banana’; ‘hartvormig uiteinde van bananentros’
kopiniai	kopiniai	‘k.o. horn-shaped shell’; ‘hoornslakschelpje’
kor	kor	‘file (of teeth)’; ‘vijlen van de tanden’
kor	kor	‘question, get, take, bring’; ‘vragen, halen, nemen, brengen’
korai	korai	‘bowerbird’; ‘prieelvogel’
kora-kora	kora-kora	‘evil dwarfs (living in the east)’; ‘boosaardige dwergen (in het oosten wonend)’
korandeni	korandeni	‘purslane’; ‘krokot’
korano	korano	‘title of honour’; ‘eretitel’
korariri	korariri	‘imitate’; ‘nadoen, nabootsen’
korau	korau	‘long leaves of a k.o. rattan (used to package sago)’; ‘lange bladeren van rotansoort (om sago in te pakken)’
koriembi	koriembi	‘edible chrysalis of a large butterfly’; ‘eetbare pop van grote vlinder’
korisios	korisios	‘village name of Nanimori’; ‘dorpnaam van Nanimori’
kor(o) baberi	kor(o) baberi	‘pull back and forth’; ‘heen en weer halen, heen en weer trekken’
korobei	korobei	‘mangrove, most striking flood forest tree with gray-green leaves’; ‘mangi-mangi’; ‘mangrove, meest opvallende vloedbosboom met grijsgroene bladeren’
koro-korosia	koro-korosia	‘shake back and forth (e.g. to listen to a coconut)’; ‘heen en weer schudden (bijv. klapper om te luisteren)’
korombobi	korombobi	‘porcelain shell, brown and white’; ‘porceleinschelp, bruin en wit’
koromi	koromi	‘place to give birth’; ‘kraamkamertje’
korow	korow	‘snake, zodiac sign: scorpio’; ‘slang, sterrenbeeld: schorpioen’
korow pai sanekua pai	korow pai sanekua pai	‘navel of the snake antares’; ‘navel van de slang-antares’
koruar	koruar	‘mask (no ceremonial meaning)’; ‘masker (geen ceremoniele betekenis)’
korumb	korumb	‘ant-containing bulb parasite, Myrmecodia’; ‘mierenhoudende bolparasiet, myrmecodia’
korusar	korusar	‘follow, obey’; ‘volgen, gehoorzamen’
kosa	kosa	‘k.o. bamboo, raw and cooked’; ‘kruipbamboe, rauw en gekookt gegeten’
kosina	kosina	‘mirror, glasses’; ‘spiegel, bril’
kostai	kostai	‘k.o. banana’; ‘pisang tjepatu’; ‘banaansoort’
kota	kota	‘also’; ‘ook’
kotar	kotar	‘overcrowded, overloaded, cramped, narrow, stuffy’; ‘overvol, overladen, eng, nauw, benauwd’
kota(r) piriau	kota(r) piriau	‘get leaves for festive eating’; ‘bladeren halen voor feesteten’
kota(r) wasa	kota(r) wasa	‘put up one's hair in a bamboo tube or by tying it in bunches’; ‘opsteken van het haar in bamboe of in lange toeften gebonden’
koteja	koteja	‘again’; ‘wederom’
kotetap	kotetap	‘shrink back in fright or pain, flinch or withdraw (of a bodypart)’; ‘terugschokken van schrik, pijn, ineens een lichaamsdeel intrekken’
kotieti	kotieti	‘scar, mark of a hit, stretch mark’; ‘litteken, teken van slag, striem, zwart rood wit slakschelpje’
kot(o)	kot(o)	‘go along, participate, help’; ‘meegaan, meedoen, helpen’
kouri	kouri	‘black heron’; ‘zwarte reiger’
kowi	kowi	‘rain-bringing songbird (red with white chest) which calls: oe-oe (high-low)’; ‘regenroepend zangvogeltje (rood met witte borst) roept: oe-oe (hoog-laag)’
kowo-kowo	kowo-kowo	‘bird (named after its call’; ‘vogel, genoemd naar zijn roep’
ku	ku	‘shaft of an arrow’; ‘pijlschacht’
kuab	kuab	‘lie on the stomach, brood’; ‘op de buik liggen, broeden’
kua(i)	kua(i)	‘sprout from emerging coconut, root of the abu’; ‘spruit uit uitlopende klapper, ademwortel van de abu’
kuarubi	kuarubi	‘meeting’; ‘vergadering’
kuban	kuban	‘fold, tangle (rope yarn), hair bun’; ‘opvouwen, kluwen (touw garen), haarwrong’
kubiaikena	kubiaikena	‘judgement of god by diving on a pole’; ‘godsoordeel door te duiken aan een stok’
kubira	kubira	‘cemetery’; ‘begraafplaats’
kubira	kubira	‘diving, bathing by immersing in water, in the sea’; ‘duiken, baden door onderdompelen in water, in zee’
kuborori	kuborori	‘k.o. sea anemone’; ‘soort zeeanemoon’
kubutirai	kubutirai	‘k.o. hawk with a white head’; ‘witkop-havik’
kuja	kuja	‘scream, yell’; ‘in massa schreeuwen, brullen’
kukub	kukub	‘close (of a chest, box, suitcase), lay the ridge covering on a house’; ‘sluiten van kist, doos, koffer, leggen van nokbedekking op het huis’
kumabo	kumabo	‘k.o. black water bird that lives in groups’; ‘in troepen levende watervogel (zwart)’
kumai	kumai	‘hermit crab’; ‘heremietkrab’
kumami	kumami	‘sea cucumber’; ‘tripang’
kumar	kumar	‘dark, black’; ‘donker, zwart’
kumawi	kumawi	‘k.o. spinach’; ‘bajamgroente’
kumawi bebesina	kumawi bebesina	‘k.o. spinach’; ‘bajamachtig plantje’
kumeta	kumeta	‘earring’; ‘oorsieraad’
kumora	kumora	‘copper’; ‘koper’
kumoria	kumoria	‘wad of tobacco’; ‘plukje tabak’
kumu	kumu	‘close eyes’; ‘de ogen sluiten’
kumu rarepas	kumu rarepas	‘peer through the eye lashes, make squinty eyes’; ‘gluren door de oogharen, spleetoogjes maken’
kundur	kundur	‘cook in bamboo’; ‘koken in bamboe’
kuniabi	kuniabi	‘gray sea snake found in tidal forests’; ‘grijze zeeslang in vloedbos’
kure-kura	kure-kura	‘songbird that makes this sound’; ‘zangvogeltje dat dit geluid maakt’
kurjawasa	kurjawasa	‘curved (e.g. from rope)’; ‘gebogen (bijv. van touw)’
kuruja	kuruja	‘stormy weather, thunder’; ‘onweer, donder’
kurumi	kurumi	‘valley’; ‘dal’
kurusi	kurusi	‘thunder, make a thundering sound’; ‘donderen, donderend geluid maken’
kuruwe	kuruwe	‘species of curlew’; ‘soort wulp’
kusar	kusar	‘squeeze out’; ‘uitpersen’
kusasi	kusasi	‘k.o. red oyster shell that has white porcelain on the inside’; ‘rode oesterschelp, witporcelein van binnen’
kusubei	kusubei	‘k.o. fern’; ‘varenkruid’
kut	kut	‘clod, clump of sago flour, school of fish, chair of plates’; ‘kluit, klomp sagomeel, school vissen, speeksel, stoel van platen’
kuter	kuter	‘round white mussel shell’; ‘ronde witte mosselschelp’
kutu	kutu	‘cut off, cross over’; ‘afsnijden, oversteken’
kutumi	kutumi	‘white shell, dimple in cheek or loins’; ‘wit schelpje, kuiltje in wang, in lendenstreek’
kututu	kututu	‘cut off’; ‘afknippen’
kututub	kututub	‘cut off’; ‘afknippen’
kututuba	kututuba	‘cut off’; ‘afsnijden’
kututuour	kututuour	‘trim a child's hair (ceremony)’; ‘een beetje haar afknippen van het kind (ceremonie)’
kututur(a)	kututur(a)	‘trim a child's hair (ceremony)’; ‘een beetje haar afknippen van het kind (ceremonie)’
Kwari	kwari	‘name for Manokwari in songs’; ‘naam voor Manokwari in liederen’
ma	ma	‘hither, here’; ‘mari, majai, marei, marau’; ‘hierheen’
ma	ma	‘prefix on intransitives’; ‘voorvoegsel bij intransitieven’
mabab	mabab	‘yawn, groan’; ‘geeuwen, gapen’
mabower	mabower	‘red-green parrot’; ‘rood-groene papegaai’
mader	mader	‘k.o. tree whose fruit is chewed with betel’; ‘boomsoort, vruchtjes bij pinang gekauwd’
madia	madia	‘younger brother or sister, small’; ‘jongere broer of zuster, klein’
madidi	madidi	‘dislike, have a negative feeling towards’; ‘walgen van, tegenzin hebben tegen’
madidia	madidia	‘very small’; ‘erg klein’
mai	mai	‘mother (of speaker)’; ‘moeder van spreker’
maite	maite	‘right, that's how it is, of course’; ‘juist, zo is het, natuurlijk’
maja	maja	‘weak (of porridge)’; ‘slap van pap’
majai	majai	‘dance, spin (of a top)’; ‘dansen, het draaien van de tol’
majai kabererua	majai kabererua	‘dance while holding weapons in hand’; ‘dansen met de wapens in de vuist’
majar	majar	‘favor, want, approve’; ‘gunstig gezind zijn jegens, willen, goedkeuren’
majasi	majasi	‘leftover sago mush in a bowl’; ‘resten van sagopap in de schotel’
maji	maji	‘dance, spin (of a top)’; ‘dansen, het draaien van de tol’
majo	majo	‘go out (of fire), extinguish (transitive)’; ‘uitgaan van vuur, uitblussen (tr)’
majoi	majoi	‘captured’; ‘gevangen’
major	major	‘title of honour’; ‘eretitel’
makei	makei	‘white cockatoo’; ‘witte kakatoea’
makobar	makobar	‘dented’; ‘gedeukt’
makumu	makumu	‘fern leaf (used when playing with a spinning top to pull off when the top finds its aim)’; ‘varenblad (bij tolspel gebruikt om af te rukken bij raak gooien van de tol)’
mam	mam	‘chewing’; ‘kauwen’
mamaja	mamaja	‘shamefaced, shameful’; ‘beschaamd’
maman	maman	‘pale (of a face)’; ‘bleek van gezicht’
mamara	mamara	‘white, clear (of water)’; ‘wit, helder van water’
mamasar	mamasar	‘laugh, laugh out loud’; ‘luid lachen’
mambaru	mambaru	‘crowned pigeon’; ‘kroonduif’
mambe	mambe	‘exclamation of dismay, abbreviation of mamberobi’; ‘uitroep van ontsteltenis, afkorting van mamberobi’
mamberobi	mamberobi	‘exclamation of astonishment, dismay, indignation’; ‘uitroep van verwondering, ontsteltenis, verontwaardiging’
mambiri	mambiri	‘hero, fearsome, headhunter’; ‘held, geducht, koppensneller’
mambures	mambures	‘black cockatoo’; ‘zwarte kakatoea’
mamende	mamende	‘fishhook’; ‘vishaak’
mamor	mamor	‘brain coral’; ‘hersenkoraal’
mamore	mamore	‘old porcelain plates of vases’; ‘oud-porceleinen borden en vazen’
mamu	mamu	‘having a cold’; ‘verkoudheid’
mamun	mamun	‘war, battle’; ‘oorlog, strijd’
mamuna	mamuna	‘deadly, lethal, heavy with tobacco’; ‘dodend, dodelijk, zwaar van tabak’
mamura dotir	mamura dotir	‘large bamboo used for water barrels’; ‘grote maboe voor watervaten’
mamura pa tarawa	mamura pa tarawa	‘bamboo rim on gaba-gaba board of canoe’; ‘sluitbamboe op het gaba2boord van de prauw’
mamuran	mamuran	‘bamboo species’; ‘betung’; ‘bamboesoort’
mamuranu	mamuranu	‘bamboo chair’; ‘stoel van m.’
mamuta	mamuta	‘vomiting’; ‘braken’
mamutini	mamutini	‘fish eggs, not yet layed eggs of a turtle’; ‘viskuit, nog niet geledge eieren van schildpad’
mana	mana	‘then just’; ‘dan maar’
Manai	manai	‘mountain behind Jende-Mana’; ‘berg achter Jende-Mana’
manai	manai	‘k.o. dark timber’; ‘donker timmerhout’
manaja	manaja	‘carving’; ‘houtsnijwerk’
manana	manana	‘steal, secretly do something, stealthily, secretly’; ‘stelen, heimelijk iets doen, steelsgewijze, stiekem’
manander	manander	‘cricket sounds, monotone singing’; ‘krekelgezang, eentonig gezang’
mananir	mananir	‘family head, chief’; ‘familiehoofd, volkshoofd’
mananis	mananis	‘shallow (almost dry)’; ‘ondiepte (bijna droog)’
manapara	manapara	‘layered coral rock’; ‘gelaagde koraalrots’
manasi	manasi	‘become stil, quiet, calm’; ‘stil worden, kalm’
manatiari	manatiari	‘tree with edible leaves and fibre that can be used for making rope’; ‘boom met eetbare bladeren en vezel voor touw’
manatubarubi	manatubarubi	‘tree with anise-like smell, scented leaves used as aitara for hunting dogs’; ‘anijsgeurige boom, reukblad gebruikt als aitara voor de jachthonden’
manau	manau	‘hoisting rope, top sheet of a sail’; ‘hijstouw, boventouw van het zeil’
manau	manau	‘stop, finish, rest, end’; ‘ophouden, aflopen, rusten, eindingen’
manau tuwa	manau tuwa	‘rest a little’; ‘een beetje rusten’
manaur	manaur	‘rash, pimples’; ‘uitslag, puistjes’
manawar	manawar	‘move, move back and forth’; ‘bewegen, heen en weer bewegen’
manawea	manawea	‘vampire, evil spirit’; ‘soeangi’; ‘weerwild, vampyr’
manawer	manawer	‘turn around, make a turn’; ‘zich omkeren, een bocht maken’
manawerau	manawerau	‘liana with winged seeds’; ‘liaan met grote gevleugelde zaden (soeangiblad)’
mandani	mandani	‘exclamation of surprise, indignation’; ‘uitroep van verbazing, verontwaardiging’
mandat	mandat	‘worm-shaped proliferation on sailfish skin (lit. mourning shroud)’; ‘wormvormige woekeringen op zeilvishuid, eig. rouwkleed’
mandi	mandi	‘differences, more, surplus, remainder, too difficult, very much’; ‘verschillen, meer zijn, overschot, rest, te moeilijk zijn, heel erg zijn’
mandio	mandio	‘sea plants’; ‘zeeplanten’
mandiu	mandiu	‘differences, more, surplus, remainder, too difficult, very much’; ‘verschillen, meer zijn, overschot, rest, te moeilijk zijn, heel erg zijn’
mandu	mandu	‘you two (free form)’; ‘jullie beiden (onverbonden vorm)’
maneri	maneri	‘large black jungle fowl, white eggs’; ‘grote zwarte boskip, witte eiren (achter Windesi)’
maneta	maneta	‘friend, brother (sister), relative’; ‘vriend, broeder (zuster), verwant’
manggani	maŋɡani	‘osprey’; ‘visarend’
manggapaui	maŋɡapaui	‘axe-shaped flat shell’; ‘bijlvormige platte schelp’
manggar	maŋɡar	‘scream, cry (as a small child)’; ‘schreeuwen, huilen als klein kind’
mangge	maŋɡe	‘seagull’; ‘zeemeeuw’
manggeke	maŋɡeke	‘kind of songbird, flies in swarms’; ‘soort zangvogeltje, in zwermen vliegend’
manggombo	maŋɡombo	‘dolphin’; ‘bruinvis’
manggua	maŋɡua	‘jungle fowl with white eggs’; ‘boskip met witte eieren’
manggum	maŋɡum	‘cotton, kapok’; ‘katoen, kapok’
manggumberi	maŋɡumberi	‘sea eel’; ‘zeepaling’
mani	mani	‘oil’; ‘olie’
mani	mani	‘yellow’; ‘geel’
mani kakopa	mani kakopa	‘petroleum’; ‘petroleum’
maniami	maniami	‘sandalwood’; ‘sandelhout’
manikoki	manikoki	‘caterpillar’; ‘rups’
maniku	maniku	‘kapok’; ‘kapok’
maniniawar	maniniawar	‘decorate oneself in a striking way’; ‘zich opvallend versieren’
maninu	maninu	‘wilt, dry out’; ‘verwelken, verdorren’
manipopi	manipopi	‘butterfly’; ‘vlinder’
manopi	manopi	‘other name for the jarurau 'stingray', totem of the Manopi’; ‘andere naam voor de jarurau (rog), totem van Manopi’
Manseibu	manseibu	‘Japanese naval high command’; ‘jap. marinebestuur’
manu	manu	‘yaws’; ‘framboesia’
manua	manua	‘laden with fruit (of fruit tree)’; ‘vol vruchten (van vruchtboom)’
mao	mao	‘gong’; ‘gong’
mapar	mapar	‘plain, coastal plain’; ‘vlakte, kustvlakte’
mapori	mapori	‘break open (intr.), hatch from an egg’; ‘openbreken (intr.), uitkomen van ei’
maposi	maposi	‘one after the other (e.g. in a row)’; ‘achter elkaar (op een rij bijv.)’
mapuri	mapuri	‘small kind of sea pike’; ‘klein soort zeesnoek’
marabat	marabat	‘heavy’; ‘zwaar’
marai	marai	‘ripe’; ‘rijp’
marai	marai	‘south’; ‘zuiden’
maran	maran	‘k.o. wood (good for canoes)’; ‘houtsoort (goed prauwenhout)’
marandin	marandin	‘nice, pretty, decorate’; ‘mooi, fraai, versieren’
marapa	marapa	‘gnetum’; ‘Gnetum gnemon’; ‘ganemo’
marara	marara	‘hollow (not convex)’; ‘hol (niet bol)’
marara puiri	marara puiri	‘bay (in songs)’; ‘baai (in liederen)’
mararebasi	mararebasi	‘slippery, slimy’; ‘glad, glibbering’
mararia	mararia	‘week, tender’; ‘week, mals’
mararis	mararis	‘fibre’; ‘vezel’
mararu	mararu	‘cooking pot, frying pan’; ‘kookpot, braadpan’
mararu	mararu	‘fast, quick’; ‘vlug, snel’
mararu besababeri	mararu besababeri	‘wok’; ‘wadjan’; ‘wadjan’
mararu jar	mararu jar	‘coral shaped like a cooking pot’; ‘koraal in de vorm van kookpot’
marebani	marebani	‘smooth (eg of a plank)’; ‘glad van een plank bijv’
mareku	mareku	‘loose, detached’; ‘los, losgemaakt’
marera	marera	‘weaken, paralyze, soft (of porridge)’; ‘verslappen, verlammen, slap van pap’
mari	mari	‘laugh’; ‘lachen’
mari nganggumua	mari ŋaŋɡumua	‘smile’; ‘glimlachen’
maria	maria	‘fresh water, river, stream’; ‘zoet water, rivier, beek’
mariae	mariae	‘mouth of a river’; ‘riviermonding’
mariai	mariai	‘collapse (of a shore, wall, rock): steep due to landslide’; ‘instorten van een wal, muur, rots, ook steil door afstorting’
marier	marier	‘dissolve, disappear, melt’; ‘oplossen, verdwijnen, smelten’
mariera	mariera	‘limp’; ‘slap’
marin	marin	‘calm (of waves, wind), calm down (of wind)’; ‘stil van golven en wind, gaan liggen van wind’
marior	marior	‘tired, relax, weaken, roar away, break in a storm, calm between storms’; ‘moe, verslappen, verzwakken, wegkwijnen, stormpauze, stille tussen stormvlagen’
maririojar	maririojar	‘roll together’; ‘door elkaar rollen’
marisia	marisia	‘Spanish pepper’; ‘spaanse peper’
marisia bubaba	marisia bubaba	‘chili pepper with large fruits’; ‘met grote vruchten’
marisia bukatu	marisia bukatu	‘chili pepper with small fruits’; ‘met kleine vruchten’
maroba	maroba	‘war, battle’; ‘oorlog, strijd’
marosu	marosu	‘fall off (of fruits, leaves)’; ‘afvallen van vruchten, blaren’
marsia	marsia	‘woodland plant with very small edible fruits’; ‘bosplantje met heel kleine eetbare vruchtjes’
marubasa	marubasa	‘diligent’; ‘ijverig’
marubasaba	marubasaba	‘lazy’; ‘lui’
maruran	maruran	‘fall off (of fruits, leaves)’; ‘afvallen van vruchten, bladeren’
marutu	marutu	‘drown, sink’; ‘verdrinken, zinken’
mas	mas	‘hot, warm, torch, hot (of pepper), brave, being angry’; ‘heet, warm, fakkel, heet van peper, dapper, boos zijn’
mas	mas	‘torch’; ‘fakkel’
masa	masa	‘dry’; ‘droog’
masa	masa	‘old man’; ‘oude man’
masabu	masabu	‘split, burst, tear (intransitive)’; ‘splijten, barsten, scheuren (intr)’
masabu topar	masabu topar	‘cracked, showing cracks’; ‘gebarsten, barstjes vertonen’
masabu topar	masabu topar	‘superficially cracked’; ‘oppervlakkig gebarsten’
masai	masai	‘sharp, pointy’; ‘scherp, spits’
masaibabi	masaibabi	‘dung wood’; ‘drekhout’
masasabua	masasabua	‘crumble’; ‘verbrokkelen’
masepar	masepar	‘open (also of dawn)’; ‘opengaan, ook van dageraad’
masepar	masepar	‘unleash, open, also of dawn, diverse, spread’; ‘ontluiken, opengaan, ook van dageraad, uiteengaan, zich verspreiden’
masera	masera	‘hiccups’; ‘hikken’
masian	masian	‘widower’; ‘weduwnaar’
masiar	masiar	‘sailing’; ‘varen’
masina	masina	‘red-eyed bird which has long woven nests’; ‘roodoogvogeltje, lange geweven nesten’
masira	masira	‘become loose (from something that is glued)’; ‘losraken (van iets dat geplakt is)’
masis	masis	‘equal, enough, fit’; ‘gelijk, genoeg, passen bij’
masis baberi	masis baberi	‘equal to each other’; ‘aan elkaar gelijk’
masis reu pai	masis reu pai	‘remain the same’; ‘gelijk blijven’
masisis	masisis	‘equal in surface area’; ‘gelijk van oppervlakte’
masoi	masoi	‘sit’; ‘zitten’
masoi asisi	masoi asisi	‘sit still, not to move’; ‘stil zitten, zich niet bewegen’
masoi kas	masoi kas	‘slide in a sitting position’; ‘zittend afglijden’
masoi tatiari	masoi tatiari	‘crouch’; ‘hurken’
masoi tutir	masoi tutir	‘watch over someone, hold a watch over a dead person’; ‘bij iemand oppassen, bij een dode waken’
masop	masop	‘break off a branch at its base’; ‘bij de voet afbreken van een tak’
masopape	masopape	‘torn into small pieces, fragmented’; ‘in kleine stukjes gescheurd, versnipperd’
masop(o)	masop(o)	‘directly, in one go’; ‘rechtsteeks naar, direct naar (in een ruk)’
masora	masora	‘sink into mud (of feet), step into a crevice’; ‘in de modder zakken van de voeten, in een spleet trappen’
masoriat	masoriat	‘guard, sit with someone’; ‘bewaken, bij iemand zitten’
masoriat	masoriat	‘sit with’; ‘zitten bij’
masubat	masubat	‘muddy’; ‘modderig’
mata bia	mata bia	‘k.o. little shell’; ‘schelpdekseltje’
matabo	matabo	‘tropical ulcer’; ‘tropenzweer’
matai	matai	‘father (of speaker)’; ‘vader (van spreker)’
matait	matait	‘afraid of’; ‘bang zjn, bang zijn voor’
matan	matan	‘southwest wind, warm and dry wind’; ‘zuidwestenwind, föhnwind’
matatar	matatar	‘scabies’; ‘schurft’
matatepu	matatepu	‘felled into pieces’; ‘in stukken gevellen’
mataun	mataun	‘oneself, own’; ‘zelf, eigen’
matepara	matepara	‘songbird with beautiful organ sound’; ‘zangvogel met mooi orgelgeluid’
matepu	matepu	‘landslide, steepness in mountain side caused by landslide’; ‘afstorten van bergwand, afstorting, steilte door afstorting’
matinggi	matiŋɡi	‘k.o. parakiet’; ‘parkietsoort’
matir	matir	‘have a hole, be leaky’; ‘een gat hebben, lek zijn’
matirawa	matirawa	‘k.o. seabird’; ‘soort zeevogel’
matiti	matiti	‘cloudy, murky’; ‘troebel’
matu	matu	‘ripe (of hard fruits)’; ‘rijp (van harde vruchten)’
matu	matu	‘towards it’; ‘er op af’
mbiawar	mbiawar	‘k.o. arenga palm’; ‘soort arenpalm’
mbororo	mbororo	‘firestarter’; ‘vuurslag’
mboto	mboto	‘ball of sago pulp (as a game, arrows are shot at the ball while it rolls)’; ‘bol sagomerg (waarop men als spel met pijltjes schiet, terwijl hij voortrolt)’
me	me	‘your (bound form)’; ‘jullie (verbonden vorm)’
mebu	mebu	‘tree whose fibres are used to make carry bags’; ‘boom die vezel levert voor draagzakken’
meir	meir	‘play’; ‘spelen’
meki	meki	‘case made of pandanus leaves’; ‘kabila’; ‘koffertje van pandanbald’
merani	merani	‘white heron’; ‘witte reiger’
mesari	mesari	‘only’; ‘alleen’
mesu	mesu	‘down’; ‘omlaag’
mewar	mewar	‘handheld fishtrap made of sago leaf nerves’; ‘handfuik van sagolidi's’
-mi	-mi	‘possessive suffix (of body parts)’; ‘achtervoegsel van bezit (bij lichaamsdelen)’
miano	miano	‘hey you (pl)!’; ‘hei jullie’
miasa	miasa	‘dry (of wood, leaves)’; ‘droog van hout, blaren’
miat	miat	‘your (free form)’; ‘jullie (onverbonden vorm)’
mimbiaki	mimbiaki	‘black palm’; ‘niboengpalm’
mimbisi	mimbisi	‘prawn (in songs)’; ‘garnaal in liederen’
mimiaini	mimiaini	‘k.o. sea anemone’; ‘soort zeeanemoon’
miun	miun	‘it's raining’; ‘het regent’
mo	mo	‘real, very, precise, must’; ‘echt, erg, precies, moeten’
moga	moɡa	‘crow’; ‘kraai’
mo(i)	mo(i)	‘k.o. bird of paradise’; ‘paradijsvogelsoort: reuzenfluweel’
moja	moja	‘can’; ‘kunnen’
moja ba	moja ba	‘not be able to’; ‘niet kunnen’
mojar	mojar	‘prohibited to not’; ‘verbiedende niet’
mok	mok	‘cup’; ‘kopje, kroes’
moma	moma	‘crumbs, crumbs of dry food’; ‘kruimel, kruimels van droog eten’
mompanami	mompanami	‘fine, thin’; ‘fijn, dun’
mon	mon	‘spirit, affected by spirit’; ‘geest, door geest beinvloed’
monggasi	moŋɡasi	‘cockroach’; ‘kakkerlak’
mopar	mopar	‘poison fish, frangipani’; ‘vis vergiftigen, ook naam van kambodjaplant’
mor	mor	‘amount of sago one person can carry’; ‘draaglast sago’
mor	mor	‘seed, pip, core’; ‘pit, zaad, kern’
mor	mor	‘seed’; ‘pit’
mos	mos	‘satisfied, full’; ‘verzadigd’
mosi	mosi	‘round snail seal with brown stripes’; ‘rond slakschlepje met bruine banden’
mosir	mosir	‘satisfied, full’; ‘verzadigd’
mota	mota	‘k.o. bush with smelly leaves (leathery blades)’; ‘struik met reukblad (leerachtige bladen)’
mu	mu	‘both of you (bound form)’; ‘jullie beiden (verbonden vorm)’
mu sokakita	mu sokakita	‘drizzle’; ‘motregen’
muan	muan	‘have a good luck (on a hunt etc.), successful, effective (of medicine), win (a game)’; ‘gelukkig op jacht enz, succesvol, effectief van medicijn, winnen van spel’
muan	muan	‘man’; ‘man’
muandu	muandu	‘two’; ‘twee’
mubesarirau	mubesarirau	‘drizzle varying with heavy rain’; ‘druppelregen, afgewisseld met zware regen’
mukabui	mukabui	‘remove the power from a taboo place by chopping banana tree (mun kabui)’; ‘onttoveren (van tabu-plaats) door mun kabui (pisang hakken)’
mumbui	mumbui	‘turtle that lives on land’; ‘landschildpad’
mumui	mumui	‘frog eggs, frogspawn’; ‘kikkereiren, kikkerdril’
mumuia	mumuia	‘stupid’; ‘stom’
mun	mun	‘kill, hit, strike’; ‘doden, verslaan, treffen’
mun	mun	‘rain, fall (of rain)’; ‘regenen’
mun besarirai	mun besarirai	‘drizzle alternating with heavy rain’; ‘druppelregen die sterke regen afwisselt’
mun maria	mun maria	‘go fishing in a river’; ‘vissen in een rivier’
mun pi	mun pi	‘fish, go fishing’; ‘vissen’
mu(n) sokabo	mu(n) sokabo	‘take revenge, avenge’; ‘vergelden, wraak oefenen’
mun sokakita	mun sokakita	‘drizzle’; ‘motregen’
mun to betarai	mun to betarai	‘drizzle that goes on and on’; ‘landurige plasregen’
mundia	mundia	‘earthquake’; ‘aardbeving’
munggubai	muŋɡubai	‘giant clam’; ‘reuzenschelpdier, zeer grote doopfontschelp’
munpi	munpi	‘fish, go fishing’; ‘vissen’
munsane	munsane	‘disappointing (of party, gift)’; ‘teleurstellend, tegenvallend (van feest, gift)’
munua	munua	‘tuna’; ‘tonijn’
muran	muran	‘east, north east wind’; ‘oosten, de oosten (N O.) wind’
muri	muri	‘k.o. beach crab’; ‘strandkrab’
musane	musane	‘disappointing (of party, gift)’; ‘teleurstellend, tegenvallend (van feest, gift)’
musi	musi	‘tree kangaroo’; ‘boomkangeroe’
mustika	mustika	‘pearl’; ‘parel’
na	na	‘copula, be’; ‘gebruikt voor ons koppelwerkw. zijn’
na	na	‘preposition: to, in, from, from’; ‘voorzetsel: te, in, van, vandaan’
na	na	‘stay’; ‘blijven, duren’
na raro	na raro	‘inside’; ‘binnen’
na sasi rau	na sasi rau	‘at sea’; ‘op zee’
na soperesi to soperesi	na soperesi to soperesi	‘from one end to the other’; ‘van het ene eind tot het andere’
na worira	na worira	‘outside’; ‘buiten’
naburu	naburu	‘night owl’; ‘nachtuil’
nadi	nadi	‘prayer’; ‘gebed’
na(i)	na(i)	‘perish, be shipwrecked’; ‘verloren gaan, schipbreuk lijden’
najan	najan	‘mean swearing’; ‘gemeen schelden’
nakris	nakris	‘magical stone (for diagnosis and prognosis)’; ‘toversteen (voor diagnose en prognose)’
nana	nana	‘beach bush used for bridal flowers’; ‘strandstruik van welks merg bruidsbloempjes worden gemaakt’
nana	nana	‘doubling of preposition after: to, in, from, from, to live, to stay’; ‘verdubbeling van voorzetsel na: te, in, van, vandaan, wonen, verblijven’
nana	nana	‘pus’; ‘etter’
nanaggat	nanaɡɡat	‘tease, mock’; ‘plagen, sarren’
nanari	nanari	‘do, make’; ‘doen, maken’
nanari mo	nanari mo	‘really bad’; ‘heel erg’
nanaria	nanaria	‘careful, slow’; ‘voorzichtig, langzaam’
nanariari	nanariari	‘wait a minute, beware (lit. careful first)’; ‘wacht even, pas op (lett. eerst voorzichtig)’
nandau	nandau	‘thatching leaves, roof coverage’; ‘atapblaren, dakbedekking’
nando	nando	‘banana (general)’; ‘banaan (algemeen)’
nando bebatiojar	nando bebatiojar	‘k.o. banana’; ‘pisang susu’
nando plaidi	nando plaidi	‘k.o. banana’; ‘pisang tanduk’
nando sembai	nando sembai	‘k.o. banana’; ‘pisang palembang’
nando sueri	nando sueri	‘newly sprouted banana’; ‘jong opgeschoten pisang’
nandowai	nandowai	‘three-legged mast of a canoe’; ‘driepootmast van de prauw’
nandu	nandu	‘both of us (excluding speaker)’; ‘wij beiden, ons beiden (excl. aangespr. pers) onverb’
nandumit	nandumit	‘moss, growths in sea’; ‘mos, aangroeisel in zee’
nanggapo	naŋɡapo	‘boards in canoe running from front to back’; ‘latten boven de sande van de prauw, van voor naar/achter’
nanim	nanim	‘rust’; ‘roest’
nao	nao	‘coconut scraper’; ‘klapperrasp’
naori	naori	‘declare something as forbidden, avoid, command others to not eat something, consider something taboo or dangerous’; ‘verboden verklaren, vermijden, anderen bezweren iets niet te eten, voor tabu-gevaarlijk houden’
naoria	naoria	‘declare something as forbidden, avoid, command others to not eat something, consider something taboo or dangerous’; ‘verboden verklaren, vermijden, anderen bezweren iets niet te eten, voor tabu-gevaarlijk houden’
nari	nari	‘later, soon, future, approximately’; ‘later, straks, toekomstig, ongeveer’
natar	natar	‘shine, phosphorescence in the sea, firefly’; ‘blinken, fosforiseren van de zee, vuurvliegje’
nau	nau	‘cat’; ‘kat’
nawori	nawori	‘assist, take sides with’; ‘bijstaan, de partij kiezen van’
ne	ne	‘demonstrative pronoun, these, this’; ‘aanwijzend vnw. deze dit’
ne	ne	‘hey!’; ‘hei!’
ne	ne	‘word that indicates possession as part of a possessive pronoun’; ‘woord dat bezit aanduidt in bez. vnw.’
nebiniawi	nebiniawi	‘son-in-law’; ‘schoonzoon’
nemeta	nemeta	‘your brother, your sister’; ‘je broer, je zuster’
nenengget	neneŋɡet	‘tickle’; ‘kietelen’
neta	neta	‘family member, relative (of the same gender)’; ‘familielid, verwant (van zelfde geslacht)’
neta baba	neta baba	‘older brother’; ‘oudere broeder’
neta katu	neta katu	‘younger brother or sister’; ‘jongere broer (of zuster)’
netubori	netubori	‘namesake’; ‘naamgenoot’
nganenggenet	ŋaneŋɡenet	‘toothed, sawn (of a decorated edge, for example)’; ‘getand, gezaagd (van versierde rand bijv.)’
nganggapu	ŋaŋɡapu	‘boards in canoe running from front to back’; ‘latten boven de sande van de prauw, van voor naar/achter’
nganggapu bietabat	ŋaŋɡapu bietabat	‘crossbeams on top of nganggapu’; ‘dwarshouten over deze nganggapu houten gelegd’
nganggari	ŋaŋɡari	‘osprey’; ‘visarend’
nganggau	ŋaŋɡau	‘stupid, bad, wild (of animals), bloodthirsty, fed’; ‘dom, slecht, wild (van dieren), bloeddorstig, verscheurend’
nganggena	ŋaŋɡena	‘floating waste in the sea, garbage’; ‘drijfvuil in zee, aanspoelsel, vuilnis’
nganggomi	ŋaŋɡomi	‘nutmeg’; ‘muskaatnoot’
nganggomi par	ŋaŋɡomi par	‘mace’; ‘foelie’
ngenggenensia	ŋeŋɡenensia	‘play hopscotch’; ‘hinken (als spel)’
nginggisi	ŋiŋɡisi	‘grasshopper’; ‘sprinkhaan’
ngonggo	ŋoŋɡo	‘mouth harp’; ‘mondharpje’
ngonggoin	ŋoŋɡoin	‘half ripe, half unripe, half cooked, half raw’; ‘half rijp, half onrijp, half gaar, half rauw’
-ni	-ni	‘possessive suffix for kinterms (tamani etc.)’; ‘bezitsachtervoegsel bij familieleden: tamani enz’
n(i)	n(i)	‘be’; ‘zijn’
ni	ni	‘it's he’; ‘hij is het die’
niaki	niaki	‘debt’; ‘schuld’
niara	niara	‘New Guinea Rosewood (bark used to paint red)’; ‘linggoaboom (bast gebruikt om rood te verven)’
niet	niet	‘golden songbird’; ‘goudkleurig zangvogeltje’
ninggua	niŋɡua	‘yellow, turmeric’; ‘geel, curcuma’
ninggua buo	niŋɡua buo	‘curcuma flower’; ‘curcumabloem’
nini ru	nini ru	‘shake one's head’; ‘neen schudden’
niniajan	niniajan	‘jeer at, curse, enchant’; ‘gemeen schelden, verwensen, betoveren’
ninui	ninui	‘k.o. fish’; ‘hechtvis’
nio	nio	‘parent(s) in law’; ‘schoonouder(s)’
nioi	nioi	‘knife’; ‘mes’
no	no	‘empty shell, already used from bamboo for baking’; ‘lege huls, reeds gebruikt van bamboe om in te bakken’
no	no	‘hey!’; ‘hei!’
noindarai	noindarai	‘ellipse-shaped mussel shell’; ‘ellipsvormige mosselschelp’
nomo	nomo	‘giant clam’; ‘doopfontschelp’
nomu	nomu	‘possessive adjective, your’; ‘bez. anw.: je, jouw, uw’
noni	noni	‘k.o. plant with white flowers’; ‘stoelende plant met witte bloempjes’
nora	nora	‘pillow’; ‘hoofdkussen’
nosa	nosa	‘lid, close with a lid’; ‘deksel, sluiten met een deksel’
nosa tawan	nosa tawan	‘close with lid’; ‘sluiten met deksel’
nu	nu	‘handle strap’; ‘hengselband’
nu	nu	‘island’; ‘eiland’
numadiau	numadiau	‘k.o. garfish that swims in schools’; ‘in scholen zwemmende geepsoort’
nuna	nuna	‘scale’; ‘schub’
nunu sasera	nunu sasera	‘divine by baking (leaf)’; ‘wichelen door bakken (van blad)’
nunum	nunum	‘bake, cook, prepare food, shoot with gun, guns’; ‘bakken, in het algemeen: koken, voedsel bereiden, schieten met geweer, geschut’
o	o	‘demonstrative pronoun, that’; ‘aanw. vnw, dat’
o	o	‘speak, say’; ‘spreken, zeggen’
o ma besien	o ma besien	‘that is good’; ‘dat is goed’
obar	obar	‘whirlwind’; ‘wervelwind’
oi	oi	‘speak, say’; ‘spreken, zeggen’
oipidar	oipidar	‘reject, cast out by words’; ‘afwijzen, verstoten door woorden’
oisara	oisara	‘show, demonstrate, explain’; ‘tonen, laten zien, uitleggen’
oisuara	oisuara	‘ban’; ‘verbieden’
omar	omar	‘feeling cold’; ‘zich koud voelen’
on	on	‘give, do, chase, cause, causer’; ‘geven, doen, achtervolgen, veroorzaken, caus. vormer’
on	on	‘verb prefix: to participate, also to do’; ‘werkw. voorvoegsel: meedoen, ook doen’
onariria	onariria	‘fulfill a wish, imitate (of example)’; ‘een wens vervullen, nadoen (van voorbeeld)’
onaten	onaten	‘do good to’; ‘weldoen aan’
onbeba	onbeba	‘not move, still’; ‘niet bewegen, zich stil houden’
onbeisei	onbeisei	‘differ’; ‘verschillen, anders zijn’
onbesoa	onbesoa	‘whine, repeatedly ask for something’; ‘zeuren, dreinen (om iets te krijgen bijv)’
ondewar	ondewar	‘overflow’; ‘overlopen, overstorten, overvloedig zijn’
ondoi	ondoi	‘sing along’; ‘meezingen’
onggariria	oŋɡariria	‘stingy’; ‘gierig’
onmadidi	onmadidi	‘arouse disgust’; ‘walging opweken’
onmasis	onmasis	‘prepare, get ready’; ‘bereiden, gereedmaken’
onoria	onoria	‘fat, delicious, grease or fat of meat or fish’; ‘vet, lekker, vet van vlees (vis)’
onsaneso	onsaneso	‘feel sorry for’; ‘medelijden hebben met’
onsobera	onsobera	‘return’; ‘doen terugkeren’
onsoneso	onsoneso	‘have fashion problems with’; ‘modelijden hebben met’
onsur	onsur	‘comb (of hair)’; ‘kammen van haar’
ontin-	ontin-	‘prefixes on and in: accordingly’; ‘voorvoegsels on en in: dienovereenkomstig’
onu	onu	‘full’; ‘vol’
or	or	‘swim’; ‘zwemmen’
or(a)	or(a)	‘extend, stretch arm or leg, in constructions: stop, keep an eye on’; ‘zich uitstrekken, uitstrekken van arm of been: in samenstellingen: tegenhouden, in de gaten houden’
ora	ora	‘always, continually’; ‘steeds, voortdurend’
osa	osa	‘stand, rise from a sitting position’; ‘staan, opstaan uit zittende houding’
osa wawariri	osa wawariri	‘encircle’; ‘omsingelen’
ot	ot	‘go along in the prahu, a passenger’; ‘meegaan in de prauw, passagier zijn’
otar	otar	‘kick, stamp with the foot’; ‘trappen, stampen met de voet’
otarbeia	otarbeia	‘angry with foot stamping (or stamping to impress)’; ‘boos met de voet stampen (of stampen om indruk te maken)’
otu	otu	‘break through, break (of stocks, ring - intr.)’; ‘doorbreken, breken (van stok, ring - intr.)’
owa	owa	‘exclamation of amazement, surprise: wah!’; ‘uitroep van verbazing, verassing: wah!’
pa	pa	‘article’; ‘lidwoord’
pa	pa	‘nail, chisel, carve, tatoo, put on clothing’; ‘spijkeren, beitelen, ingriffen, aanbrengen van tatouage of kledingstuk’
pa	pa	‘raised edge, lips, marginal meat’; ‘opstaande rand, lippen, randvlees’
pa kabui	pa kabui	‘celebration where a pregnant woman gets a kabui’; ‘naam van vet feest voor aanbrengen van een kabui bij zwange re vrouw’
pabo	pabo	‘postposition: in order to’; ‘postpositie: om (redegevend)’
padamara	padamara	‘lamp’; ‘lamp’
pado	pado	‘leprosy’; ‘melaatsheid’
pai(a)	pai(a)	‘strength, exercise strength’; ‘kracht, kracht uitoefenen’
Paiduri	paiduri	‘northeast wind’; ‘naam voor N O wind’
pajar	pajar	‘pandanus with high roots’; ‘pandanus met hoge stolwortels’
pam	pam	‘family name’; ‘familienaam’
pamas	pamas	‘hoarse’; ‘hees, schor’
panai	panai	‘prohibitive, not’; ‘djangan’; ‘verbiedend, niet’
panam	panam	‘healthy’; ‘gezond’
panami	panami	‘fine, light and clear (of a voice)’; ‘fijn, licht en helder van stem’
pananesi	pananesi	‘quickly, smoothly’; ‘gauw, vlot’
panda-pandarau	panda-pandarau	‘k.o. succulent’; ‘vetplant met gekartelde bladeren (verkoelende werking)’
pandasaur	pandasaur	‘tool for shooting small saur fruits’; ‘proppenschieter met saur-vruchtjes’
panduaker	panduaker	‘k.o. shell (resembles paremai)’; ‘hoornslakschelp (lijkend op paremai)’
paniniami	paniniami	‘very fine’; ‘zeer fijn’
paniniami	paniniami	‘very nice (of singing voice, child's voice)’; ‘zeer fijn van zangstem, kinderstem’
pap	pap	‘wash (of clothes)’; ‘wassen van kleren’
papami	papami	‘arrive one after the other (eg branding waves) joined (eg new house area to the old one), flat oyster shell’; ‘achter elkaar aankomen (bijv. brandingsgolven) zich aansluiten bij ( bijv. nieuw huisgedeelte bij het oude), platte oesterschelp’
papar	papar	‘drag over the ground, come in, drag out (of canoe)’; ‘over de grond slepen binnenvaren, aankomen, naar buiten slepen van de prauw’
papar	papar	‘k.o. very high tree’; ‘zeer hoge boom met schermkruin’
papari mor	papari mor	‘spinning top made from the fruit of the beach mahogany tree’; ‘bromtolletje van bintangorvruchtje’
paparo	paparo	‘much forgotten’; ‘veel vergeten’
papasa	papasa	‘smoked, black (of soot)’; ‘berookt, zwart van roet’
papati	papati	‘other name for stingray \|fi{anggiriau]’; ‘andere naam voor rog anggiriau’
papea	papea	‘untouched, wild, difficult’; ‘ongerept, woest, moeilijk’
papiau	papiau	‘tangled (of rope etc)’; ‘verward (van touw bijv.)’
papidia	papidia	‘posts of the roof of a canoe’; ‘stijlen van prauwdakje’
papir	papir	‘anvil’; ‘aambeeld’
papir	papir	‘cemetary, burial ground’; ‘begraafplaats (bijzetplaats)’
papira	papira	‘tingling feeling’; ‘kittelend, tintelend gevoel’
papon	papon	‘before, in the past’; ‘vooraan, de vroegere tijd’
paposa	paposa	‘tumor, swelling’; ‘gezwel’
paposi	paposi	‘run dry (of low tide)’; ‘drooglopen van het ebstrand’
par	par	‘membrane’; ‘huls, vlies’
parai	parai	‘dry (of throat)’; ‘droog van keel’
parai	parai	‘mangrove, mangrove tree’; ‘vloedbos, vloedbosbomen’
parai amau	parai amau	‘k.o. mangrove tree from which sago beaters are made’; ‘vloedbosboom waarvan sagokloppers gemaakt worden’
paraise	paraise	‘k.o. garfish in a mangrove’; ‘geepsoort in vloedbos’
paramata	paramata	‘spy on’; ‘bespieden’
paramer	paramer	‘spear made of a k.o. mangrove tree’; ‘lans van houtsoort uit vloedbos’
paras	paras	‘challenge (to a game)’; ‘uitdagen (tot wedstrijd in levering)’
parasen	parasen	‘present, gift’; ‘present, geschenk’
pare	pare	‘rotten, mouldered (of wood)’; ‘rot, vermolmd (van hout)’
paremai	paremai	‘k.o. black horn-shaped shell’; ‘zwart hoornschelpje’
pare(n)	pare(n)	‘k.o. nipa palm’; ‘nipahpalm’
parew	parew	‘bald (of head)’; ‘kaal van hoofd’
pariairi	pariairi	‘harpoon shaft’; ‘harpoenschacht’
pariairi	pariairi	‘wringing trough of sago processing unit’; ‘wringbak van sagowasserij’
parian	parian	‘oil (of hair)’; ‘olien van het haar’
parir	parir	‘cut down to the same size, cut into shape’; ‘gelijk kappen, in een vorm kappen’
pariri	pariri	‘buy freedom, liberate’; ‘loskopen, bevrijden’
pariru	pariru	‘shrivel’; ‘verschrompelen’
paro	paro	‘forget’; ‘vergeten’
parori	parori	‘diamond-shaped decoration (eg beads)’; ‘ruitvormige versiering (bijv. in kralenwerk)’
paru	paru	‘k.o. mangrove tree’; ‘vloedbosboom’
paruasi	paruasi	‘plate’; ‘bord’
paruasi kapas	paruasi kapas	‘white plate’; ‘wit bord’
pas	pas	‘rice’; ‘rijst’
pasa	pasa	‘open a chest that was nailed close, open a tube, take something off of something’; ‘openen van gespijkerde kist, van koker, iets afnemen wat ergens opgestoken is’
pasabua	pasabua	‘game in which one shoots an arrow into the sand in the place of the arrow of one's opponent’; ‘spelletje (schieten met pijltje op in zand gestoken pijltje van tegenpartij)’
pasah	pasah	‘spear used for fishing which has a wood point’; ‘visspeer met veel houten punten’
pasamai	pasamai	‘k.o. thin bamboo (used for spears)’; ‘dun soort bamboe (voor speren)’
pasamai nandau	pasamai nandau	‘bamboo to which roof thatching is sown’; ‘de bamboe waarop de atap genaaid wordt’
pasamai ruru	pasamai ruru	‘bamboo sharpened into a weapon’; ‘gescherpte bamboe als wapen’
pasamai ruru	pasamai ruru	‘sharpened bamboo as weapon’; ‘aangespitste bamboe als wapen’
pasamber	pasamber	‘corn’; ‘mais’
pasasabui	pasasabui	‘bamboo comb (in songs)’; ‘bamboekam (in liederen)’
pasase	pasase	‘cluck (of chickens)’; ‘kakelen van kippen’
pasibuki	pasibuki	‘sorghum’; ‘sorghum’
pasibuki	pasibuki	‘sorghum, type of millet (lit. not real rice)’; ‘sorghum, soort gierst (eig: niet echte rijst)’
pasioran	pasioran	‘pipe, water tube’; ‘pantjuran’; ‘leidingbuis’
pasoder	pasoder	‘envoy, messenger’; ‘gezant, boodschapper’
pasua	pasua	‘spoilt (of food)’; ‘bedorven (van voedsel)’
pat	pat	‘wind around, bandage, wrap around’; ‘omwinden, zwachtelen, omwikkelen’
patar	patar	‘bed, underlay, underfloor’; ‘slaapbank, onderlaag, ondervloertje’
patata	patata	‘trample, bump into’; ‘vertrappen, stoten tegen’
patin	patin	‘pull out, yank out’; ‘uittrekken, uitrukken’
patiot	patiot	‘chisel’; ‘beitel’
patiti	patiti	‘cold, feel cold’; ‘koud zijn, zich koud voelen’
patoro	patoro	‘cartridge’; ‘patroon’
patu	patu	‘hit and break’; ‘stuk slaan’
pau	pau	‘fix with rattan’; ‘aan rotan bevestigen’
pau	pau	‘much, many’; ‘veel’
pawara	pawara	‘get stuck, choke on’; ‘vastraken, beklemd raken, zich verslikken’
pe	pe	‘article pa in subjunctive mood’; ‘lidwoord pa in veronderstellingsvorm’
pea	pea	‘keep quiet, shut up’; ‘zwijgen, de mond houden’
pei rau	pei rau	‘herb with four-petal buttercup-like flowers’; ‘kruidachtige plant (vierbladige boterbloemachtige bloempjes)’
penai	penai	‘prohibitive, not’; ‘djangan’; ‘verbiedend, niet’
pendewa	pendewa	‘wall’; ‘wand’
pepar	pepar	‘add atap leaves to canoe bow’; ‘opboegen van de prauw met atapblaren’
per	per	‘dowry, ransom’; ‘bruidschat, losprijs’
peran	peran	‘chop, cut down, make beds in garden’; ‘hakken, afhakken, maken van bedden in tuin’
peran kakita	peran kakita	‘chip off, chop off bit by bit’; ‘bij spaanders afhakken’
peran tu	peran tu	‘chop through’; ‘doorhakken’
pere	pere	‘mouldered, rotten’; ‘vermolmd, rot’
pere-pere	pere-pere	‘k.o. waterhen’; ‘soort waterhoen’
peresi	peresi	‘skin of gaba-gaba’; ‘schil van de gaba-gaba’
pesa	pesa	‘indefinite article, a(n)’; ‘onbep. lidw, een’
pesandu	pesandu	‘certain two’; ‘zekere twee’
pesasi	pesasi	‘some, few (of things or animals)’; ‘enkele, enige (dingen of dieren)’
pesau	pesau	‘one of you’; ‘een van jullie’
pesi	pesi	‘one, a, numeral and indefinite article’; ‘een (telwoord en onbep. lidwoord)’
pesia	pesia	‘few (of people)’; ‘enkele (personen)’
pi	pi	‘food’; ‘voedsel’
pi	pi	‘personal pronoun suffix (in the place of i)’; ‘pers. vnw. in pl. van i achter woorden’
pi	pi	‘thing, something, that’; ‘ding, enzovoort, aanw dat’
pi na	pi na	‘despite, although’; ‘ondanks, hoewel’
piaidir	piaidir	‘claws of cassowary’; ‘nagels van kasuaris’
piairawi	piairawi	‘fruit tree’; ‘buah hitam’; ‘vruchtboom’
piai(s)	piai(s)	‘above’; ‘boven’
piaite	piaite	‘stones in a cooking place’; ‘stenen van de kookplaats’
piamber	piamber	‘pineapple’; ‘ananas’
piata	piata	‘raw, alive’; ‘rauw, levend’
piaum	piaum	‘pet’; ‘huisdier’
piawai	piawai	‘k.o. wild betel with small fruits’; ‘wilde pinang met kleine vruchten’
piba(i)	piba(i)	‘no’; ‘neen’
pibarakia	pibarakia	‘ring’; ‘ring’
pibata	pibata	‘k.o. mid sized sea turtle’; ‘middelgrote zee-schildpad’
piberosa tarawa	piberosa tarawa	‘puzzle, riddle’; ‘raadsel’
pibersasa	pibersasa	‘all sour fruits’; ‘alle zure vruchten’
pibersasi	pibersasi	‘all sorts of sour fruits’; ‘alle soorten zure vruchten’
pibiona	pibiona	‘cause’; ‘oorzaak’
piborotu	piborotu	‘drum’; ‘tifa’; ‘trom’
pidar	pidar	‘push away’; ‘wegduwen’
pidiar	pidiar	‘push away’; ‘wegduwen’
piesaba	piesaba	‘it's nothing, it's easy’; ‘het is niets, het is gemakkelijk’
pir ariri	pir ariri	‘put in a row’; ‘op een rij leggen’
pir eta	pir eta	‘put something in the way’; ‘iets in de weg leggen’
pir kambu	pir kambu	‘make a stream dry out in order to catch small fish’; ‘een riviertje droog leggen om visjes e.d. vangen’
pir ora	pir ora	‘save’; ‘bewaren’
pir tawan	pir tawan	‘lay down as a sign, lay at the feet, deposit’; ‘neerleggen als teken, aan de voeten leggen, deponeren’
piriau asasau	piriau asasau	‘k.o. breadfruit (only the seeds are eaten)’; ‘soort broodboom (alleen pitten gegeten)’
piriri	piriri	‘beach mahogany’; ‘bintangorboom’
pisian	pisian	‘what is eaten, food in general’; ‘wat gegeten wordt, voedsel in het algemeen’
pisian umaja	pisian umaja	‘staple food’; ‘hoofdvoedsel’
pitataja	pitataja	‘earring’; ‘oorbel, oorversiersel’
pitatitapi	pitatitapi	‘side dish’; ‘toespijs’
pitawa	pitawa	‘old heritage, blackened wood’; ‘oud erfgoed, door zwart geworden hout’
pitiepu	pitiepu	‘fruit tree (red fruits, long smooth leaves)’; ‘vruchtboom (rode vruchten, lange gladde blaren)’
pitoria	pitoria	‘harbor light of Manokwari’; ‘havenlicht van Manokwari’
pitubo	pitubo	‘come and other decorations of tubo’; ‘haar kam en andere versierselen van tubo’
pitura	pitura	‘part of a sago tree trunk’; ‘ondergedeelte van de sagostam’
piwai	piwai	‘collar for pigs’; ‘strik voor varkens’
piwata	piwata	‘old valuables’; ‘oude waardegoederen’
piwata ba	piwata ba	‘not a real one (very offensive expression)’; ‘geen echte (zeer bledigende uitdrukking)’
po	po	‘causative prefix’; ‘causatief voorvoegsel’
pobera	pobera	‘turn back, swerve’; ‘omkeren, laten zwenken’
pobisa	pobisa	‘bow, bend’; ‘buigen (overg.)’
poeta	poeta	‘cramp’; ‘kramp’
poja	poja	‘deaf’; ‘doof’
pokumua	pokumua	‘evening twilight’; ‘avondschemering’
pon	pon	‘before, earlier, east’; ‘voor, eerder, het oosten’
ponda	ponda	‘k.o. small pandanus (leaves made into food)’; ‘klein soort pandanus (blaren in voedsel verwerkt)’
ponggiori	poŋɡiori	‘loincloth’; ‘schaamgordel, lendendoek’
ponori	ponori	‘egg’; ‘ei’
popatar	popatar	‘foremost piece of the bow decorations on a canoe’; ‘voorste stuk van prauwversiering’
popi	popi	‘k.o. sea anemone’; ‘soort zeeanemoon’
popi atu	popi atu	‘fish that hides in popi’; ‘visje dat schuilt in popi’
popoki	popoki	‘eggplant’; ‘aubergine’
popotiri	popotiri	‘mangrove tree with long yellow leaves’; ‘vloedbosboom met lange, gelige blaren’
poras	poras	‘hide, deny, greedy (to keep to oneself), curse’; ‘verbergen, loochenen, gierig zijn (voor zich houden), vervloeken’
porebas	porebas	‘release the arrow, let it fly away’; ‘de pijl loslaten, laten schieten, zodat hij wegvliegt’
posabu	posabu	‘split (tr)’; ‘splijten (tr)’
posandaun	posandaun	‘k.o. plant with long leaves, white orchid-like flowers (leaves used as packaging for sago)’; ‘stoelende plant met lange blaren, witte orchideeachtige bloemen (blaren als pakmateriaal voor sago gebruikt)’
posar	posar	‘flood’; ‘bandjir’
posiaira	posiaira	‘fast rowing’; ‘vlug roeien’
posibua	posibua	‘break of dawn, morning twilight’; ‘aanbreken van de dageraad, ochtendschemering’
posop	posop	‘tear off a branch at its base, rip off’; ‘afbreken van een tak bij de voet, afrukken’
pot	pot	‘pull on rope, pull in a rope, fish with the line’; ‘trekken aan touw, inhalen van touw, vissen met de lijn’
pota	pota	‘millet’; ‘hotong’; ‘gierst’
pota	pota	‘sick, have pain’; ‘ziek zijn, pijn hebben’
poti	poti	‘stem of fruit bunch’; ‘steel van vruchttros’
potitioura	potitioura	‘sparkle (of the stars etc)’; ‘flonkeren van de sterren enz’
potua	potua	‘pick (of fruits)’; ‘plukken van vruchten’
powotu	powotu	‘break (tr)’; ‘breken (tr)’
puejee	puejee	‘words that are spat out in scorn’; ‘spuwend uitgesproken woord van verachting’
pui	pui	‘behind, enter from the back’; ‘achter, naar achter binnengaan’
pumbasi	pumbasi	‘not have luck when hunting, lose a game’; ‘ongelukkig zijn op jacht e.d., verliezen bij spel’
pumi	pumi	‘cone-shaped horn shell’; ‘kegelvormige hoornschelp’
pundo	pundo	‘k.o. lobster’; ‘soort zeekreeft’
pupar	pupar	‘tie around something’; ‘ergens omheen binden’
purumi	purumi	‘small black mussel’; ‘klein zwart mosseltje’
puru-puru	puru-puru	‘black fish’; ‘zwarte visjes’
pusie	pusie	‘whiteant’; ‘witte mieren’
puta	puta	‘ink of a squid’; ‘de inkt van inktvis’
ra	ra	‘go, walk, until, go up to’; ‘gaan, lopen, tot, gaande tot’
ra kaitu	ra kaitu	‘step over’; ‘overheen stappen’
ra kara	ra kara	‘pass by’; ‘voorbijgaan, langs gaan’
ra mamon	ra mamon	‘get lost’; ‘verdwalen’
ra mamura	ra mamura	‘walk with stilts (of bamboo)’; ‘steltlopen (met bamboe)’
ra matu	ra matu	‘head for something’; ‘ergens op af gaan’
ra nendiwan	ra nendiwan	‘going back and forth repeatedly’; ‘herhaaldelijk heengaan en weer terugkomen’
ra sasara	ra sasara	‘disorderly, against the rules, take the wrong route’; ‘wanordelijk, tegen de maat, verkeerd lopen’
ra sun	ra sun	‘meet, meet up’; ‘ontmoeten’
ra winio	ra winio	‘walk on coconut shells (game)’; ‘op klapperdoppen lopen (spel)’
raban	raban	‘rip open, cut open’; ‘openrijten, opensnijden’
rabit	rabit	‘tense (eg of a bow, rope etc)’; ‘spannen (bijv, van boog, touw e d)’
rabo	rabo	‘tribe’; ‘stam’
rabu	rabu	‘peel away’; ‘lospellen’
rabua watan	rabua watan	‘compartiments, part of sagostam between sabumasa and pitura’; ‘hoofdmoten, deel van sagostam tussen sabumasa en pitura’
rabuan	rabuan	‘section, gap, period, middle’; ‘geleding, moot, tussenruimte, tijdvak, het midden’
radurani	radurani	‘last night’; ‘vannacht, verleden nacht’
raimu(n)	raimu(n)	‘bay (esp. Wandamen Bay)’; ‘baai, speciaal de Wondama-baai’
Rain	rain	‘Seram’; ‘Ceram’
rairai	rairai	‘filth, bodily filth’; ‘vuil, lichaamsvuil’
rairara	rairara	‘push over’; ‘omduwen’
rairara	rairara	‘push something or someone over’; ‘iets of iemand omduwen’
rai(t)	rai(t)	‘war gang, war raid, enemy’; ‘oorlogsbende, krijgstocht, vijand’
rait	rait	‘knot of yarn or rope, collect into a knot (not properly wind up)’; ‘knot garen of touw, op een knot inhalen (dus niet op kluwen winden)’
rajai	rajai	‘the top’; ‘naar boven’
rajan	rajan	‘k.o. sieve (braided, square)’; ‘soort zeef (gevlochten, vierkant)’
rajata	rajata	‘zigzag edge as a decoration’; ‘zigzagrand als versiering’
rama raria	rama raria	‘sun shower’; ‘regen bij zonneschijn’
rama wor	rama wor	‘sun shower’; ‘regen bij zonneschijn’
rama(n)	rama(n)	‘rain’; ‘regen’
ramandosai(r)	ramandosai(r)	‘nice-smelling hedge plant (smooth narrow leaves)’; ‘welriekende heggeplant (gladde smalle blaren)’
ramandukaru	ramandukaru	‘rainwater’; ‘regenwater’
ramar	ramar	‘cleared place in the forest to live or eat’; ‘opengemaakte plek in het bos, om te wonen, of te eten’
rami	rami	‘yet’; ‘nog’
ramo	ramo	‘yet’; ‘nog’
ramor	ramor	‘beads’; ‘kralen’
ramu	ramu	‘wring out, knead (of sago)’; ‘uitwringen, kneden van sagoklopsel’
ramus	ramus	‘knead (of dough etc)’; ‘kneden van deeg e.d.’
ran tina	ran tina	‘k.o. white aibika’; ‘Hibiscus manihot’; ‘soort sajur gedi (wit)’
rana	rana	‘cook (tr), cook in water’; ‘koken (tr), in water koken’
ranu	ranu	‘song’; ‘lied’
rao	rao	‘neck, throat’; ‘hals, keel’
rao diedidu	rao diedidu	‘hum’; ‘brommen’
rao dikoi	rao dikoi	‘uvula’; ‘huig’
rao nganggomi	rao ŋaŋɡomi	‘Adam's apple’; ‘adamsappel’
rao parai	rao parai	‘thirsty’; ‘dorstig zijn’
rao sorai	rao sorai	‘clavicle, collarbone’; ‘sleutelbeen’
raokuba	raokuba	‘windpipe, esophagus’; ‘de luchtpijp (maar ook de slokdarm)’
raopui	raopui	‘inside of the throat, voice’; ‘binnenste van de keel, stem’
raosasa	raosasa	‘windpipe, esophagus’; ‘luchtpijp (maar ook de slokdarm)’
raosorai	raosorai	‘collarbone, throat bladder of the frog’; ‘sleutelbeen, keelblaas van de kikvors’
rapapon atuma	rapapon atuma	‘party for presentation of a new child’; ‘feest voor het naar buiten brengen van het kind’
rapas	rapas	‘singe off (of pig hair)’; ‘afbranden van varkenshaar’
Rapat	rapat	‘Arfak’; ‘Arfak’
rapipiawa	rapipiawa	‘twist’; ‘kronkelen’
rapoba	rapoba	‘not enough, not fairly distributed, getting less than the others’; ‘niet genoeg, niet eerlijk verdeeld, minder dan de anderen krijgen’
rar	rar	‘valuables’; ‘waardegoederen’
rar arum	rar arum	‘dowry’; ‘bruidschat’
rar mamaja	rar mamaja	‘fine, fine paid in addition to the repayment of a brideprice’; ‘schandegeld, boete boven terugbetaalde bruidschat’
raran	raran	‘ban’; ‘larang’; ‘verbieden’
raran ribua	raran ribua	‘scratches’; ‘schrammen’
rarasanewai	rarasanewai	‘iron wire’; ‘ijzerdraad’
rari	rari	‘sour star fruit’; ‘zure blimbing’
raria	raria	‘day’; ‘dag’
raria jo	raria jo	‘every day’; ‘alle dagen, almaar elke dag’
rariat	rariat	‘accompany’; ‘begeleiden’
rariat	rariat	‘go along, guide’; ‘meegaan, geleiden’
raro	raro	‘interior, innermost’; ‘het inwendige, het binnenste’
raroni	raroni	‘devil's ray’; ‘duivelsrog’
rarotu	rarotu	‘frequently sound, make sound repeatedly, echo, sound loudly, resound’; ‘veelvuldig klinken, herhaaldelijk geluid maken, weerklinken, daveren’
raru	raru	‘swamp’; ‘moeras’
rarum	rarum	‘bailer’; ‘hoosvat’
raruo	raruo	‘relative of other gender (e.g. brother of sister)’; ‘verwant van ander geslacht (bijv. broeder van zuster)’
rature	rature	‘door’; ‘deur’
rau	rau	‘leaf’; ‘blad’
rau	rau	‘sea (location)’; ‘de zee als plaatsaaduiding’
rau beba	rau beba	‘aibika’; ‘sajoer gedi’; ‘Hibiscus manihot’
rau isiririobi	rau isiririobi	‘k.o. aibika with red stems’; ‘soort sajur gedi, rode stelen’
rau kamadiri	rau kamadiri	‘k.o. aibika’; ‘soort sajur gedi’
rau karu	rau karu	‘vegetable water (water left after cooking vegetables)’; ‘groentenat’
rauberapu	rauberapu	‘k.o. trees with rough hairy leaves that are eaten as vegetables’; ‘boom met ruwbehaarde, als groente gebruikte blaren’
raumbara	raumbara	‘forest plant with hand-shaped leaves’; ‘bosplantje met handvormige blaadjes’
raut	raut	‘marry, have sexual intercourse’; ‘huwen, geslachtsgemeenschap hebben’
rawa	rawa	‘bark, skin, sheet, braided basket to search for shells’; ‘schors, huid, vel, gevlochten mandje om schelpjes te zoeken’
rawa	rawa	‘flank, side’; ‘zijde, kant’
rawa esi	rawa esi	‘on either side’; ‘aan weerszijden’
rawa esi baru	rawa esi baru	‘other side’; ‘de overkant’
rawa tara	rawa tara	‘cone-shaped basket in which to store harpoon line’; ‘kegelvormige mand om harpoenlijn in te bewaren’
rawain	rawain	‘more, surpass, go over something (eg steps)’; ‘meer, overtreffen, over iets heen (bijv. stappen)’
rawakas	rawakas	‘another name for anggiriau, k.o. small round shell (lit. smooth-skinned)’; ‘andere naam voor anggiriau (rog), rondslakschelpje (lett. gladhuid)’
rawanam	rawanam	‘sea, deep sea’; ‘zee, de diepe zee’
rawe	rawe	‘yarn’; ‘garen’
rawean	rawean	‘fishing spear’; ‘visspeer’
rawi	rawi	‘crown of the tree, headwaters of river’; ‘kruin van de boom, bovenloop van de rivier’
rawinarepe	rawinarepe	‘yesterday afternoon’; ‘gisternamiddag’
rawine	rawine	‘yesterday evening’; ‘gisteren avond’
rawine na (pa)	rawine na (pa)	‘in the evening’; ‘'s avonds, op de avond’
rawini	rawini	‘yesterday evening’; ‘gisteren avond’
rawini wawi	rawini wawi	‘day before yesterday’; ‘eergisteren’
re	re	‘face, eye, appearance, side (in many compounds: terare, kasire, repon etc)’; ‘gelaat, oog, voorkomen, zijde (in veel samenstellingen: terare, kasire, repon enz)’
re ... wari	re ... wari	‘look away, look at something’; ‘wegkijken, op iets aankijken’
re abu-abu	re abu-abu	‘blindness caused by cataract’; ‘blind door vertoebeling’
re babuwarira	re babuwarira	‘dizzy’; ‘draaierig zijn’
re kaber	re kaber	‘blind in one eye, blind due to injury’; ‘blind aan een oog, blind door verwonding’
re kabibit	re kabibit	‘angry at’; ‘nijdig zijn op’
re kako	re kako	‘pus from an infected eye’; ‘slijm uit ziek oog’
re pasi tarawasa	re pasi tarawasa	‘eyes stare’; ‘de ogen staren’
re sasera	re sasera	‘look worried, stare worriedly’; ‘ongerust kijken, ongerust staren’
re tabiar	re tabiar	‘cross-eyed’; ‘scheel’
re tapapidier	re tapapidier	‘shy, skittish’; ‘schuw, schichtig’
reatar	reatar	‘burn well (of firewood)’; ‘goed doorbranden van goed brandhout’
rebabo	rebabo	‘eyebrow arch, brow’; ‘wenkbrauwboog’
rebabo rubaburu	rebabo rubaburu	‘eyebrows’; ‘wenkbrauwen’
rebas	rebas	‘by, pass right by, smooth along’; ‘langs, vlak langs gaan, glad langs’
rebedidiora	rebedidiora	‘jealous’; ‘jaloers zijn’
rebibar	rebibar	‘weeping, oozing of an infected eye’; ‘tranend, slijmerig van ziek oog’
rebibar	rebibar	‘weeping, oozy eye’; ‘tranend, slijmerig oog’
rebore	rebore	‘eyebrow arch, brow’; ‘wenkbrauwboog’
reborera	reborera	‘cockatoo crest, comb of rooster’; ‘kuif van kakatoea, kam van kip en haan’
reborera	reborera	‘crown (of bird), comb (of bird)’; ‘vogelkuif of vogelkam’
rebosina	rebosina	‘forehead, forehead bone’; ‘voorhoofd, voorhoofdsbeen’
rebu	rebu	‘cape’; ‘kaap’
rebuo	rebuo	‘tip, point, sharp’; ‘spits, punt, scherp van een spits’
rei	rei	‘mainland, woods’; ‘het vasteland als plaatsaanduiding, het woud’
rekaborai	rekaborai	‘k.o. cowry, brown speckled shell’; ‘kaurisoort, braungevlekte porceleinschelp’
rekamana	rekamana	‘indicate with a nod of the head for someone to come over’; ‘hierheen wenken met het hoofd’
rekaru	rekaru	‘tears’; ‘tranen’
rekumui	rekumui	‘wink’; ‘knipogen’
rekunu	rekunu	‘for the first time’; ‘voor de eerste maal’
rema	rema	‘betel pepper’; ‘sirih’
remarandi	remarandi	‘sober again after being drunk’; ‘weer nuchter na dronkenschap’
rembet	rembet	‘rudder’; ‘roer’
remon	remon	‘sleepy’; ‘slaperig zijn’
remon	remon	‘sleepy’; ‘slaperig’
remor	remor	‘apple of the eye’; ‘oogappel’
renda babo	renda babo	‘raise one's eyebrows questioningly’; ‘stemmend optrekken van de wenkbrauwen’
rep	rep	‘lick’; ‘likken’
repapajo	repapajo	‘always going out (of bad firewood)’; ‘telkens uitgaan van slecht brandhout’
repasi sapuer	repasi sapuer	‘dizzy’; ‘duizelig zijn’
repatin	repatin	‘arrow with wooden tip’; ‘pijl met houten spits’
repo	repo	‘front room’; ‘voorgalerij’
rer	rer	‘place in a row’; ‘op een rij plaatsen’
rera	rera	‘loosen, untie, release’; ‘losmaken, ontbinden, verlossen’
rerabua	rerabua	‘middle house’; ‘het middenhuis’
reraja	reraja	‘light (not dark) in songs’; ‘licht (niet donker) in liederen’
rerari	rerari	‘plaice, k.o. fish’; ‘schol’
reraro	reraro	‘heartwood’; ‘kernhout’
rerawa	rerawa	‘eyelid’; ‘ooglid’
reretena	reretena	‘celebration of a boy's first trip’; ‘feest voor eerste reis van jongen’
rerewai	rerewai	‘dregs of palm wine’; ‘droesem van palmwijn’
reru	reru	‘bamboo knife to cut the umbilical cord’; ‘bamboemesje, om navelstreng af te snijden’
resapupa	resapupa	‘blossom, flowers’; ‘bloesem, bloemen’
ret	ret	‘needle’; ‘naald’
retabera	retabera	‘k.o. shark’; ‘hamerhaai (met het omgekeerde gezicht)’
retateri	retateri	‘k.o. shell’; ‘slakschelp met brede vleugel’
retena	retena	‘begin, first’; ‘begin, eerste’
reto	reto	‘postposition used for the expression of wishes’; ‘wensuitdrukkende postpositie’
reu	reu	‘trace, imprint’; ‘spoor, afdruksel’
rewa	rewa	‘daughter-in-law’; ‘schoondochter’
rewas	rewas	‘cold’; ‘koud, de koude’
rewasi	rewasi	‘nit, louse egg’; ‘neet’
ri	ri	‘first, before’; ‘eerst, voor iets anders’
ri	ri	‘outside (North of the bay)’; ‘buiten (noorden van de baai)’
ri	ri	‘outside’; ‘buiten’
ri	ri	‘personal pronoun i in songs’; ‘in liederen in pl. van pers. voornmw. i’
ria	ria	‘way, path’; ‘weg, pad’
riar	riar	‘dry sand, beach that stays dry’; ‘droog zand, droogblijvend strand’
riarekunu	riarekunu	‘celebration of a boy's first trip’; ‘feest voor eerste reis van jongen’
riaretena	riaretena	‘celebration of a boy's first trip’; ‘feest voor eerste reis van jongen’
riat	riat	‘verbal suffix meaning along, with’; ‘achter ww. geplaatst: mede, bij’
riata	riata	‘heat of the sun, sunshine, heating through the sun’; ‘zonnewarmte, zonneschijn, het verwarmen door de zon’
riawa	riawa	‘flow, leak, drain, sluice’; ‘stromen, lekken, uitlekken, uitstromen’
rib	rib	‘cut with a knife’; ‘insnijden met mes’
ribua	ribua	‘graze’; ‘schampen’
rim	rim	‘five’; ‘telwoord vijf’
rim e at	rim e at	‘nine’; ‘negen’
rim e muandu	rim e muandu	‘seven’; ‘zeven’
rim e siri	rim e siri	‘six’; ‘zes’
rim e toru	rim e toru	‘eight’; ‘acht’
rinie	rinie	‘plank to start wood on’; ‘plank om vuur op aan te leggen’
rir	rir	‘wave, fan’; ‘wuiven, waaieren’
rira	rira	‘smell, sniff’; ‘ruiken, snuffelen’
rira samuaia	rira samuaia	‘on the trail, smell the trail’; ‘op het spoor zijn, het spoor ruiken’
ririau	ririau	‘wedding’; ‘huwelijk’
ririo	ririo	‘leech’; ‘bloedzuiger’
ririojar	ririojar	‘tremble, shiver’; ‘beven, bibberen’
riris	riris	‘poisonous’; ‘vergiftig’
ri(s)	ri(s)	‘dance party, custom party’; ‘dansfeest, adatfeest’
ris	ris	‘knock off (of fruit)’; ‘afslaan van vruchten’
riwababerai	riwababerai	‘going and coming back repeatedly’; ‘herhaaldelijk gaan en terugkomen’
riwan	riwan	‘replace, exchange, instead of, change, do something to oneself’; ‘vervangen, ruilen, in de plaats van, zich veranderen, zichzelf iets doen’
riwaneja	riwaneja	‘again, once again’; ‘weer, wederom’
riwi	riwi	‘return’; ‘wederkeren’
ro	ro	‘inside’; ‘binnen’
roban	roban	‘chop down, fell’; ‘omhakken, vellen’
robe-robe	robe-robe	‘torch, light box, searchlight’; ‘lobe-lobe’; ‘fakkel, lichtbak, zoeklicht’
roi	roi	‘rack, rack above fireplace, place to smoke fish’; ‘rek, stelling boven haard, stelling om vis te roken’
roi	roi	‘sing, celebrate’; ‘zingen, feestvieren’
roi kair	roi kair	‘sing in praise’; ‘prijzend zingen’
roi sanesoi	roi sanesoi	‘sing movingly’; ‘weemoedig zingen, ontroerend’
roiato	roiato	‘attic, loft’; ‘zolder, vliering’
rois	rois	‘wash, rinse (from body for example)’; ‘wassen, afwassen (van lichaam bijv)’
rojar	rojar	‘roll up, roll thatch, lay slats on thatching to prevent it blowing up, roll hot ash in leaves to put on wound or swellings’; ‘oprollen, strootje rollen, latten op atap leggen tegen opwaaien, hete as in blaren rollen om op wond te leggen of op gezwel’
rokaker	rokaker	‘tuber crop, k.o. yam’; ‘Dioscorea alata’; ‘knolgewas, soort kembili, yam’
romawaniau	romawaniau	‘schoolboy (in songs)’; ‘schooljongen (in liederen)’
romboro	romboro	‘inheritance of production monopoly’; ‘erfrecht op productie-monopolie’
romi	romi	‘garden, marked off field’; ‘tuin, omtuinde akker’
romi rekunu	romi rekunu	‘land reclaimed for the first time, first time of visit etc’; ‘voor het eerst ontgonnen stuk land, eerste maal van bezoek e.d.’
romi rui	romi rui	‘field that someone owns to make into a garden for the first time’; ‘akkerplaats waarop men als een ontginner recht heeft’
ron	ron	‘ironwood, ironwood tree’; ‘ijzerhout, ijzerhoutboom’
rora	rora	‘heaven’; ‘hemel’
rora	rora	‘hit with a stick’; ‘slaan met een stok e.d.’
rora	rora	‘moonless night’; ‘maanloze nacht’
rora majo	rora majo	‘strike out’; ‘uitslaan’
rorabi	rorabi	‘dagger’; ‘dolk’
roram	roram	‘wash off, rinse clean (eg plates)’; ‘afwassen, schoonspoelen (bijv. boordern)’
rosu	rosu	‘pick (of fruit)’; ‘plukken van vruchten’
rota(n)	rota(n)	‘bag for carrying, netbag’; ‘noken’; ‘draagzak’
rotanu	rotanu	‘carrier of a baby carrier’; ‘draagband van de draagzak’
rotu	rotu	‘sound, make a sound’; ‘klinken, geluid geven’
ru	ru	‘head (especially intended as the place of hair), last button in the ko’; ‘hoofd (vooral bedoeld als de haardos), laatste knoop in de ko (knopentouwtje)’
ru	ru	‘in compounds with body parts or bodily products’; ‘in samesntellingen bij lichaamsdelen, of lichaamsafscheiding’
ru	ru	‘sieve made of a coconut leaf fibre used in the kneading tub of a sago processing unit’; ‘zeef van klapperblad-schedevezel in de wringbak van de sagowasserij’
ru par	ru par	‘scalp’; ‘scalp’
ru parew	ru parew	‘bald’; ‘kaalhoofdig zijn’
rua	rua	‘k.o. small fish’; ‘ikan kembung’; ‘kleine smakelijke vissoort (makereelachtig)’
ruaipira	ruaipira	‘divine with the ai pira’; ‘wichelen met de ai pira’
ruan	ruan	‘wrap up (in cloths and the like)’; ‘inwikkelen (in doeken e d.)’
ruar	ruar	‘answer’; ‘antwoorden’
ruat	ruat	‘root vegetable’; ‘bete’; ‘Colocasia’; ‘knolgewas’
ruat ambon	ruat ambon	‘k.o. purple tuber’; ‘Xanthosoma’; ‘paarse bete’
rubaburu	rubaburu	‘body hair, hair’; ‘lichaamshaar, haren’
rubara	rubara	‘divining with the span of the hand’; ‘wichelen met de span van de hand’
rubemararia	rubemararia	‘fontanelle’; ‘fontanel’
rubua	rubua	‘sand’; ‘zand’
rubuan	rubuan	‘sand’; ‘zand’
rudia	rudia	‘k.o. plant with leaves used for red dye’; ‘plant met rode verfstofblaren (rose tweelippige bloempjes)’
ruin	ruin	‘know, get to know, have come to mind, know how to behave, tamed, make, sweet (of child), careful’; ‘weten, kennen, tot verstand gekomen zijn, zich weten te gedragen, getemd, mak, zoet van kind, oppassend’
ruir	ruir	‘gather’; ‘verzamelen’
rukakari	rukakari	‘greedy’; ‘gulzig zijn’
rukambu	rukambu	‘divine using water on the hand’; ‘wichelen met water op de hand’
rukami	rukami	‘skull’; ‘schedel’
rukaru	rukaru	‘vaginal discharge, descendant, image, young descendant’; ‘afscheidingsvocht, afstammeling, evenbeeld, spruit (in bet van kind)’
rukepan	rukepan	‘hold on tight’; ‘stevig vasthouden’
rumawi	rumawi	‘honorary title’; ‘eretitel’
rumi	rumi	‘his head’; ‘zijn hoofd’
rumi rurawa riruina	rumi rurawa riruina	‘taste, feel, grope about to feel’; ‘proeven, voelen, betasten om te voelen’
rumorori	rumorori	‘evening star’; ‘avondster’
rumuri	rumuri	‘evening star’; ‘avondster’
runandau	runandau	‘head hair’; ‘hoofdhaar’
rundain	rundain	‘iron cooking pot’; ‘ijzeren kookpot’
ruon	ruon	‘roasting, directly on the fire’; ‘roosteren, direct op het vuur’
rupui	rupui	‘back of head and neck’; ‘achterhoofd en nek’
rura	rura	‘wipe, break away, come in action, set in motion’; ‘uitvegen, zich losmaken, in actie komen, zich in beweging zetten’
Rurandiwini	rurandiwini	‘name of a grass field in the plains of Manggurai’; ‘naam van alang-alangveld in de vlakte van Manggurai’
rurawa riruina	rurawa riruina	‘taste, feel, grope about to feel’; ‘proeven, voelen, betasten om te voelen’
rurebas	rurebas	‘touch’; ‘aanraken’
ruri	ruri	‘feed a fire, blow on (of fire)’; ‘opstoken, aanblazen van vuur’
ruria	ruria	‘soursop’; ‘nangka’; ‘zuurzak’
ruru	ruru	‘lake’; ‘meer’
ruru Sentani	ruru sentani	‘Sentani lake’; ‘Sentanimeer’
ruru Warmasen	ruru warmasen	‘Anggi lakes’; ‘Angimeren’
rurui	rurui	‘many together, much collected’; ‘veel bij elkaar, veel verzameld’
rusasan	rusasan	‘lift, pick up’; ‘optillen, oprapen’
rusasuba	rusasuba	‘walk with bent head’; ‘met gebogen hoofd lopen’

1 2

OUTOFPAPUA database: Lexicons of the West Papuan language area

Kijne (nd g): Wamesa Wandamen

Search entries